ΤΟ "ΒΟΥΒΟ" ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ ΩΣ ΑΛΛΗ "ΒΑΒΥΛΩΝΑ".

 

Ο Damien Chazelle, του οποίου κάθε φιλμ αποτελεί πλέον γεγονός, αποφασίζει το 2022 να στρέψει το φακό του στο εκθαμβωτικό και οργιαστικό Χόλιγουντ της βουβής δεκαετίας του 20 κι αυτής του 30 που ακολούθησε... με κάποια προβλήματα πλέον. Το "Babylon" είναι ένα πλούσιο και θεαματικό φιλμ που καταγράφει όλα αυτά, αλλά και μιλά, τελικά, για μια ακόμα περίπτωση ανόδου και πτώσης, δόξας και λησμονιάς, αυτή τη φορά στον αδηφάγο χώρο του θεάματος. Η διαρκώς ανερχόμενη Μάργκοτ Ρόμπι και ο Μπραντ Πιτ πρωταγωνιστούν μεταξύ άλλων.

Στα 20ς το Χόλιγουντ ακμάζει, οι σταρς διαδέχονται ταχύτατα ο ένας τον άλλον, τα εκατομμύρια ρέουν, η τζαζ είναι πιο μεθυστική από ποτέ και η υπερβολή έχει χτυπήσει κόκκινο: Πάρτι ατελείωτων οργίων, άφθονα ναρκωτικά και αλκοόλ και κάθε λογής ακρότητα βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη από τους προνομιούχους που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με την απαστράπτουσα βιομηχανία του θεάματος. Το φιλμ παρακολουθεί τις ιστορίες τριών ανθρώπων μέσα σ' αυτή τη Βαβυλώνα: Μιας όμορφης, σέξι και αδίστακτης κοπέλας που φτάνει εκεί αποφασισμένη να κατακτήσει τη δόξα με κάθε τρόπο, ενός μεξικανού που μπαίνει στα στούντιο αρχικά ως "παιδί για όλες τις δουλειές" και ενός σούπερ σταρ ηθοποιού που έχει βαρεθεί τα πάντα και χρειάζεται κάτι διαφορετικό.

Το φιλμ είναι θεαματικό, η μουσική της εποχής (τζαζ ως επί το πλείστον) μεθυστική, όπως προείπαμε, τα όργια είναι μεγαλοπρεπή και παρακμιακά και η ηδονιστική και υπερβολική σε όλα ατμόσφαιρα αυτού του ανέμελου (;;;) μικρόκοσμου δίνεται με τρόπο ανάγλυφο. Ωστόσο υπάρχει βεβαίως και η άλλη πλευρά, η κρυμμένη όψη. Η βρωμιά, το ξεζούμισμα των σταρ και μετά το πέταμά τους στο καλάθι των αχρήστων, η εγκληματικότητα και η νοσηρότητα (βιασμοί, τόννοι ναρκωτικών κλπ.) και το βρώμικο χρήμα των γκάγκστερ της εποχής που έχει εμπλακεί στο όλο πράγμα, ο κυνισμός, για να αναφέρουμε μόνο μερικά... Κι έπειτα ήρθε η μεγάλη "καταστροφή" για πολλούς πρωταγωνιστές (όχι όμως και για την κινηματογραφική βιομηχανία - γι' αυτήν το αντίθετο μάλιστα): Ο ήχος. Αμέσως - αμέσως πολλοί μεγάλοι σταρ, άντρες και γυναίκες, εξαφανίστηκαν από τη μία μέρα στην άλλη διότι, απλούστατα, δεν μπορούσαν να μιλήσουν σωστά. 

Στην ουσία πρόκειται για πικρό φιλμ που μιλά, όπως είπαμε, για άνοδο και πτώση, αμφότερα με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, για τη σύντομη σαν πυροτέχνημα λάμψη των αστέρων, για τη μοναξιά και την απελπισία που ακολουθούν, για τα βρώμικα θεμέλια της τέχνης που αγαπάμε... Τα καταφέρνει μια χαρά, αν εξαιρέσει κανείς τη μεγάλη διάρκεια (έχουν λυσσάξει όλοι τελευταία με κοντά 3ωρες ταινίες) και το κάπως ασύνδετο σενάριο. Η νοσηρή ιστορία με τον ψυχοπαθή γκάγκστερ, ας πούμε, μοιάζει σα να έχει βγει από άλλο φιλμ... 

"LA LA LAND" Ή Η ΘΡΙΑΜΒΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ

Προφανώς ο Damien Chazelle έχει πάθος με τη τζαζ. Στο "Whirplash" (Χωρίς Μέτρο) μιλούσε για ένα νεαρό παθιασμένο τζαζ ντράμερ. Στο "La La Land" του 2016 ο ήρωας είναι ένας εξ ίσου παθιασμέος με τη τζαζ πιανίστας, που το όνειρό του είναι να αποκτήσει δικό του τζαζ κλαμπ, όπου θα μπορεί να παίζει ό,τι θέλει, δίχως εμπορικές παραχωρήσεις. Φυσικά το "La La Land" δεν είναι μόνο αυτό. Είναι κυρίως η επιστροφή του καθαρού μιουζικαλ, είδους βεβαίως που πλέον έχει πάψει προ πολλού να ανθεί, και μάλιστα επιστροφή με πολύ καλό τρόπο.
Η ιστορία είναι απλή, όπως συνήθως στα παλιά, κλασικά μιούζικαλ. Εκείνος είπαμε τι είναι, εκείνη δουλεύει σερβιτόρα και τρέχει από οντισιόν σε οντισιόν, γιατί το όνειρό της είναι να γίνει ηθοποιός στο Χόλιγουντ. Άλλωστε η πόλη είναι το Λος Άντζελες, δίπλα στη βιομηχανία των ονείρων. Ερωτεύονται, ζουν μαζί στερημένα κυνηγώντας τις φιλοδοξίες τους, αναγκάζονται να κάνουν τις απαιτούμενες παραχωρήσεις και τελικά... ας μη σας αποκαλύψω το "τελικά".
Η πρώτη κιόλας σκηνή με το ατελείωτο μποτιλιάρισμα, που μετατρέπεται σε έξοχο χορευτικό, προδιαθέτει απόλυτα θετικά. Από εκεί και πέρα τα μουσικοχορευτικά νούμερα ακολουθούν το ένα το άλλο, μερικά χορευτικά είναι υπέροχα, τα χρώματα είναι έντονα, η εικόνα παλιομοδίτικα σινεμασκόπ (γι' αυτό αξίζει να το δείτε σε κινηματογράφο), ο ρομαντισμός ακολουθείται από συγκίνηση, όνειρα πραγματώνονται και άλλα πεθαίνουν...
Δεν είναι φυσικά η απλή σχετικά ιστορία που κάνει το φιλμ πετυχημένο. Είναι κυρίως η υπέροχη εικόνα, μερικά πολύ καλά νούμερα, η άψογη χημεία των πολύ καλών Ράιαν Γκόσλινγκ και Έμμα Στόουν, τα ονειρικά χρώματα που λέγαμε, η όλη ευφορική διάθεση, τα τραγούδια, η οπτική απόλαυση... και άλλα που θα βρείτε εσείς. Γενικά η πετυχημένη αναβίωση ενός περίπου νεκρού είδους (σπανιότατα μόνο δίνει  πλέον καλά δείγματα), με μάλιστα όχι ακριβώς εκμονερνισμένου (όπως στο "All that Jazz" ας πούμε), αλλά με τα απόλυτα παλιά πρότυπα. Τι άλλο να θέλει κανείς;
Είναι αλήθεια ότι κάπου στη μέση κουράστηκα λίγο (πολύ λιγο, μη φοβάστε), το συγκινητικό και ευφάνταστο όμως τελευταίο νούμερο - "έτσι θα θέλαμε να γίνουν τα πράγματα" - απογείωσε το φιλμ και έτσι το τελικό πρόσημο υπήρξε απόλυτα θετικό. Στα συν η αντιπαράθεση της τζαζ με τη μουσική του γκρουπ στο οποίο αναγκάζεται να παίξει ο ήρωας (άψογα εκτελεσμένη μεν, αλλά που ανήκει σε ένα φανκοειδές είδος που, συμπτωματικά, και εγώ βαριέμαι πολύ), αλλά κυρίως η κατάδειξη του σκληρού τιμήματος της δόξας, της εκπλήρωσης των ονείρων τελικά, η οποία εκπλήρωση συνεπάγεται και βαρύ κόστος.
Συνολικά από τις θετικότερες εκπλήξεις του 2016.

WHIPLASH Ή Η ΤΕΧΝΗ ΠΟΥ ΣΕ ΜΑΤΩΝΕΙ

Είναι η δεύτερη μόλις ταινία του κυρίως σεναριογράφου Damien Chazelle, αλλά το "Χωρίς Μέτρο" (Whiplash) σίγουρα κατατάσσεται στις καλύτερες του 2014.
Ένας 19χρονος τζαζ ντράμερ, αποφασισμένος να γίνει πραγματικά μεγάλος (και έχοντας μόνο αυτό σαν στόχο στη ζωή του) συνεργάζεται - συγκρούεται με τον απόλυτα τελειομανή, αυστηρό δάσκαλο μουσικής. Οι μέθοδοι του τελευταίου είναι σχεδόν σαδιστικές και μπορούν να φτάσουν σε απόλυτα άκρα προκειμένου να βγάλουν (να υποχρεώσουν να βγει) το maximum των δυνατοτήτων των μαθητών του (παραπάνω από το maximum για να ακριβολογούμε), αδιαφορώντας για τα βαθιά ψυχικά τραύματα που τους προκαλεί.
Φυσικά βρισκόμαστε πολύ μακριά από τη σχέση δάσκαλου - μαθητή του στιλ του "Κύκλου των Χαμένων Ποιητών". Εδώ τα πράγματα είναι σκληρά, άγρια και στη σχέση αυτή (από ένα σημείο και πέρα τουλάχιστον) κυριαρχεί ο ανταγωνισμός.
Ας δούμε πρώτα τα θετικά: Η ταινία είναι εκπληκτικά γυρισμένη, κατάφερε να με κρατήσει στην άκρη του καθίσματος από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, η έντασή της είναι φοβερή και - ίσως το σπουδαιότερο - είναι πραγματικά πλημμυρισμένη από υπέροχη τζαζ (σε περίοπτη θέση και ο αγαπημένος μου Duke Ellington). Οι σκηνές των συναυλιών είναι συναρπαστικές και βρίσκω την τελευταία σκηνή (με το απίστευτο σόλο και την εκρηκτική ένταση) σχεδόν σκηνή ανθολογίας.
Το περίεργο σ΄ αυτά όμως είναι άλλο: Ενώ το φιλμ με ενθουσίασε κινηματογραφικά όπως είπα (και μουσικά βεβαίως), δεν συμφωνώ ιδεολογικά. Δεν νομίζω ότι για να γίνεις μεγάλος πρέπει να ματώσεις (κυριολεκτικά στη συγκεκριμένη περίπτωση). Δεν συμφωνώ ότι πρέπει να απαρνηθείς τα πάντα, να γίνεις πραγματικός καλόγερος (ο ήρωας διώχνει εν ψυχρώ την κοπέλα που αγαπά μόνο και μόνο επειδή "θα του ήταν εμπόδιο στο απόλυτο δόσιμό του στη μουσική"). Δεν συμφωνώ ότι η σαδιστική, απάνθρωπη συμπεριφορά του δάσκαλου, που φέρεται στους μαθητές σαν σε σκουπίδια, είναι ο μόνος δρόμος να βγει από μέσα τους ο "απόλυτος καλλιτέχνης". Και δεν συμφωνώ με τον απόλυτο ανταγωνισμό (πραγματικά "ο θάνατός σου η ζωή μου") που επικρατεί στους καλλιτεχνικούς κύκλους του φιλμ. Γενικά η άποψή μου για την τέχνη και πώς αυτή μπορεί να βγει από μέσα σου δεν συμβαδίζει με κάτι τόσο μαζοχιστικό, τόσο σκληρό, τόσο "καλογερίστικο". Μια ματιά στις ζωές αρκετών μεγάλων (πραγματικά μεγάλων) καλλιτεχνών κάθε είδους θα σας πείσει γι' αυτό και για το πόσο πολλοί απ' αυτούς απολάμβαναν τη ζωή - παράλληλα φυσικά με την τέχνη τους. Όχι ότι δεν υπάρχουν και περιπτώσεις σαν κι αυτές που βλέπουμε στο φιλμ, δεν τις θεωρώ όμως κανόνα.
Έτσι, τελικά, να η παράδοξη άποψή μου: Απόλαυσα πραγματικά τη ταινία, σχεδόν ενθουσιάστηκα, αλλά δεν συμφωνώ μαζί της ιδεολογικά. Παράξενο δεν είναι;