ΣΚΥΛΙΣΙΑ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΑΡΗΔΕΣ ΛΗΣΤΕΣ

Ίσως να είναι ο καλύτερος ρόλος του Αλ Πατσίνο. Πιθανόν να είναι η καλύτερη ταινία του Sidney Lumet. Σίγουρα είναι ένα από τα καλύτερα φιλμ των 70ς. Μιλώ για το Dog Day's Afternoon (Σκυλίσια Μέρα) του 1975. Όπου ένα αληθινό γεγονός εξετάζεται κάτω από πολλά και διαφορετικά πρίσματα, οπότε μιλάμε για μία από τις πιο πολυεπίπεδες ταινίες που έχω δει.
Δύο πρωτάρηδες ληστές εισβάλλουν σε μια τράπεζα, σύντομα παγιδεύονται σ' αυτήν πριν προλάβουν να διαφύγουν, περικυκλώνονται από μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις, διαπραγματεύονται κρατώντας ομήρους... και από εκεί και πέρα τον λόγο έχουν η αστυνομία και το FBI, το πλήθος που έχει συγκεντρωθεί απ' έξω και, φυσικά, τα μίντια. Κι εμείς παρακολουθούμε ταυτόχρονα (και με κομένη την ανάσα) την εξέλιξη της όλης ιστορίας, ένα εκπληκτικό πορτρέτο του βασικού ήρωα, τις πολιτικές προεκτάσεις που αποκτά το γεγονός, την ανακήρυξη ενός κατά λάθος ήρωα, τη σκιαγράφηση του όλου κοινωνικού κλίματος της εποχής και... μπορεί να σκεφτείτε και κάμποσες άλλες προεκτάσεις.
Αυτό που άμεσα παρατήρησα είναι το πόσο έχουν αλλάξει οι εποχές από το 1975. Έχουμε σήμερα συνηθίσει σε παρόμοιες περιπτώσεις άμεσες επεμβάσεις των δυνάμεων ασφαλείας, αποκλεισμούς δρόμων σε χρόνο dt και άλλα τέτοια. Τότε τα πράγματα γίνονταν... πώς να το πω... πιο χαλαρά. Ο κόσμος πλησίαζε το επίμαχο σημείο, οι διαπραγματεύσεις γίνονταν πιο άμεσα και σχεδόν φανερά... Φυσικά το τελικό αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, ο τρόπος όμως είναι τόσο διαφορετικός... Και μια που είπα για τον κόσμο: Το κλίμα της εποχής, πολιτικοποιημένο ακόμα και με εντονότερη αμφισβήτηση προς το σύστημα ακόμα και στην Αμερική, αποτυπώνεται άμεσα με τις αντιδράσεις του πλήθους. Το οποίο μαζεύεται ταχύτατα γύρω από το επίμαχο μέρο και παραμένει εκεί μέχρι αργά τη νύχτα και τη βίαιη λύση του δράματος και... τι κάνει; Γιουχαϊζει διαρκώς τους μπάτσους και επευφημεί τον ληστή Πατσίνο. Άλλες εποχές, άλλες κοινωνικές αντιλήψεις, όταν ο κόσμος δεν είχε ακόμα σιχαθεί τα πάντα και, ουσιαστικά, αποσυρθεί. Όσο για τον ληστή, με την προβολή των μίντια και τη φασαρία που δημιουργείται, γίνεται ήρωας με πολιτικό και κοινωνικό έρεισμα δίχως στην ουσία ούτε ιδιαίτερα πολιτικοποιημένος να είναι ούτε οποιοδήποτε αλτρουιστικό ή πολιτικό κίνητρο να έχει για την πράξη του. Το μόνο που θέλει είναι να βελτιώσει την μπερδεμένη προσωπική ζωή του. Η όποια πολιτικοποίησή του έγκειται στο ότι, σε ένα στιγμιαίο ξέσπασμα, κραυγάζει διαρκώς "Άττικα! Άττικα!" (αναφερόμενος στην αιματηρή καταστολή από τις δυνάμεις ασφαλείας της περίφημης εξέγερσης στις ομώνυμες φυλακές λίγα χρόνια πριν), ξεσηκώνοντας έτσι ένα ήδη εξοργισμένο κοινό. Και βέβαια, κατά βάθος είναι "καλό παιδί" (δίχως ο όρος αυτός σε καμιά περίπτωση να γίνεται καρικατούρα), ή, αν προτιμάτε, ένας μπερδεμένος και πιεσμένος από παντού άνθρωπος με κάποιες ιδιαιτερότητες. Γι' αυτό και ο θεατής (όπως και ο κόσμος που λέγαμε) ταυτίζεται μαζί του και αγωνιά για την έκβαση της ιστορίας.
Ανάμεσα σ' όλα αυτά ο Λούμετ προλαβαίνει να μιλήσει και για τις πρώτες εποχές του κινήματος για την ισότητα των ομοφυλοφίλων, να μας δώσει μια στέρεη περιγραφή της μίζερης μέχρι τότε ζωής του ήρωα και να φτιάξει ένα σκοτεινό και διεισδυτικό πορτρέτο του χαρακτήρα του σχεδόν αμίλητου και μάλλον προβληματικού συνεργάτη του ληστή, που είναι ένα κράμα αγνότητας, αφέλειας και φανατισμού όσον αφορά τον σκοπό του.
Άψογο δείγμα συνδυασμού ιστορίας με σασπένς και πολιτικοκοινωνικής "ακτινογραφίας" μιας ολόκληρης εποχής δοσμένη με μάλλον ντοκιμαντερίστικο στιλ, αποτελεί, όπως είπα και στην αρχή, μια από τις αγαπημένες μου ταινίες της δεκαετίας του 70.