Η ΝΙΝΟΤΣΚΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

Το 1939 ο Στάλιν "εκκαθάριζε" κατά χιλιάδες ρώσους αντιφρονούντες και όχι μόνο, στέλνοντάς τους μαζικά στη Σιβηρία (όταν δεν τους εκτελούσε). Η σοβιετική ουτοπία είχε μετατραπεί σε βασίλειο της τρομοκρατίας. Τότε ακριβώς ο Ernst Lubitsch (1892–1947) γυρίζει τη "Νινότσκα", από τις γνωστότερες ταινίες του και από τις γνωστότερες της Γκρέτα Γκάρμπο.
Ας πούμε από την αρχή ότι πρόκειται για μια καθαρά αντισοβιετική κωμωδία, κομεντί μάλλον, απ' αυτές που ο μεγάλος σκηνοθέτης ήξερε να γυρίζει καλύτερα από κάθε άλλον την εποχή εκείνη (ο ίδιος είχε άλλωστε επινοήσει το είδος). Φυσικά οι πολιτικές και ιστορικές καταστάσεις έδιναν αφορμή για κάτι τέτοιο. Και, φαντάζομαι, το Χόλιγουντ δεν θα είχε και πολλές αντιρρήσεις...
Τρεις σοβιετικοί κομισάριοι στέλνονται στο Παρίσι για να πουλήσουν τα πολύτιμα κοσμήματα μιας ρωσίδας αριστοκράτισας που ζει εξόριστη εκεί, κάνουν όμως τα πάντα για να καθυστερήσουν την αποστολή τους, θαμπωμένοι από την πολυτέλεια του καπιταλιστικού τρόπου ζωής. Τότε στέλνεται η άτεγκτη, ψυχρή και αγέλαστη Νινότσκα, επίσης σοβιετικό στέλεχος, για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Σιγά - σιγά όμως θα υποκύψει κι αυτή στην πρωτόγνωρη για κείνη χλιδή που αντικρύζει, αλλά και στη γοητεία ενός αριστοκράτη.
Μη νομίζετε πάντως ότι ο Lubitsch είναι τόσο μονόπλευρος όσο ακούγεται. Στην ταινία πέφτουν αρκετές μπηχτές και για τον καπιταλισμό, την ανισότητα που τον διακρίνει, την σπατάλη και την καταναλωτική μανία του, καθώς και άλλα αρνητικά του συστήματος. Όλο αυτό το πολιτικό background όμως περνά σε δεύτερη μοίρα μπροστά στο γέλιο που βγάζει το φιλμ και στις σπινθηροβόλες ατάκες που διαδέχονται με ταχύτητα η μία την άλλη. Ακόμα κι έτσι όμως, ο Lubitsch είναι από τους πλύ λίγους χολιγουντιανούς της εποχής που τολμούν να ενσωματώσουν και καθαρά πολιτικά στοιχεία στα φιλμ τους. Ταυτόχρονα το ερωτικό και ρομαντικό στοιχείο συνυπάρχει και δένει τέλεια με το χιούμορ. Όπως δένουν θαυμάσια, για μια ακόμα φορά στον Lubitsch, τα προσωπικά θέματα με το πολιτικοκοινωνικό σχόλιο. Η Γκάρμπο είναι ό,τι πρέπει για τον ρόλο, κυρίως βέβαια όσο κάνει την απόλυτα ψυχρή, σα ρομπότ, σοβιετική (και δεν θα πιστεψετε πόσο γέλιο βγάζουν οι ατάκες και η γενικότερη στάση της). Όσο για τις φιγούρες των τριών κομισαρίων, είναι ανεπανάληπτες.
Η ταινία όμως διέθετε και μια άλλη "πρωτιά", παντελώς ακατανόητη για τον σημερινό θεατή: Όπως θα δείτε στην αφίσα, πάνω από τον τίτλο, με μεγάλα γράμματα, υπάρχει το σλόγκαν "Garbo Laughs!" Ήταν η πρώτη φορά που η μεγαλύτερη ντίβα της εποχής της όχι μόνο χαμογελούσε, αλλά και ξεσπούσε σε τρανταχτά γέλια στην οθόνη. Μέχρι τότε, ως απόλυτη femme fatale ή, αν θέλετε, ως ένας θηλυκός (και πολύ πιο σέξι) Μπάστερ Κίτον, δεν είχε καν χαράξει το χείλι της. Το χαμόγελό της ήταν άγνωστο στα εκατομμύρια των θαυμαστών της. Δεν ταίριαζε, υποτίθεται, με την ψυχρή ομορφιά της. Το να γελάσει λοιπόν ήταν ένα είδος μικρής "επανάστασης".
Προσωπικά απόλαυσα το φιλμ και το βρήκα από τα καλά του δημιουργού του. Δεν θα το συνιστούσα βέβαια με τίποτα σε κνίτες. Οι υπόλοιποι ας είστε προετοιμασμένοι για τον θρίαμβο του καπιταλισμού (παρά την κριτική που υφίσταται κι αυτός) επί του σοβιετικού συστήματος (το οποίο, όπως δείχνεται στις σκηνές στη Σοβιετική Ένωση, πολύ φοβάμαι ότι περιείχε αρκετή δόση αλήθειας). Αν τώρα το ξεπεράσετε αυτό, πιστέψτε με, θα διασκεδάσετε!