ΚΑΤΑΜΑΥΡΟΙ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΟΙ "ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟΙ"

 "Οι Εκκεντρικοί" (ελληνικός τίτλος του Retfærdighedens Ryttere) του 2020 είναι ένα σκανδιναβικό φιλμ του δανού Anders Thomas Jensen, που παλιότερα είχε γυρίσει τα ενδιαφέροντα "Μήλα του Αδάμ". Πρόκειται για μία βίαιη ταινία, που κατά βάθος είναι μια κατάμαυρη, άγρια κωμωδία, με τον Μαντς Μίκελσεν στο ρόλο ενός από τους πρωταγωνιστές.

Ένας σκληροτράχηλος και απόλυτα "ουγκ" μισθοφόρος, που ουσιαστικά έχει παρατήσει την οικογένειά του, αναγκάζεται να επιστρέψει από το Αφγανιστάν για να φροντίσει την έφηβη κόρη του όταν η γυναίκα του σκοτώνεται σε σύγκρουση τρένου στο μετρό. Ένας επιβάτης, παρόν κι αυτός στη μοιραία σύγκρουση, υποψιάζεται ότι δεν πρόκειται για ατύχημα, αφού στη σύγκρουση σκοτώνεται και ο μοναδικός μάρτυρας που θα οδηγούσε στη φυλακή μια εγκληματική οργάνωση. Πείθει το μισθοφόρο και, όπως - όπως φτιάχνεται μια ομάδα "περίεργων" (για να το πούμε ευγενικά) τύπων, που με αξιοθρήνητο τρόπο προσπαθούν να εκδικηθούν τους εγκληματίες.

Μπορώ να σας πω ότι πραγματικά το διασκέδασα. Οι σκανδιναβοί έχουν το δικό τους τρόπο να κάνουν κάτι ξεχωριστό από ένα σενάριο που στα χέρια του σύγχρονου ανέμπνευστου Χόλιγουντ θα γινόταν μια ακόμα βαρετότατη περιπετειώδης ταινία (από τις χιλιάδες τέτοιες) με κυνηγητά, εκρήξεις, ανατροπές και δε συμμαζεύεται. Εδώ όμως είναι τόσο ιδιαίτεροι, απολαυστικοί και ταυτόχρονα γελοίοι, τραγικοί, δυστυχισμένοι κατά βάθος, οι τύποι που απαρτίζουν την ομάδα των αυτοσχέδιων "εκδικητών", που οι άγριες, βίαιες και αγχωτικές καταστάσεις μπλέκουν ισορροπημένα με το μαύρο χιούμορ με πολύ καλά - για μένα τουλάχιστον - αποτελέσματα.  

Παράλληλα η ταινία εξετάζει με καυστικό τρόπο τη στάση της "πολιτισμένης" δυτικής κοινωνίας απέναντι στη βία, το κοινωνικό προφίλ των ηρώων, τις δυσλειτουργικές οικογένειες, αλλά και τον καθοριστικό ρόλο της τύχης και των συμπτώσεων στη ζωή μας (από εκεί ξεκινά η όλη ιστορία άλλωστε), καταλήγοντας σε ένα απρόβλεπτο, σαρκαστικό φινάλε. Το απόλαυσα, παρά τη μαυρίλα του.

ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΝΑ "ΜΗΛΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ"

Ο δανέζικος κινηματογράφος αποτελεί παράδειγμα υγιούς κινηματογραφίας στην Ευρώπη, για μια τόσο μικρή χώρα τουλάχιστον. Το 2005 βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον δείγμα του με τα "Μήλα του Αδάμ" του Anders Thomas Jensen, μια παράξενη... χμμμ... μάλλον κωμωδία θα έλεγα.
Ένας νεοναζί, αληθινό κάθαρμα, από αυτούς που θα αποκαλούσαμε "κακούς ανθρώπους", φτάνει σε μια απομονωμένη, εξοχική περιοχή όπου θα εκτίσει δουλεύοντας την ποινή του υπό την καθοδήγηση ενός παπά, ένα είδος υποχρεωτικής κοινωνικής εργασίας. Κι άλλα "φυντάνια" σαν κι αυτόν (όχι ναζί, αλλά διάφοροι όχι και πολύ καθαροί τύποι) ζουν εκεί. Σύντομα, παρά το ότι έχει τη μικρότερη δυνατή σχέση με όλους, θα διαπιστώσει ότι κάτι δεν πάει καλά με όλους αυτούς. Και όχι μόνο. Κάτι δεν πάει καλά και με τον ίδιο τον απόλυτα ατάραχο ό,τι κι αν συμβαίνει, ήρεμο και καλό παπά επικεφαλής. Μήπως όλοι πάσχουν από διάφορα είδη τρέλας;
Οι δύο παράταιροι χαρακτήρες θα έρθουν γρήγορα σε σύγκρουση. Ο παπάς όμως μοιάζει να ξεχνά σε δευτερόλεπτα όσα συμβαίνουν και να είναι ξανά καλοκάγαθος και αισιόδοξος. Γύρω τους, το τσίρκο των ασυνήθιστων ανθρώπινων χαρακτήρων κινείται και δρα με εξ ίσου απρόβλεπτους συχνά τρόπους.
Η ταινία, και εξ αιτίας αυτής της παράδοξης "πινακοθήκης" ηρώων, αλλά και για την εσωτερική ένταση που υποβόσκει, το υπόγειο χιούμορ και την απρόβλεπτη πλοκή, μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον. Το τέλος μένει ανοιχτό σε συμπεράσματα. Είναι άραγε προτιμότερη η τρέλα, το ψέμα τέλος πάντων, όταν χάρη σ' αυτό αναμορφώνεται κάποιος; Έχει νόημα σε τέτοιες περιπτώσεις η απόλυτη φυγή από την πραγματικότητα; Μπορεί η επιμονή και η σε-βαθμό-παράνοιας-αισιοδοξία να φέρει αποτελέσματα; Το φιλμ μοιάζει να έχει μια γενική χριστιανική λογική, και οι σχετικοί συμβολισμοί δεν λείπουν, δεν είσαι όμως και απόλυτα σίγουρος γι' αυτό, αφού συχνά αυτοσαρκάζεται ή αυτοανατρέπεται.
Όπως και να το κάνουμε, ό,τι συμπεράσματα κι αν βγάλετε, πρόκειται για ένα φιλμ που συνιστώ. Έστω και μόνο για την ασυνήθιστη οπτική του, έστω και αν οι απόψεις του μπορεί να θεωρηθούν αμφιλεγόμενες. Η πρωτοτυπία του νομίζω ότι θα σας αποζημειώσει.