Από περιέργεια ξαναείδα τον γνωστό "Δράκουλα των Εξαρχείων" (1983) του Νίκου Ζερβού. Θυμόμουν, χωρίς πολλές λεπτομέρειες, ότι ήταν κάτι cult, αλλά τότε παλιά δεν μου είχε αρέσει. Είχα όμως την περιέργεια να δω πώς θα μου φανεί μετά τόσα χρόνια. Ε, λοιπόν, το συμπέρασμα ήταν σαφές: Δεν βλέπεται! Ωστόσο παραμένει cult (θα σας διευκρινίσω μετά γιατί). 

Ένας "τρελός επιστήμονας" / άμεση αναφορά στον  Φρανκενστάιν προσπαθεί να δημιουργήσει τον τέλειο μουσικό που θα σαρώσει τα πάντα ενώνοντας μέλη από μεγάλους μουσικούς του παρελθόντος που έχει καταφέρει να αποκτήσει. Αυτό που του βγαίνει όμως είναι ο... Τζίμης Πανούσης, ο οποίος δεν παίζει ακριβώς αυτό που ονειρευόταν ο δημιουργός του. Από εκεί και πέρα... αλαλούμ!

Το φιλμ στερείται σεναρίου, δεν έχει κανέναν ειρμό ή λογική και είναι ένα συνονθύλευμα από αυτοσχεδιασμούς: Αρκετά live του Πανούση με τις φοβερές "Μουσικές Ταξιαρχίες" του, σκόρπια ανεκδοτάκια μάλλον άσχετα με την ιστορία, άλματα δίχως καμιά νοηματική συνέχεια από σκηνή σε σκηνή και από φάση σε φάση κλπ. Υποτίθεται ότι αυτό είναι αναρχική σάτιρα των πάντων όσων αφορούν την Ελλάδα και το κλίμα της εποχής αυτής. Προφανώς το ότι δεν υπάρχει στην ουσία σενάριο και πολλές σκηνές είναι και κακογυρισμένες, κανέναν δεν ενδιέφερε... Τουλάχιστον στην τελευταία σκηνή γίνεται και μια πλακατζίδικη αυτοκριτική που λέει ακριβώς αυτά : Δεν υπάρχει σενάριο, πηδάμε από το ένα στο άλλο κλπ.

Γιατί τώρα αυτή μη-ταινία παραμένει cult για αρκετούς εξηγείται από άλλους, μη κινηματογραφικούς λόγους: Διότι είναι μια αληθινή πινακοθήκη των ηρώων του τότε underground των Εξαρχείων. Είναι λοιπόν συγκινητικό να βλέπεις να παρελαύνουν τόσοι γνωστοί στον χώρο αυτόν (πολλοί σήμερα μακαρίτες): Ο Τζίμης βεβαίως και οι Μουσικές Ταξιαρχίες, ο Πουλικάκος και η Θέκλα Τζελέπη, ο Κωνσταντίνος Τζούμας, ο αείμνηστος Βαγγέλης Κοτρώνης, ο Σάκης Μπουλάς, ο Νικόλας Άσιμος, ο Τζόνι Βαβούρας, ακόμα κι ένας νεαρότατος Καφετζόπουλος... και τα Εξάρχεια (και η Αθήνα γενικότερα) των αρχών των 80ς. Είναι σίγουρα συγκινητικό και νοσταλγικό, καλή ταινία πάντως δεν είναι.

ΠΑΡΩΧΗΜΕΝΟΣ "ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ"

Έτυχε πρόσφατα να ξαναδώ τον "Εξόριστο στην Κεντρική Λεωφόρο"(!) του 1979 του Νίκου Ζερβού, μια σχεδόν καλτ στην εποχή της ταινία. Αλλά πριν πούμε οτιδήποτε γι' αυτή, θα έπρεπε να προσδιοριστεί (πολιτικά κυρίως) η εποχή αυτή στην Ελλάδα. 5 μόλις χρόνια μετά την πτώση της χούντας, οι νέοι Έλληνες (φοιτητές κυρίως) πέφτουν με τα μούτρα στην πολιτική, που τις περισσότερες φορές συνεπάγεται απόλυτη προσύλωση σε κάποιο αριστερό κόμμα, πράγμα απόλυτα δικαιολογημένο βέβαια μετά από 7 χρόνια στυγνής καταπίεσης. Από την αρχή σχεδόν όμως της κατάστασης αυτής, τα μελανά (γελοία ίσως για τα σημερινά δεδομένα) στοιχεία της γίνονται εμφανή από μια άλλη ομάδα νέων και εξ ίσου πολιτικοποιημένων. Έτσι, στα πανεπιστήμια κυρίως, δημιουργούνται οι πρώτες αυτόνομες / ανένταχτες / ανεξάρτητες ή όπως άλλιώς θέλετε να τις ονομάσετε ομάδες και παρατάξεις, οι οποίες, όπως είπα και πριν, είναι συνήθως πολιτικοποιημένες, αντιδρούν όμως στην κομματική χειραγώγηση και τον μόλις συνειδητοποιημένο τότε αρτηριοσκληρωτισμό των "επίσημων" παρατάξεων. Ταυτόχρονα, πολλοί νέοι ανακαλύπτουν με καθυστέρηση αρκετών ετών την περίφημη δεκαετία του 60 και ό,τι αυτή συνεπάγεται (Μάης του 68, ροκ, χάσμα των γενεών, σεξουαλική απελευθερωση, ειρηνευτικά κινήματα κλπ.) Όλα αυτά ήταν αδύνατο να περάσουν στην εποχή τους στην στρατοκρατούμενη Ελλάδα, και μάλιστα σε μια εποχή παντελούς έλλειψης πληροφόρησης.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες λοιπόν, ο "Εξόριστος" εκφράζει ακριβώς αυτή την καινούρια για τη χώρα αμφισβήτηση προς κάθε κατεύθυνση. Γι' αυτό και έκανε αίσθηση στην εποχή της.
Η ταινία έχει ένα πολύ χαλαρό σενάριο. Ο ήρωας, που ερμηνεύεται από τον Κώστα Φέρρη, περιφέρεται απαγγέλοντας τσιτάτα, μερικές φορές σαν μονόλογο, που σχετίζονται με το ροκ (ιδιαίτερα με τους ροκ θανάτους - Morrison, Joplin κλπ.) και με τον Μάη του 68, ενώ η στη ζωή του έχει τρεις άξονες: Την επανάσταση, τον έρωτα και το ροκ - αν και αμφισβητεί ενίοτε ακόμα κι αυτά. Επίσης μαθαίνει κόρνο, συναντά έναν παλιό του έρωτα, σκέφτεται το θάνατο και άλλα τέτοια (να σημειώσουμε ότι την εποχή αυτή απλώς το να ακούς ροκ θεωρούνταν επαναστατικό, ενώ από κάποιες νεολαίες απαγορευμένο και αντιδραστικό). Οι ηθοποιίες είναι κακές, η εικόνα επίσης, οι τεχνικές ατέλειες πολλές και πολλοί δεν θα καταλάβουν καν τον λόγο ύπαρξης μιας τέτοιας ταινίας. Τόσο έχει αλλάξει το κλίμα από τότε.
Δεν νομίζω ότι το φιλμ αντέχει σήμερα. Δείτε το, αν θέλετε, μόνο σαν καταγραφή μιας μάλλον μίζερης εποχής. Α, και κάτι άλλο. Προσέξτε πόσο απαίσια είναι η Αθήνα των 70ς. Δεν ξέρω αν το ξέρετε, αλλά μετά τη δεκαετία του 90 η πόλη έχει ομορφήνει πολύ (συγκριτικά πάντοτε, γιατί αν το δούμε αντικειμενικά...)