ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ "CAPTAIN BLOOD"

 

1935. Ένας από τους παραγωγικότερους χολιγουντιανούς σκηνοθέτες, ο ούγγρος Michael Curtiz (1886-1962) γυρίζει το "Captain Blood", μια από της μεγάλες επιτυχίες της εποχής (αργότερα θα γύριζε τη θρυλική ῾῾Καζαμπλάνκα῾῾), καθιερώνοντας ταυτόχρονα τον Έρολ Φλιν, που πρωταγωνιστεί με την Ολίβια ντε Χάβιλαντ, σε πειρατικούς ρόλους.

Ο δόκτορ Μπλαντ αρχικά, γιατρός, καταδικάζεται άδικα στα τέλη του 17ου αιώνα για συμμετοχή σε μια επανάσταση ενάντια στον κακό βασιλιά της Αγγλίας και πωλεἰται ως σκλάβος σε νησί της Καραϊβικής. Μετά από πολλές κακουχίες (και μια ιδιαίτερη συμπάθεια προς την ανηψιά του σκληρού ιδιοκτήτη του) θα μετατραπεί στον θρυλικό πειρατή Κάπτεν Μπλαντ, που έχει για τσούρμο του δραπέτες από φυτείες.

Επικό ασπρόμαυρο φιλμ 2 ωρών (μεγάλη διάρκεια για την εποχή), βλέπεται ευχάριστα μέχρι σήμερα, παρά τις αναπόφευκτες αφέλειες του Χόλιγουντ της εποχής. Είναι η γοητεία του Έρολ Φλιν, είναι οι δραματικές του περιπέτειες, είναι η εντυπωσιακή για τότε ναυμαχία του τέλους, πάντως κατορθώνει να κρατά το ενδιαφέρον, κι ας είναι τόσο εμφανώς παλιό. Πάντως, για να το πούμε κι αυτό, μας δείχνει την πορεία ενός ανθρώπου (πιο ηρωικού δεν γίνεται, αλλά βρισκόμαστε ακόμα στις αρχές σχεδόν του κινηματογράφου), ο οποίος ξεκινά - για να το θέσουμε με σύγχρονους όρους - ως ῾απολίτικος῾, που αρνείται να πάρει θέση υπέρ της τρέχουσας επανάστασης, και σιγά - σιγά βρίσκεται να πολεμά στο πλευρό των εξεγερμένων. Εντάξει, απλοϊκά και σχηματικά όλα αυτά, αλλά είπαμε, Χόλιγουντ του 30...

Πάντως αν αφεθείτε θα απολαύσετε τις περιπέτειες του ήρωα (εδώ η λέξη χρησιμοποιείται κυριολεκτικά) και, αν διαθέτετε κινηματογραφική περιέργεια, θα δείτε πώς ήταν τα ῾῾μπλογκμπάστερ῾῾ των 30ς.

ΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ MILDRED PIERCE

Βρισκόμαστε στα 1945 και το Χόλιγουντ είναι μεν ακμαίο, αλλά μερικές από τις ταινίες του έχουν όλο και περισσότερο αρχίσει να δείχνουν τη σκοτεινή πλευρά της Αμερικής. Αυτό βεβαίως συμβαίνει κυρίως στα φιλμ νουάρ (αν και όχι μόνο). Τότε λοιπόν ένας από τους κλασικούς χολιγουντιανούς σκηνοθέτες (αν και ούγγρος μετανάστης στην καταγωγή), ο Michael Curtiz (1886-1962), γυρίζει την "Mildred Pierce", ταινία που χάρισε το Όσκαρ στην πρωταγωνίστριά της Τζόαν Κρόφορν.

Η ηρωίδα έχει δύο κόρες, πλην όμως η μεγάλη αδυναμία της είναι η μεγαλύτερη, η κακομαθημένη, ψηλομύτα και άπληστη Βίντα. Η Μίλντρεντ χωρίζει τον σύζυγό της που την απατά, ανοίγει ένα εξαιρετικά πετυχημένο εστιατόριο, ανέρχεται οικονομικά (και στην κοινωνική ιεραρχία βεβαίως) και παντρεύεται με έναν τυχοδιώκτη αριστοκράτη, ο οποίος άλλα έχει στο νου του... Όλα αυτά τα κάνει για το καλό της κόρης της, για να μπορεί να ικανοποιεί όλα της τα καπρίτσια. Ως πού μπορεί όμως να φτάσει γι' αυτή την (σχεδόν παράλογη) αγάπη; Μέχρι τον φόνο άραγε;

Η ταινία ξεκινά λοιπόν με έναν φόνο. Όλα τα υπόλοιπα είναι ένα διαρκές φλας μπακ. Έτσι, αν μη τι άλλο, ξέρουμε από την αρχή ποιος από τους ήρωες θα πεθάνει. Από εκεί και πέρα, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι το φιλμ δεν είναι ακριβώς νουάρ. Πρόκειται για συνδυασμό νουάρ (με αστυνομικό σασπένς) και κοινωνικού μελοδράματος. Και, νομίζω, ότι τα είδη αυτά εδώ δένουν πολύ καλά. 

Το φιλμ μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί φεμινιστικό. Η ηρωίδα, άξια (και αδίστακτη βεβαίως προκειμένου να κάνει τα πάντα για την κόρη), ανέρχεται κοινωνικά σε ένα καθαρά ανδροκρατούμενο περιβάλλον, σε μια καθαρά ανδροκρατούμενη δουλειά. Γενικά κινεί τα νήματα των όσων συμβαίνουν και επιδεικνύει εξαιρετική δύναμη και θέληση. Από εκεί και πέρα όμως δεν υπάρχει κανένας θετικός (ή απόλυτα θετικός) χαρακτήρας. Η ίδια είναι έρμαιο μιας παράλογης και άδικης αγάπης και, βεβαίως, είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για τον σχεδόν "άρρωστο" χαρακτήρα της κόρης της. Οι άντρες γύρω της είναι ο ένας χειρότερος από τον άλλον, με διαφορετικούς βεβαίως τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό. Όσο για την περίφημη κόρη, πρόκειται για έναν από τους αντιπαθέστερους και πλέον αδίστακτους χαρακτήρες στην ιστορία του σινεμά. Νομίζω ότι αυτή τουλάχιστον θα σας μείνει αξέχαστη. Για ποιο "αμερικάνικο όνειρο" μιλάμε λοιπόν, όταν οι πάντες (σχεδόν) είναι έτοιμοι να κάνουν τα πάντα για να πετύχουν τους σκοπούς τους; (οι περισσότεροι για την οικονομική άνοδο βεβαίως).

Από τις κλασικές ταινίες, στα όρια του νουάρ όπως είπαμε, νομίζω ότι βλέπεται άνετα μέχρι σήμερα. Εξ ου και κλασική άλλωστε.

ΥΓ: Στην Ελλάδα είχε τότε παιχτεί με τον... εμπνευσμένο τίτλο "Θύελλα σε μητρική καρδιά" !!!

 

Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΗΣ "ΚΑΖΑΜΠΛΑΝΚΑ"

Υπάρχουν ταινίες που δεν παλιώνουν με τα χρόνια που περνούν, που διατηρούν αμείωτη τη γοητεία τους. Είμαι σίγουρος ότι μία απ' αυτές είναι η θρυλική "Καζαμπλάνκα", που γύρισε το 1942 ο Michael Curtiz (1886-1962), ένας ούγγρος που, όταν πήγε στην Αμερική έγινε ένας από τους πιο πετυχημένους και παραγωγικούς σκηνοθέτες της. Ξαναβλέποντάς την μετά από καιρό επιβεβαίωσα αυτή μου την πεποίθηση. Η ταινία αποτελεί δείγμα νομίζω του αρχετυπικού Χόλιγουντ στα καλύτερά του, συνδυάζοντας σασπένς, βαθείς έρωτες που συγκρούονται με το καθήκον και, φυσικά, πολύ, πολύ ρομαντισμό. Και, βέβαια, ο αντιναζισμός - βρισκόμαστε στην καρδιά του πολέμου γαρ - υπάρχει και με το παραπάνω.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο αμερικανός Ρικ διατηρεί διάσημο μπαρ στην ουδέτερη Καζαμπλάνκα του Μαρόκου. Κυνικός, απόμακρος, ουδέτερος κι ο ίδιος αλλά δίκαιος, μοιάζει να βρίσκεται πολύ μακριά από τα φριχτά γεγονότα του πολέμου. Ώσπου στην πόλη φτάνει ο παλιός, μεγάλος έρωτάς του και το κυνικό προσωπείο καταρρέει. Από εκεί και πέρα θα αρχίσει ένα πολύπλοκο παιχνίδι ανάμεσα στον πόθο και τον έρωτα από τη μία και το καθήκον προς την πατρίδα - και, τέλος πάντων, την ανάγκη να πάρει θέση - από την άλλη. Κι αυτά δεν συμβαδίζουν πάντοτε. Τα διλήμματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα...
Η γοητεία της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, των μυθικών ηθοποιών (Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Πίτερ Λόρε, Κλοντ Ρέινς) και των αξέχαστων, δυνατών και συχνά διχασμένων χαρακτήρων είναι ανυπέρβλητη. Ο ψυχρός εξωτερικά, αλλά κατά βάθος ευαλωτος και πληγωμένος Μπόγκαρντ, η διχασμένη ανάμεσα σε ένα μεγάλο έρωτα και έναν υπέροχο σύζυγο Μπέργκμαν, ο πονηρός και επιτήδειος Ρέινς... Ίσως οι χαρακτήρες αυτοί να μην είναι και τόσο καθημερινοί, να είναι "more than life" και, τελικά, παρά τα όσα δείχνουν εξωτερικά, να είναι "καλοί" κατά βάθος, αλλά, δίάβολε, η γοητεία και το παραμύθι αν θέλετε είναι τόσο καλοστημένο που αιχμαλωτίζει σχεδόν κάθε θεατή. Γι' αυτό μίλησα προηγουμένως για Χόλιγουντ (άρα παραμύθι, άρα ρομαντισμός, άρα όχι και τόσος ρεαλισμός), αλλά, το είπαμε, Χόλιγουντ στα καλύτερά του.
Δεν νομίζω ότι έχει νόημα να πούμε περισσότερα για ένα πασίγνωστο και κλασικό φιλμ. Μπορεί να διαβάσετε γι' αυτό οπουδήποτε και δεν χρειάζεστε τη δική μου γνώμη. Αν πάντως δεν το έχετε δει, κάντε το οπωσδήποτε.