ΣΤΗΜΕΝΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΣΤΑΛΙΝΙΚΟΣ ΤΡΟΜΟΣ ΣΤΟ "IN THE SHADOW"

Το 1953 είναι η χρονιά του θανάτου του Στάλιν. Ωστόσο η τρομοκρατία τόσο στη Σοβιετική Ένωση όσο και στα κράτη - δορυφόρους καλά κρατούσε. Η Τσεχοσλοβακία των αρχών των 50ς σημαδεύεται από μια σειρά από στημένες δίκες που άλλοτε είχαν θύματα πρώην κομμουνιστές ηγέτες που είχαν περιπέσει σε δυσμένεια, άλλοτε εβραίους, οι οποίοι υποτίθεται ότι συνωμοτούσαν κατά του καθεστώτος και είχαν ως στόχο (οι δίκες) να στρέψουν την προσοχή του κοινού από τα αβάσταχτα οικονομικά προβλήματα στον αντισημιτισμό και άλλοτε πάλι διάφορους αντιφρονούντες. Οι περισσότεροι από τους "ενόχους" εκτελούνται.
Στη σκοτεινή αυτή περίοδο εκτυλίσσεται το τσέχικο φιλμ που γύρισε το 2012 ο David Ondricek "In the Shadow" (τσέχικος τίτλος "Ve Stinu"). Ένας επιθεωρητής της αστυνομίας ερευνά μια κλοπή κοσμημάτων. Όσο όμως προχωρά η έρευνα αρχίζουν να αποκαλύπτονται όλο και πιο πολύπλοκες και απρόσμενες πτυχές της υπόθεσης, που οδηγούν πολύ ψηλά. Σύντομα η δική του ζωή (και της οικογένειάς του) θα αρχίσει να βρίσκεται σε κίνδυνο, ενώ η παρουσία ενός νεοφερμένου γερμανού μπάτσου (και - επίτηδες - προσωρινού γείτονα του επιθεωρητή) περιπλέκει τα πράγματα.
Καλογυρισμένη ταινία, που διατηρεί αμείωτο το σασπένς μιας αστυνομικής ιστορίας και ταυτόχρονα αποτελεί καθαρή πολιτική καταγγελία των δικτατορικών και βάναυσων καθεστώτων του "υπαρκτού σοσιαλισμού" (κυρίως βεβαίως κατά τη σταλινική περίοδο). Φυσικά εγείρονται και πολλά ηθικής φύσης ερωτήματα, με βασικό το πόσο αντέχει ο ήρωας να προχωρήσει προς την αποκάλυψη της αλήθειας, ενώ οι απειλές γύρω του πυκνώνουν διαρκώς. Η ατμόσφαιρα είναι καφκική, μουντή, σκοτεινή, κλειστοφοβική και αποτυπώνει τη φτώχεια και την αθλιότητα της περιόδου (και την αισθητική της ασχήμια), ενώ η χρωματική γκάμα περιορίζεται σε σκούρα, γκριζοκαφέ χρώματα, ώστε να αποτυπωθούν το "πλάκωμα" και οι αγχώδεις καταστάσεις που κυριαρχούν.
Ενδιαφέρον φιλμ, που δεν νοιάζεται για ωραιοποιήσεις, έντονη δράση, εφησυχασμό του θεατή και στημένα happy end, με το προσόν να λειτουργεί ταυτόχρονα "ψυχαγωγικά" (με την έννοια του αστυνομικού φιλμ) και πολιτικά.

ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΣΤΟ GRAND HOTEL

Το Grand Hotel είναι μια τσέχικη ταινία του David Ondricek, που μάλλον θα την κατατάσαμε στις κωμωδίες. Μη νομίζετε όμως ότι θα ξεκαρδιστείτε στα γέλια. Κάθε άλλο. Υπάρχει διάχυτο κάποιο χιούμορ σίγουρα, αυτό όμως είναι ιδιόρυθμο, ψυχρό.
Σε μια τσέχικη πόλη, στην κορυφή ενός βουνού που βρίσκεται ακριβώς από πάνω της, δεσπόζει ένα αλόκοτο, πυργοειδές, μοντέρνο κτίριο από μέταλλο και γυαλί. Είναι το ξενοδοχείο Grandhotel. Εκτός από τους ένοικους (κάποιοι απ' αυτούς μάλλον μόνιμοι), στο ξενοδοχείο ζει και ο συντηρητής του, ένας παράξενος τύπος που αποφεύγει τις γυναίκες (μέχρι που βρίσκεται η μία και μοναδική, που είναι και η πρώτη του), μελετά συνέχεια τον καιρό (και τον προβλέπει με θαυμαστή ακρίβεια) και διακατέχεται από έντονη φοβία όταν πρόκειται να εγκαταλείψει την πόλη, γι' αυτό και δεν την έχει εγκαταλείψει ποτέ. Αυτός και το υπόλοιπο προσωπικό του ξενοδοχείου (ένας γυναικάς και οξύθυμος ρεσεψιονίστ, δύο νεαρές καθαρίστριες και ένας εντελώς μαλάκας υπάλληλος) συνθέτουν έναν θίασο, του οποίου παρακολουθούμε τις ερωτικές και άλλες περιπέτειες, τις εμμονές και τις ελαφρά γελοίες ή εξ ίσου ελαφρά δραματικές καταστάσεις στις οποίες βρίσκονται.
Η ταινία διαθέτει κάποια ευαισθησία και το χιούμορ που είπαμε στην αρχή, ωστόσο κυλά αργά, δίχως σπουδαίες εξελίξεις και, τελικά, την βρήκα μάλλον βαρετή. Δεν ξέρω γιατί φιλμς σαν κι αυτό βρίσκουν τη θέση τους σε μια μεγάλη κινηματογραφική διοργάνωση όπως η Berlinale, όταν το μόνο που διαθέτουν είναι μια χούφτα από σχετικά ιδιόρυθμους χαρακτήρες και λίγες χλιαρές, πολύ χλιαρές αρετές.