ΜΙΑ ΟΝΤΩΣ ῾ἙΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ῾῾

Το 2013 ο Luc Besson, ήδη γνωστός για τις συμπαραγωγές και τις βόλτες του στις ΗΠΑ, γυρίζει την αμερικανογαλλική συμπαραγωγή ῾The Family" ("Malavita" στα γαλλικά, ῾Ἑπικίνδυνη Οικογένεια῾῾στην Ελλάδα), μια μαύρη γκαγκστερική κωμωδία με εντυπωσιακο καστ: Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Μισέλ Φάιφερ και Τόμι Λι Τζόουνς.
Μια οικογένεια μαφιόζων (πατέρας μητέρα, κόρη και γιος), αφού καρφώνουν την πρώην ᾽᾽οικογένειά῾῾τους (την μαφιόζικη οικογένεια εννοώ) γίνονται προστατευόμενοι μάρτυρες και αλλάζουν κάθε λίγο κατοικία για να μην τους ανακαλύψουν οι πρώην συνεργάτες τους. Αυτή τη φορά εγκαθίστανται σε μικρή πόλη της Γαλλίας, υπό την αγρυπνη προστασία βεβαίως των μπάτσων. Ο πατέρας μάλιστα παρουσιάζεται στους ανύποπτους γείτονες ως... συγγραφέας. Το φιλμ παρακολουθεί την εεε... όχι και τόσο αθώα συμπεριφορά των γονιών στην πόλη, αλλά και των δύο παιδιών, που βεβαίως ακολουθούν παρόμοιους με τους γονείς δρόμους στο σχολείο. Στο τέλος θα γίνει χαμός.
Μαύρη κωμωδία, το είπαμε, με την έννοια ότι τα πτώματα συσσωρεύονται για ψύλου πήδημα, υπάρχει ολόκληρη σφαγή, αλλά όλα γίνονται με χιούμορ ῏και, φυσικά, για χιουμοριστικούς λόγους ῏πάντα, εντελώς υπερβολικά. Αστεία είναι όντως η σινεφίλ αναφορά όπου ο Ντε Νίρο, παρουσία πολλών κατοίκων της πόλης, παρακολουθεἰ σε ντόπια κινηματογραφική λέσχη τα ῾Καλά Παιδιά῾ του Σκορσέζε και μετά καλείται να μιλήσει για το φιλμ (ως συγγραφέας που έχει δηλώσει).
Γενικά το είδα ευχάριστα, υπάρχει και η φουλ δράση προς το τέλος, αλλά μέχρι εκεί. Τίποτα το εντελώς σπουδαίο κατά τη γνώμη μου.

ΣΤΟΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΓΟΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ "ΠΕΜΠΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ"

Ο συνήθως φανταχτερός (και ενίοτε κάπως "φαφλατάς") γάλλος Luc Besson γυρίζει το 1997 μια από τις πιο φιλόδοξες και θεαματικές ταινίες του, το "Πέμπτο Στοιχείο" με το Μπρους Γουίλις, τη Μίλα Γιόβοβιτς, τον Γκάρι Όλντμαν, τον Ίαν Χολμ και άλλους καλούς ηθοποιούς σε μικρότερους ρόλους (σε έναν από αυτούς ο Τρίκι).
Στο μέλλον ένα πανίσχυρο ουράνιο σώμα πλησιάζει ταχύτατα τον κόσμο απειλώντας τον με ολοκληρωτική καταστροφή. Ένας ταξιτζής εμπλέκεται άθελά του σε μια τεράστια κοσμική διαμάχη για την απόκτηση ενός μυστικού όπλου. Το αν ο κόσμος θα σωθεί ή θα καταστραφεί, θα εξαρτηθεί από τα χέρια στα οποία αυτό θα καταλήξει.
Η ταινία είναι θεαματικότατη ("φταίνε" και τα δανεισμένα από τον μεγάλο Moebius σκηνικά και εν γένει ντιζάιν), διασκεδαστική (το χιούμορ αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο) και η Γιόβοβιτς ιδιαίτερα σέξι. Βέβαια, ξαναβλέποντάς το μετά από πολλά πολλά χρόνια δεν διασκέδασα τόσο όσο την πρώτη φορά. Κυρίως με ενόχλησε το πρόχειρο, προσχηματικό σενάριο, που δεν εξηγεί και πολλά και βασίζεται σε εξόφθαλμες συμπτώσεις. Πάντως, μια που σεναριακά το φιλμ δεν παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του - παρά το γεγονός της υπερπαραγωγής - ίσως όλα αυτά να μην έχουν και τόση σημασία και να είναι ηθελημένα (όπως και η χρήση πολλών πασίγνωστων κλισέ, βλέπε η αντίστροφη μέτρηση της βόμβας, το γνωστό "η αγάπη σώζσι" κλπ. κλπ.). Νομίζω λιπόν ότι κάποιος που το βλέπει για πρώτη φορά και ενσυνείδητα θα ξεχάσει όλα τα παραπάνω και απλώς θα αφεθεί στον εντυπωσιακό αυτόν κόσμο, και θα διασκεδάσει και, πιθανόν, θα εντυπωσιαστεί. Στο κάτω κάτω το φιλμ είναι θεαματικό, σπιντάτο, ακόμα και δυνατό σε κάποια σημεία του. Ανώδυνη, πλην όμως χορταστικότατη επιτημονική φαντασιία.

Ο "ΒΑΛΕΡΙΑΝ" ΚΑΙ Η (ΑΠΛΩΣ) ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Το "Βαλέριαν και Λορελίν" είναι ένα διάσημο γαλικό κόμικς επιστημονικής φαντασίας των Meziers και Christin, που κυκλοφόρησε μεταξύ 1967 και 2010 και συγκαταλέγεται στα 5 με τις υψηλότερες πωλήσεις των τεράστιων (σε αριθμό εκδόσεων κόμικς εννοώ) εκδόσεων Dargaud. Ο Luc Besson, μεγαλωμένος και επηρεασμένος από παιδί απ' αυτό, αποφασίζει το 2017 να το μεραφέρει στη μεγάλη οθόνη, πράγμα που γι' αυτό αποτελεί έργο ζωής. Έτσι φτιάχνει την ταινία "Ο Βαλέριαν και η Πόλη με τους Χίλιους Πλανήτες", την ακριβότερη ανεξάρτητη παραγωγή που έγινε ποτέ.
Το ζευγάρι των ηρώων (που, ανάμεσα σε μύριες περιπέτειες, προσπαθούν και να τα φτιάξουν), είναι πράκτορες της "Χωροχρονικής Υπηρεσίας" και προστατεύουν από τους "κακούς" την Terran Empire, η οποία, τον 28ο αιώνα, απλώνεται σε όλο τον Γαλαξία, ενώ έλλογα όντα κάθε φυλής (και οι άνθρωποι φυσικά) μπορούν να ταξιδεύουν στιγμιαία στον χώρο και τον χρόνο. Η συγκεκριμένη ιστορία διαδραματίζεται στον αχανή διαστημικό σταθμό - μητρόπολη Άλφα, που κατοικείται από πολλά εκατομμύρια νοήμονα πλάσματα. Η τεράστια πόλη κινδυνεύει από μια απειλή όχι εξωτερική, αλλά που κρύβεται στο ίδιο της το (σχεδόν ανεξερεύνητο) κέντρο. Φυσικά οι ήρωές μας θα αναλάβουν άμεση δράση.
Ας πούμε λοιπόν αρχικά ότι η εναρκτήρια σκηνή, που δείχνει τον τρόπο που δημιουργήθηκε ο Άλφα, είναι εξαιρετική σε σύλληψη και εκτέλεση. Από εκεί και πέρα θα επιμείνω στα εντυπωσιακά (και με μεγάλη ποικιλία) σκηνικά, στην σφιχτή δράση και την εν γένει οπτική απόλαυση. Το σενάριο, εμπλουτισμένο με αντιιμπεριαλιστικά μηνύματα και αρκετό (όχι πάντα καλό κατά τη γνώμη μου) χιούμορ, είναι μάλλον απλό και, αναμενόμενα, επικεντρώνεται στη δράση. Η ταινία είναι επίτηδες φτιαγμένη έτσι ώστε, πάνω απ' όλα, να είναι δισκεδαστική. Ξέρω ότι δέχτηκε πολλές επικρίσεις, αλλά οφείλω να πω ότι προσωπικά όντως το διασκέδασα. Κατάφερε, βλέπετε, να με κάνει να αφεθώ στην οπτική μαγεία της και, αναμενόμενο, με κράτησε η δράση. Τουλάχιστον προσωπικά διασκέδασα περισσότερο από τα ένα-την-εβδομάδα υπερηρωικά αμερικάνικα, τα οποία έχω σκυλοβαρεθεί.
Φυσικά - και επειδή δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση για αρστούργημα - έχω τις αντιρρήσεις μου. Έχουμε το "εύκολο", όπως ξαναείπα, σενάριο, με τις αφέλειές του. Μάλλον επίτηδες, αλλά θα προτιμούσα μια σοβαρότερη δουλειά. Υπάρχουν οι βαρετές και επαναλαμβανόμενες σχέσεις του ζεύγους, με τον ερωτύλο ήρωα να προσπαθεί μόνιμα να τα φτιάξει με την όμορφη συνεργάτιδά του και οι διαρκείς (μάλλον με κρύο χιούμορ) ερωτικές ατάκες ενώ ο κόσμος χάνεται γύρω τους. Εντάξει, είναι προσπάθεια για χιούμορ, αλλά αυτό που βγαίνει είναι "σκασίλα μου για τον Γαλαξία και τα πάντα, εμένα με νοιάζει να ρίξω την κοπέλα". Και, το σπουδαιότερο ίσως, η κακή επιλογή του πρωταγωνιστή. Είναι πολύ πιτσιρικάς και "φλούφλης" για καρδιοκατακτήτής και έμπειρος σωτήρας του κόσμου, πολύ λίγος σαν ηθοποιός και (προσωπική άποψη αυτό) εμένα μου φάνηκε και αντιπαθής σα φάτσα. Αυτό ήταν που με χάλαγε περισότερο.
Πέραν της γκρίνιας, σας είπα ότι το απόλαυσα σαν μια  μάλλον απλοϊκή οπτική πανδαισία. Και χάζευα και τους διάσημους σταρ από κάθε χώρο που παρήλασαν σε μικρούς ρόλους: Ρούντγκερ Χάουερ, Κλάιβ Όουεςν Ίθαν Χοκς, Ριάνα, Χέρμπι Χάνκοκ (!), Αλέν Σαμπά κλπ.
ΥΓ:  Προσωπικά πάντως χαίρομαι που ο Μπεσόν ξαναγύρισε, μετά από καιρό, στις διασκεδαστικές περιπέτειες.

ΒΙΑΙΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΡΥΦΕΡΟΣ "LEON"

Κάποτε ο Luc Besson έκανε ενδιαφέρουσες ταινίες. Στη συνέχεια ανέλαβε το ρόλο του παραγωγού κυρίως, με πολύ λιγότερο σημαντικές σκηνοθετικές προτάσεις. Το "Λεόν" (Leon:  the Professional) του 1994 ανήκει ευτυχώς στην πρώτη περίοδό του (πιστεύω μάλιστα ότι είναι από τις καλύτερές του) και παρά το ότι είναι γαλλική παραγωγή, είναι αγγλόφωνη και γυρισμένη στη Νέα Υόρκη.
Ο ομώνυμος ήρωας είναι ένας επαγγελματίας εκτελεστής. Βγάζει αρκετά λεφτά, ωστόσο η ζωή του είναι κάτι παραπάνω από άδεια. Αθεράπευτα μοναχικός, όχι ιδιαίτερα έξυπνος (εκτός από ό,τι αφορά το επάγγελμά του), μόνιμα "στην τσίτα" για παν ενδεχόμενο, ζει απόλυτα ασκητικά, ώσπου στη ζωή του μπαίνει μια 12χρονη, της οποίας την οικογένεια έχει δολοφονήσει ένας διεφθαρμένος και παρανοϊκός μπάτσος. Η ζωή του λοιπόν αποκτά για πρώτη φορά νόημα,  καθώς αναλαμβάνει όχι μόνο την προστασία της, αλλά και να της διδάξει την "τέχνη" του εκτελεστή, μετά από επίμονες παρακλήσεις της μικρής. Οι δυο τους θα αποτελέσουν ένα παράδοξο δίδυμο και οι συνέπειες θα είναι πολλές.
Στην αρχή η ταινία θυμίζει τον κλασικό "Σαμουράι" του Μελβίλ, με τον Αλέν Ντελόν. Η ίδια ασκητικότητα, η ίδια άδεια ζωή. Σύντομα όμως το μοτίβο αυτό εγκαταλείπεται και το φιλμ μπαίνει σε άλλα νερά. Χαρακτηριστικό του στοιχείο είναι το ότι, ενώ είναι πολύ βίαιο, με πυροβολισμούς, εκρήξεις και... ολόκληρες σφαγές, με έναν σαδιστικό και αδίστακτο "κακό" (τον Γκάρι Όλντμαν), διαθέτει συγχρόνως και μια αφοπλιστική τρυφερότητα όσον αφορά τον βασικό ήρωα, ο οποίος βεβαίως το μόνο που ψάχνει κατά βάθος είναι ένας σκοπός για τη ζωή του και κάπου να ριζώσει. Αμοραλιστής λοιπόν ο Ζαν Ρενό, αλλά ταυτόχρονα και με ένα δικό του παράξενο κώδικα ηθικής (συνηθισμένο στοιχείο βεβαίως σε ταινίες με "συμπαθητικούς κακούς") και μια εσωτερική δίψα για να γίνει κάτι περισσότερο απ' αυτό που είναι. Παράλληλα, σε δεύτερο επίπεδο, ενυπάρχει και μια καλυμμένη (και εντελώς απαγορευμένη βεβαίως) ερωτική έλξη ανάμεσα στους δύο...
Ενώ λοιπόν η ταινία βλέπεται νομίζω απολαυστικά, δεν μπορώ να μην επισημάνω και κάποιες υπερβολές και αναληθοφάνειες. Γενικά νομίζω ότι η βία παραείναι εύκολη. Ολόκληρο σχεδόν αστυνομικό τμήμα στο μέσο της Νέας Υόρκης σφαγιάζεται και είναι σα να μη συμβαίνει τίποτα έξω. Διαμερίσματα ή και ολόκληρο ξενοδοχείο περίπου τινάζονται στον αέρα και κάπου μετά φτάνει αργά αργά και η αστυνομία.... Και υπάρχουν και συμπτώσεις (ο τόσο ιδιαίτερος ήρωας μένει αρχικά στο διπλανό διαμέρισμα απ' αυτό όπου γίνεται η αρχική σφαγή).
Δεν γκρινιάζω πολύ ωστόσο. Όλες αυτές οι αναληθοφάνειες είναι ίσως "στο πρόγραμμα" για ένα φιλμ που στοχεύει αλλού: Στη βίαιη δράση από τη μία και σε μια παράδοξη ευαισθησία από την άλλη. Αυτό το δίπολο άλλωστε είναι και το "σήμα κατατεθέν" του. Και επειδή, ούτως ή άλλως, κρατά τον θεατή, το συνιστώ.

MINIMOYS ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

O Luc Besson έκανε στην αρχή της καριέρας του μερικές αν μη τι άλλο εντυπωσιακές ταινίες και στη συνέχεια ασχολήθηκε κυρίως με την παραγωγή (είναι χωμένος σε πάμπολλα projects), εξοκολυθώντας πάντως να σκηνοθετεί σποραδικά κάποια φιλμ πολύ μετριότερα από τα πρώτα του. Τα περισσότερα απ' αυτά ωστόσο γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία, στη Γαλλία τουλάχιστον (έτσι είναι αυτά. Και στην Ελλάδα τις μεγαλύτερες πωλήσεις έχει η Βανδή ή ο Χατζηγιάννης). Το 2006 ασχολείται και με το κινούμενο σχέδιο, γυρίζοντας το αρχικό "Arthur et les Minimoys", το οποίο θα ακολουθούσαν κάμποσες συνέχειες.

Η ταινία συνδυάζει σκηνές με κανονικούς ηθοποιούς (πρωταγωνιστεί μάλιστα η Μία Φάροου) και animation. Ο ομώνυμος μικρός ήρωας καταδύεται στον κόσμο των μικροσκοπικών Minimoys, πλασμάτων που ζουν αθέατα στον κήπο του, προσπαθώντας να βρει τον χαμένο παππού του και έναν θησαυρό από ρουμπίνια για να σώσει το σπίτι του που κινδυνεύει από χρέη. Φυσικά εκεί κάτω τον περιμένουν πάμπολλες περιπέτειες και, βέβαια, η πριγκήπισα των ονείρων του. Το καρτούν είναι ψηφιακό, ενίοτε εντυπωσιακό, πλην όμως ελάχιστη πρωτοτυπία διαθέτει. Πρόκειται για συνονθύλευμα γνωστών μύθων ή/και κλισέ, τα οποία είναι πανταχού παρόντα. Από το σπαθί που, ως άλλος Αρθούρος, μόνο ο Άρθουρ (προφανής αναφορά το όνομα) μπορεί να ξεκολλήσει ως τον έρωτα με την πριγκήπισα, τον αστείο μικρό αδελφό, τους κακούς, όλα κάπου τα έχουμε ξαναδεί. Και, εκτός αυτών, βρήκα το χιούμορ πολύ λίγο και καθόλου ευφάνταστο, ώστε να πιαστεί τουλάχιστον κανείς απ' αυτό. Το όλο φιλμ φοβάμαι ότι μόνο μικρά παιδιά μπορεί να ενθουσιάσει - πράγμα που έκανε άλλωστε, για να υπάρχουν τόσες συνέχειες. Όπως καταλάβατε, βρισκόμαστε πολύ, πολύ μακριά από τις εξαιρετικές και για όλες τις ηλικίες παραγωγές της Pixar ή από ευρωπαϊκά "handmade" animation (βλέπε π.χ. τις "Τριπλέτες της Μπελβίλ"). Εδώ έχουμε μόνο μια σειρά κλισέ περιπετειών, που όλο και κάτι μας θυμίζουν, δίχως εκείνο το ενήλικο άγγιγμα που κάνει ένα τέτοιο φιλμ να απογειωθεί και εμάς να γινόμαστε ακόμα περισσότερο φαν από τα ίδια τα παιδιά. Αν λοιπόν διαθέτετε τέτοια (παιδιά εννοώ), ίσως διασκεδάσουν. Εσείς... μάλλον όχι.

ΟΝΤΩΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣ BLANC-SEC

Να λοιπόν που εν έτει 2010 ο πολύς (και εμπορικότατος, με την κακή έννοια συνήθως) Luc Besson παύει να είναι μόνο παραγωγός ή να σκηνοθετεί animation και επιστρέφει στις "κανονικές" ταινίες με τις "Απίστευτες Περιπέτειες της Αντέλ" (Les aventures extraordinaires d'Adèle Blanc-Sec), που βασίζονται σε κόμικς του πολυγραφότατου και καλού γάλλου κομίστα Tardi.
Εδώ κάθε σοβαρότητα, κάθε ίχνος ρεαλισμού, κάθε πιθανότητα εξήγησης των όσων συμβαίνουν ξεχνιέται (συνειδητά νομίζω). Αυτό που προέχει είναι το θέαμα και μόνο και ο κινηματογραφικός χαβαλές - ακριβός χαβαλές πάντως. Λογικό, αφού ξυπνάνε πτεροδάκτυλοι, μούμιες (οι οποίες, σημειωτέον, μιλάνε άπταιστα γαλικά), νεκροί ή σχεδόν νεκροί και άλλα πολλά. Οι καταστάσεις είναι φυσικά απίθανες, οι όποιες εξηγήσεις τραβηγμένες απ' τα μαλιά, οι χαρακτήρες καρικατούρες και το κωμικό στοιχείο πανταχού παρόν, δίπλα φυσικά στο ψηφιακό θέαμα.
Να σας πω κάτι; Παρ' όλα αυτά μάλλον το διασκέδασα. Δηλαδή πρέπει, για να είμαι ακριβής, να τα ξεχάσεις όλα τα παραπάνω και να αφεθείς μόνο στον κινηματογραφικό χαβαλέ. Τότε ίσως λειτουργήσει η ταινία. Ε, έχει και πλάκα και η σχετικά νοσταλγική, κάπως σε στιλ Ιουλίου Βερν ατμόσφαιρα αρχών 20ού αιώνα, ίσως και ο τσαμπουκάς της ηρωίδας (ένα είδος δυναμικής γυναίκας και εν δυνάμει φεμινίστριας πριν την εποχή της ή, αν προτιμάτε, ένα είδος θηλυκού Ιντιάνα Τζόουνς), οπότε εντάξει, δυο ώρες πέρασαν ευχάριστα. Προς θεού όμως, μην περιμένετε τίποτα περισσότερο.

ΣΕΞΥ ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ

Η νέα ταινία του Luc Besson "Angel-a", πρώτη ουσιαστικά μετά από αρκετά χρόνια - χωρίς να υπολογίζουμε δηλαδή τις παραγωγές και τα κινούμενα σχέδιά του - δεν μοιάζει καθόλου με τις παλιές. Ενώ αυτές ήταν πλημμυρισμένες από βία, εδώ το πάνω χέρι έχει η γλυκύτητα, το παραμύθι, ο "εσωτερικός καλός εαυτός" που μπορεί να κρύβεται κάτω από μια παραπλανητική εμφάνιση, η ηθική, η αναζήτηση αγάπης και άλλα τέτοια: Ένας άγγελος έρχεται να κάνει έναν ανασφαλή αλήτη να νοιώσει αυτοπεποίθηση και αγάπη για τον εαυτό του πρώτα - πρώτα και μετά για τους άλλους.
Ακούγονται λιγάκι βαρετά όλα αυτά, ε; Μεταξύ μας, είναι. Η ταινία από ένα σημείο και πέρα επαναλαμβάνεται, παραγίνεται ηθικοπλαστική και, τελικά, με έκανε όντως να βαρεθώ. Μάλλον ο Besson δεν τα κατάφερε πολύ καλά με το νέο προσανατολισμό που επέλεξε.
Μη νομίζετε όμως ότι δεν διαθέτει και αρετές. Υπάρχει ανατρεπτικότητα και χιούμορ στον τρόπο που αντιμετωπίζει το θέμα "άγγελος" και υπάρχει και η υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία: Όπως θα ξέρετε ίσως, ο άγγελος είναι μια δίμετρη, κατάξανθη θεογκόμενα σπάνιων σκανδιναυικών προδιαγραφών, η οποία τα δίνει όλα (μα όλα) στον αλήτη, που φτάνει με το ζόρι μέχρι το στήθος της. Στη γη, άλλωστε, έρχεται με αποστολή στην οποία την έστειλαν άνωθεν, που δεν επέλεξε η ίδια, κάτι σαν κατώτερος υπάλληλος του ουρανού που αναλαμβάνει ρουτινιέρικες αποστολές που δεν πολυγουστάρει. Αφείστε που για την παρούσα γήινη εμφάνισή της έχει επιλέξει το στυλ "τσούλας" και βγάζει λεφτά ως πόρνη. Όσο για την ασπρόμαυρη φωτογραφία που λέγαμε, κινηματογραφεί όμορφα ένα υπέροχο Παρίσι και γενικά προσφέρει πολλές θαυμάσιες εικόνες (πολύ Παρισολατρεία πέφtει τα τελευταία χρόνια, από την Αμελί ως το πρόσφατο Paris je t'aime).
Θετικά αυτά, άλλα νομίζω ότι δεν φτάνουν για να κρατήσουν τον θεατή μέχρι να φτάσει στο μάλλον προβλέψιμο, ρομαντικό φινάλε.