ΟΤΑΝ ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΣΕ ΚΑΙ ΗΡΘΕ "Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΝΕΚΡΩΝ"

 

Το 1968 ένα πάμφθηνο, ασπρόμαυρο b-movie τρόμου ταράζει κυριολεκτικά τα κινηματογραφικά νερά. Λεγόταν "Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών" (Night of the Living Dead) και "δράστης" ήταν ο 28χρονος τότε George Romero (1940-2017). Ηταν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Οι ηθοποιοί ήταν όλοι άγνωστοι.

Δύο αδέλφια βρίσκονται σ' ένα νεκροταφείο για να φέρουν λουλούδια στον τάφο της μητέρας τους. Εκεί θα δεχτούν ξαφνική και απρόσκλητη επίθεση από άγνωστο άντρα που... περπατά κάπως παράξενα. Η κοπέλα θα καταφύγει σε ένα έρημο σπίτι εκεί κοντά, στο οποίο θα καταφύγει επίσης μια ετερόκλητη ομάδα ατόμων, καθώς όλο και περισσότερα πεινασμένα ζόμπι ("φρέσκοι" ακόμα νεκροί που σηκώνονται από τους τάφους τους) θα πολιορκήσουν το σπίτι.

Η ταινία είναι ταυτόχρονα καλτ και κλασική. Ο νεαρός Ρομέρο καταφέρνει να στήσει με το τίποτα ένα φιλμ εξαιρετικού σασπένς, να εγκαινιάζει τη μεγάλη "μόδα" των ζόμπι, που συνεχίζεται ως τις μέρες μας (στα 70ς και 80ς την ακολούθησαν και οι ιταλοί με πιο σπλάτερ προασνατολισμό), να τρομάξει πραγματικά το ανύποπτο ως τότε κοινό (οι σχετικά λίγες αλλά άγριες σκηνές σπλάτερ πρέπει να σόκαραν τότε), να φτιάξει ένα φιλμ με χαρακτήρες και να κάνει και κοινωνική κριτική. Θα επαναλάβω: Όλα αυτά "με το τίποτα"! Διότι, αντίθετα με πάμπολλες κακές, αλλά πιο "καλογυρισμένες" και ακριβές ταινίες τρόμου που ακολούθησαν, τα πρώτα ζόμπι του Ρομέρο διαθέτουν ξεχωριστούς χαρακτήρες που απαρτίζουν την ομάδα των πολιορκημένων, με συγκεκριμένη ψυχοσύνθεση και συμπεριφορά, με μεταξύ τους συγκρούσεις (βρισκόμαστε μίλια μακριά από την παντελώς αψυχολόγητη συμπεριφορά δεκάδων ηρώων ταινιών τρόμου, που δυστυχώς αφθονεί στο είδος). Όλα αυτά προσδίδουν έναν πρωτόγνωρο ρεαλισμό στο φιλμ, μια ντοκιμαντερίστικη αισθητική, που το κάνει ακόμα πιο τρομαχτικό. Επιπλέον θεωρείται μια από τις πρώτες αμερικάνικες ταινίες με μαύρο πρωταγωνιστή (εξαιρούνται αυτές με τον Σίντνεϊ Πουατιέ). Άλλωστε προς το τέλος (το οποίο βεβαίως δεν θα σας αποκαλύψω) γίνεται μια ξεκάθαρη αναφορά και κριτική στο φυλετικό ρατσισμό των ΗΠΑ (οι σκηνές ντοκιμαντέρ ενώ πέφτουν οι τίτλοι τέλους δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία γι' αυτό). Ο Ρομέρο ήταν από τότε ένας από τους πολύ λίγους πολιτικοποιημένους δημιουργούς τρόμου.

Αν δεν είστε φίλοι του είδους αποφύγετέ το, διότι ένας "παρθένος" θεατής μπορεί να σοκαριστεί ακόμα και σήμερα. Για τους υπόλοιπους αποτελεί απόλυτο must. Για μένα αποτελεί την πρώτη και μάλλον την καλύτερη ταινία με ζόμπι.

ΤΑ ΠΕΜΠΤΑ ΑΙΣΙΩΣ ΖΟΜΠΙ ΤΟΥ ROMERO

Να λοιπόν που ο George Romero, 40 χρόνια μετά την πρώτη, ιστορική ενασχόληση με το θέμα των ζόμπι, καταπιάνεται και πάλι μ΄ αυτά (για 5η φορά) στο "Ημερολόγιο των Νεκρών" (2007). Ως γνωστόν ο Ρομέρο, σαφώς ο σημαντικότερος δημιουργός απ' όσους ασχολήθηκαν με τα ζόμπι, είναι από τους λίγους σκηνοθέτες τρόμου που διατυπώνει και πολιτικές απόψεις, κυρίως μ' αυτή ακριβώς την πενταλογία του. Το ίδιο λοιπόν κάνει κι εδώ. Προβληματίζεται κυρίως πάνω στη δύναμη της εικόνας, την απόλυτη κυριαρχία της, για την ακρίβεια, στην εποχή μας και μιλά για το θέαμα και την ισχύ του, αλλά και το πάθος της "δημοσιογραφικής καταγραφής της αλήθειας". Η ταινία έχει το σχετικό σασπένς και βλέπεται, αλλά... Από εδώ αρχίζουν τα "αλλά".
Μετά τα Blair Witch Project και Coverfield στο Diary of the Dead χρησιμοποιείται η ίδια ακριβώς ιδέα: Η καταγραφή, υποτίθεται, των γεγονότων με μια ερασιτεχνική κάμερα, πράγμα που δίνει την ψευδαίσθηση γνησιότητας και ντοκιμαντέρ στα εφιαλτικά τεκταινόμενα και παίζει με το θέμα της "ταινίας μέσα στην ταινία". Όμως, το είπαμε, αυτό έχει χρησιμοποηθεί, και μάλιστα αρκετά πρόσφατα, οπότε παύει να αποτελεί εύρημα και γίνεται "μια ακόμα τέτοια ταινία". Κι όσο για την απόπειρα να μιλήσει για την κυριαρχία της εικόνας σήμερα, το κάνει τόσο έντονα, που κατά τη γνώμη μου αποβαίνει εις βάρος της ιστορίας. Όλη αυτή η εμμονή δηλαδή της κινηματογράφησης των πάντων, της δύναμης της κάμερας, στην οποία ουδείς υποτίθεται μπορεί να αντισταθεί, κάνει το σενάριο αναληθοφανές. Τόση μανία πια να γίνει η ταινία, ακόμα κι όταν "ο κόσμος καίγεται" γύρω σου;
Έπειτα είναι και η φυσιολογική κούραση. Είπαμε, είναι τα 5α ζόμπι. Πόσο πια μπορεί να ανανεωθεί το είδος; Οι επαναλήψεις είναι, φοβάμαι, αναπόφευκτες. Ίσως γι΄αυτό και αυτά τα ζόμπι τρομάζουν λιγότερο από άλλες φορές.
Οι φίλοι του είδους (και είναι φανατικοί, το ξέρω), ας το δουν. Δεν είναι κακή ταινία και έχει και κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Η παλιά μαγεία και η γνήσια ανατριχίλα όμως έχουν, φοβάμαι, παρέλθει ανεπιστρεπτί.