"THE LAST VERMEER" : ΠΕΡΙ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΠΑΤΗΣ

 

Το 2019 ο Dan Friedkin γυρίζει την πρώτη του ταινία (υπήρξε παραγωγός από το 2017), το ενδιαφέρον "The Last Vermeer" με τον Γκάι Πιρς στο βασικό ρόλο.

Το 1945 η Ολλανδία έχει μόλις απαλευθερωθεί από τους ναζί και την εξουσια έχουν προσωρινά οι νικητές σύμμαχοι. Γίνονται πολλές εκκαθαρίσεις και αρκετοί από τους ολλανδούς προδότες, άνθρωποι δηλαδή που συμμάχησαν ή πρόσφεραν υπηρεσίες στους γερμανούς, εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες. Την ίδια τύχη θα έχει μάλλον και ένας ζωγράφος, ο οποίος ζει πολυτελώς σε βίλα και ο οποίος κατηγορείται ότι πούλησε στους κατακτητές εθνικούς θησαυρούς της Ολλανδίας, κλασικά δηλαδή ολλανδικά έργα τέχνης. Ιδιαίτερα είναι γνωστή η πώληση ενός αριστουργήματος του Βερμέερ στον ίδιο τον Γκέρινγκ για τεράστιο ποσό. Ένας βρετανός (ή αμερικανός, δεν θυμάμαι) αξιωματικός αναλαμβάνει να ερευνήσει την υπόθεση πριν τη δίκη. Σιγά - σιγά αρχίζει να πείθεται για την αθωότητα του αλαζόνα και συχνά εκνευριστικού στη συμπεριφορά του καλλιτέχνη.

Η ιστορία είναι απόλυτα αληθινή και μάλιστα πολύ γνωστή στους ασχολούμενους με την τέχνη, αφού αφορά τον περίφημο Han van Meegren. Τώρα βέβαια σίγουρα έχουν προστεθεί τα χολιγουντιανά αλατοπίπερα ώστε να διατηρείται η ένταση και το μυστήριο, ο σκελετός της όμως παραμένει, όπως είπα, αληθινός. Το πρόβλημα είναι ότι αν δεν τον γνωρίζετε, δεν μπορώ να αποκαλύψω τίποτα γι᾽αυτόν γιατί θα ήταν σπόιλερ. Το φιλμ καλύπτεται από μυστήριο μέχρι τα μισά περίπου και δεν θα ήθελα να το χαλάσω. Μετά τα μισά, όταν αποκαλύπτονται κάποια πράγματα, το σασπένς συνεχίζεται, αφού έχουμε τα της δίκης και την αβέβαιη έκβασή της.

Βρήκα το φιλμ καλό και ενδιαφέρον στον προβληματισμό του. Κυρίως είναι ένας στοχασμός πάνω στην τέχνη και την αξία της (ή μη αξια της) και πολλά είναι τα ερωτήματα που τίθενται σε σχέση μ᾽αυτήν. Και πάλι δεν μπορώ για τους προαναφερθέντες λόγους να σχολιάσω περισσότερα. Ιστορικά σκιαγραφεί καλά το χάος και την αστάθεια που επικρατούσαν στην Ευρώπη (στο συγκεκριμένο παράδειγμα στην Ολλανδία), ιστορικό περιβάλλον που παλιότερα είχαν εκμεταλλευτεί - συχνά με αριστουργηματικά αποτελέσματα - φιλμ όπως ο ῾Τρίτος Άνθρωπος῾, το "Berlin Experiment" ή το  "Europa". Αλλά και σχολιάζει το θέμα της κάθαρσης ή μάλλον μιας κάθαρσης που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε όσο θα έπρεπε στην Ευρώπη, σε σχέση με τους προδότες. Και, βέβαια, το βασικό θέμα είναι η αμφιλεγόμενη ηθική σε πολλά πράγματα, θέμα που αφήνεται ανοιχτό: Τι είναι ηθικό και τι όχι, τι είναι αλήθεια και τι ψέμμα, τι είναι αντίσταση ενάντια στην κτηνωδία και τι υποταγή και συνεργασία, θα το κρίνετε εσείς μετά το ανοιχτό τέλος.

Πέραν όλων αυτών, η ταινία είναι καλογυρισμένη και νομίζω ότι μπορεί να κρατήσει τον θεατή και ως αστυνομικής υφής θρίλερ. Οπότε όλα καλά.