"Η ΡΑΧΟΚΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ": ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΡΟΜΟΥ;

Θεωρώ τον μεξικανό Guillermo del Toro ικανότατο σκηνοθέτη, από τον οποίο μπορούμε να περιμένουμε πολλά. Η αγαπημένη μου ταινία του δεν είναι οι μεγάλες του επιτυχίες, αλλά η σχετικά άγνωστη "Ραχοκοκαλιά του Διαβόλου" (El espinazo del diablo) του 2001. Το φιλμ θυμίζει κάπως τον "Λαβύρινθο του Πάνα" που θα ακολουθούσε μερικά χρόνια μετά, με την έννοια ότι ο del Toro μας μεταφέρει και πάλι στα άγρια χρόνια του ισπανικού εμφύλιου. Και, όπως στον "Λαβύρινθο", παίζει έντονα με το στοιχείο του φανταστικού. Η "Ραχοκοκαλιά" είναι ένα ισπανόφωνο φιλμ τρόμου, με φαντάσματα συγκεκριμένα, πλην όμως φεύγει πολύ πιο πέρα απ' αυτό. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα ορφανοτροφείο στο μέσο του πουθενά, αρκετά μακριά από την πλησιέστερη πόλη, όπου ζουν παιδιά αριστερών, αναρχικών και δημοκρατικών που έχασαν τους γονείς τους στον πόλεμο. Η γυναίκα και ο γέρος γιατρός που το διοικούν είναι κι αυτοί δημοκρατικοί. Ωστόσο τα πάντα γύρω τους καταρέουν, η ήττα των δημοκρατικών είναι πια σίγουρη και ο φασισμός πλησιάζει με γοργά βήματα. Μέσα σ' αυτό το ζοφερό κλίμα, το ορφανοτροφείο στοιχειώνεται από το φάντασμα ενός παιδιού που κάποτε ζούσε εκεί... Αυτό που θαυμάζω αρχικά είναι η εξαιρετική ατμόσφαιρα της ταινίας. Τα κιτρινωπά, γήινα χρώματα, το μεγάλο παλιό κτίριο στο μέσο της ερήμου, οι συχνά ημιεγκαταλειμένοι αχανείς εσωτερικοί χώροι, όλα δημιουργούν ένα διαρκώς υποβλητικό κλίμα, στο οποίο η εμφάνιση ενός φαντάσματος ταιριάζει απόλυτα. Εκτός αυτού, η ιστορία, παρά τις - λίγες σχετικά - τρομαχτικές σκηνές που διαθέτει και το όλο ανησυχητικό κλίμα, διαθέτει έντονη ευαισθησία, είναι έως και συγκινητική και, όσο και ακούγεται παράδοξο για ταινία τρόμου, είναι έντονα ποιητική. Αποκαλύψεις απο το παρελθόν, μια διάχυτη μελαγχολία και παρακμή, κρυμένα μυστικά, έρωτες σε ένα ασφυκτικό κλίμα και, πάνω απ' όλα, η φρίκη που έρχεται, η επικείμενη καταστροφή, συνθέτουν μια από τις - το ξαναείπα - πιο ατμοσφαιρικές ταινίες των τελευταίων χρόνων, η οποία βέβαια κινείται πολύ μακριά από τον τρόμο για τον τρόμο, τα τρομαχτικά εφέ και τα συνεχή "μπου" που χαρακτηρίζουν πολλά σύγχρονα δείγματα του είδους. Εδώ μιλάμε για τον φόβο και την αίσθηση της ανησυχίας που πηγάζει από την ατμόσφαιρα, από το όλο κλίμα του φιλμ. Και βέβαια, υπάρχει και το έντονα αλληγορικό στοιχείο που διαπερνά την ταινία: Το καταρέον ορφανοτροφείο ως, πιθανόν, η Ισπανία, ο κρυμένος στα σπλάχνα του φασισμός και η βία που αυτός φέρνει, που προσωποπποιείται από τον εγκληματικό - και στερημένο - επιστάτη, ο αδύναμος γέρος ως απομεινάρι άλλοτε ακμαζόντων δημοκρατικών, η βόμβα που δεν έχει εκραγεί, αλλά κανείς δεν ξέρει αν κάποτε θα το κάνει, μονίμως καρφωμένη στην αυλή και πολλά άλλα σημεία (ή σύμβολα) που μπορεί να ανακαλύψει ο θεατής, προσδίδουν ένα ιδιαίτερα φορτισμένο και έξυπνα καμουφλαρισμένο πολιτικό κλίμα. Ο del Toro, παρά τις συχνές του επισκέψεις στα χωράφια των αμερικάνικων blockbuster, είναι ένας σκεπτόμενος και κυρίως ευφάνταστος σκηνοθέτης, που βρίσκει χρόνο να κάνει και τις προσωπικές του ταινίες, με καλύτερη, κατά την γνώμη πάντα, αυτή εδώ. Γι' αυτό, για μένα τουλάχιστον, αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση.