"ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ" : ΖΩΗ, ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ο Νορβηγός Joachim Trier μας έχει δώσει και στο παρελθόν καλές ταινίες. Το 2025 γυρίζει ίσως την καλύτερή του, την "Συναισθηματική Αξία" (Affeksjonsverdi) με την ανερχόμενη Renate Reinsve, τον Στέλαν Σκάρσγκαρντ και την Ελ Φάνινγκ σε μερικούς από τους βασικούς ρόλους. 

Οι δύο κόρες ενός καταξιωμένου, σημαντικού σκηνοθέτη κινηματογράφου δεν έχουν επαφή με τον πατέρα τους, που έχει εγκαταλείψει την οικογένεια όταν ήταν μικρές. Η μία είναι μια διαρκώς ανερχόμενη ηθοποιός του θεάτρου, ενώ η άλλη ζει μια ήσυχη οικογενειακή ζωή. Η επάνοδος του πατέρα θα ανατρέψει τις καθημερινότητές τους. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτός θα ζητήσει από την ηθοποιό κόρη του να ερμηνεύσει τον βασικό ρόλο σε μια αυτοβιογραφική ταινία που ετοιμάζει.

Πυκνό δράμα που κινείται με άνεση θα έλεγα σε δύο θέματα / άξονες που διαπλέκονται και αλληλεπιδρούν διαρκώς : Αυτό των οικογενειακών δεσμών (ή διάλυσης των δεσμών), με τις ψυχολογικές συγκρούσεις, τα προβλήματα και τις αγωνίες και, ταυτόχρονα, σ' αυτό της σχέσης ζωής και τέχνης. Το κάνει αριστοτεχνικά, καθώς τα θέματα αυτά μπερδεύονται αξεδιάλυτα. Παλιά ψυχολογικά τραύματα, φιλοδοξίες και άγχη, παιχνίδι με την αλήθεια και την φαντασία - ή τη ζωή και την τέχνη αν προτιμάτε, πολύπλοκες σχέσεις και χαρακτήρες, όλα δένουν αρμονικά σε ένα δυνατό αποτέλεσμα και οδηγούν σε μια προσπάθεια "εκδίωξης" των φαντασμάτων του παρελθόντος. Να επισημάνω τέλος τις εξαιρετικές ηθοποιίες - με έκπληξη της αμερικανίδα Ελ Φάνινγκ. 

Σίγουρα μέσα στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.  

ΕΡΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ "THELMA"

Δυστυχώς δεν έχει τύχει να δω τις προηγούμενες ταινίες του δανού Joachim Trier (καμιά σχέση με τον συμπατριώτη του Lars von Trier), για τις οποίες διαβάζω καλά λόγια. Η πρώτη για μένα είναι η "Thelma" του 2017, που μου άφησε καλές εντυπώσεις, επιβεβαιώνοντάς μου τη φήμη του δημιουργού της.
Πρόκειται για μια ιστορία δύσκολης ενηλικίωσης, στην οποία το μεταφυσικό στοιχείο παντρεύεται με το ερωτικό. Η 17χρονη ομώνυμη ηρωίδα αφήνει για πρώτη φορά τους γονείς της και την απομονωμένη επαρχία όπου μεγάλωσε για να σπουδάσει στην πόλη. Άβγαλτη, εσωστρεφής και δειλή, παντελώς άσχετη ουσιαστικά με τον "έξω κόσμο", δεν θα καταφέρει να κάνει φίλους και να προσαρμοστεί στη φοιτητική ζωή. Εκτός από μια συμφοιτήτριά της, η οποία θα την πλησιάσει και την οποία ερωτεύεται, δίχως αρχικά να τολμά να εκδηλώσει τον πόθο της για εκείνη. Ταυτόχρονα με το ξύπνημα του έρωτα η Θέλμα θα ανακαλύψει ότι διαθέτει υπερφυσικές δυνάμεις, τις οποίες δεν μπορεί να τιθασεύσει και που η ίδια δεν επιθυμεί καθόλου και την τρομοκρατούν. Σιγά σιγά θα μάθουμε για το οικογενειακό της background, για το θρησκόληπτο, μουντό και αυστηρό περιβάλλον όπου μεγάλωσε, αλλά και για κάποια άλλα μυστικά του παρελθόντος...
Νομίζω ότι η ιστορία φέρνει άμεσα στο νου την περίφημη "Κάρι" του Ντε Πάλμα. Μόνο που ο χειρισμός του θέματος είναι διαφορετικός. Ο Τρίερ είναι πιο χαμηλότονος από όσο το παλιότερο φιλμ, δεν αποβλέπει τόσο στον τρόμο (Στίβεν Κινγκ γαρ η "Κάρι"), αλλά στη δημιουργία ατμόσφαιρας, η οποία ενισχύεται και με το ανοιχτό τέλος της ταινίας. Και, φυσικά, μιλά όπως είπαμε αρχικά, για την ενηλικίωση, τους τρόμους και τις ανησυχίες της. Η δυσκολία προσαρμογής της ηρωίδας στο νέο περιβάλλον της προέρχεται βέβαια από την καταπιεστική, δίχως χαρά και εφηβικά ξεσπάσματα ανατροφή της και από το θρησκόληπτο σπίτι της. Αμαρτίες γονέων... Και επιτείνεται ακόμα περισσότερο όταν συμβαίνει ο έρωτάς της να είναι "απαγορευμένος". Βλέποντας την ιστορία συμβολικά, πόσες φορές οι έφηβοι δεν αντιμετωπίζουν τους εαυτούς τους σαν "τέρατα", φοβισμένοι από τις άγριες αλλαγές στο σώμα, αλλά και στον εσωτερικό τους κόσμο; Ιδιάιτερα αν δεν έχουν προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο από τους γονείς και αν αυτοί (οι γονείς) αντιμετωπίζουν τα πάντα σχεδόν ως αμαρτία...
Ενδιαφέρουσα, ατμοσφαιρική ταινία, σχετικά αργή πάντως - προειδοποιώ - πράγμα όμως που προσωπικά δεν με ενόχλησε. Ίσα - ίσα βρήκα ότι ενίσχυε την όλη ανησυχητική ατμόσφαιρα και ταίριαζε σ' αυτήν. Ίσως όχι για τους καθαρούς φαν του τρόμου και των multi cinema, οι υπόλοιποι όμως πιστεύω ότι θα ανακαλύψουν τα καλά στοιχεία της.