"LORD OF WAR" ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ

Το 2005 ο παντελώς άνισος Andrew Niccol γυρίζει το "Lord of War" ("Κυρίαρχος του Παιχνιδιού" στην Ελλάδα) με τον Νίκολας Κέιτζ να κρατά τον βασικό ρόλο και τους Ίθαν Χοκ και Τζάρεντ Λέτο δίπλα του. Είναι ενδιαφέρο το ότι ενσαρκώνει έναν παντελώς αρνητικό ήρωα, έναν άνθρωπο δίχως καμιά ηθική.
Ο ουκρανικής καταγωγής Γιούρι Ορλόφ ζει με την μάλλον φτωχή οικογένειά του στη "Μικρή Οδησσό", συνοικία της Νέας Υόρκης. Κάποια στιγμή ανακαλύπτει την "κλίση" του και αποφασίζει να ασχοληθεί επαγγελματικά μ' αυτήν: Να πουλά όπλα. Από τη δεκαετία του 80 σε συμμορίες της γειτονιάς του μέχρι τα '00ς, όταν πλέον έχει εξελιχτεί σε έναν ζάμπλουτο διεθνή έμπορο, που συνδιαλέγεται με κυβερνήσεις τριτοκοσμικών συνήθως χωρών. Ταυτόχρονα παρακολουθεί τις σχέσεις με τον αδελφό του, περισσότερο ηθικό αλλά και αυτοκαταστροφικό, το μοντέλο σύζυγό του, με έναν αιμοσταγή αφρικάνο δικτάτορα - πελάτη του, αλλά και με έναν πράκτορα του FBI, ο οποίος βρίσκεται διαρκώς στα ίχνη του, αδυνατεί όμως να τον συλλάβει γιατί τυπικά δεν υπάρχουν κατηγορίες εναντίον του.
Φυσικά πρόκειται για μια ακόμα ιστορία ανόδου και πτώσης. Πτώσης; Το κυνικό τέλος δεν είναι σίγουρο ότι δείχνει κάτι τέτοιο, οικονομικά τουλάχιστον. Ωστοσο εσωτερικά, συναισθηματικά, σίγουρα υπάρχει πτώση ή - αν το θέλετε διαφορετικά - το αναποφευκτο τίμημα της ανόδου-πατώντας-επί-πτωμάτων. Το πορτρέτο που φτιάχνει το φιλμ είναι πραγματικά ανατριχιαστικό κι εμείς μένουμε να αναρωτιόμαστε: Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι σαν τον ήρωά μας, δίχως ίχνος ηθικής, τόσο αδίστακτοι, τόσο πορωμένοι, τόσο αποφασισμένοι να πετύχουν με κάθε τίμημα; Φυσικά ένας έμπορος όπλων είναι εξ ορισμού απεχθής. Ο συγκεκριμένος ακόμα απεχθέστερος. Και υπάρχει και η απίστευτη ατάκα του: "Στον κόσμο κυκλοφορούν πάνω από 550 εκατομμύρια όπλα, ένα δηλαδή για κάθε 12 κατοίκους του πλανήτη. Το ζητούμενο είναι: Πώς θα οπλίσουμε τους άλλους 11;" Φυσικά σε τέτοιες περιπτώσεις, η ταπεινή καταγωγή, οι στερήσεις και η θέληση για άνοδο, για να βγει επίτέλους κάποιος από την καθημερινή μιζέρια, ελάχιστα ελαφρυντικά αποτελούν.
Κυνικό, αμοραλιστικό, βίαιο, με αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο από τον ήρωα, το φιλμ βλέπεται με αρκετό ενδιαφέρον, τολμά να φτιάχνει το πορτρέτο ενός εντελώς αρνητικού χαρακτήρα και είναι πολύ σκληρό (όχι τόσο σε συγκεκριμένες σκηνές, όσο γενικότερα, στο πνεύμα του). Και δείχνει και κάποια πράγματα για το διεθνές εμπόριο όπλων, την απεχθέστερη ίσως "μπίζνα" του κόσμου. Πολλά τέτοια καθάρματα είναι εκατομμυριούχοι, άλλοι νόμιμα και άλλοι παράνομα (δεν νομίζω ότι έχει ιδιαίτερη σημασία στην προκειμένη περίπτωση). Το χειρότερο είναι ότι ουδείς μπορεί να τους πειράξει...

"ΤΟ ΣΩΜΑ" : ΟΤΑΝ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΑ "ΒΙΠΕΡ ΝΟΡΑ"

Και όμως! Ο Andrew Niccol παραμένει ο άνθρωπος που γύρισε το "Gattaca", μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία επιστημονικής φαντασίας, το 1997! Εν έτει 2013 όμως γυρίζει το τραγικό "The Host" ("Το Σώμα" στα ελληνικά) και... φοβάμαι ότι αγγίζει τον πάτο. Αναμενόμενο ήταν βέβαια, αφού βασίζεται (και είναι πιστή απόδοση, όπως μαθαίνω) μυθιστορήματος της Stephenie Meyer, της συγγραφέα των ατελείωτων "Twilight". Και εδώ λοιπόν οι δακρύβρεκτοι έρωτες και τα εφηβικής φύσης διλήμματα κυριαρχούν. Μα πάνω απ' όλα κυριαρχεί το χιλοφορεμένο (και ψευδές, πολύ φοβάμαι) "η αγάπη όλα τα νικά".
Η γη λοιπόν έχει καταληφτεί από εξωγήινους εισβολείς. Κάποια μικρά, αραχνοειδή, φωτεινά πλάσματα (σχεδόν άϋλα, σα να αποτελούνται μόνο από ακτίνες φωτός), τα οποία μπαίνουν στον ανθρώπινο ξενιστή τους, οικειοποιούνται τις αναμνήσεις του και παραμερίζουν την ανθρώπινη προσωπικότητά του. Τώρα βέβαια η εισβολή αυτή είναι ειρηνική, τα πλάσματα είναι μη βίαια και επιβάλλουν ειρήνη στον πλανήτη, λύνουν το οικολογικό πρόβλημα και δημιουργούν μια ιδανική κοινωνία (με υποδουλωμένους ανθρώπους πάντως). Κάποιοι ελάχιστοι άνθρωποι όμως παραμένουν ελεύθεροι και αντιστέκονται. Μια κοπέλα απ' αυτούς αποκαλύπτεται και συλλαμβάνεται από τους εισβολείς και καταλαμβάνεται κι αυτή από μια "Ψυχή", όπως αποκαλούνται οι τελευταίοι. Διατηρεί όμως ανέπαφη την ανθρώπθινη προσωπικότητά της, έρχεται σε επαφή με την εισβολέα, που αποδεικνύεται "καλών προθέσεων" (όπως και όλοι οι εξωγήινοι), τα βρίσκουν, αλλά... συγκρούονται στον ερωτικό τομέα, αφού η κοπέλα έχει το αγόρι της ενώ η "Ψυχή" ερωτεύεται ένα φίλο του. Και από εκεί αρχίζει ένα νερόβραστο ερωτικό... τετράγωνο (δυο άντρες, μια κοπέλα και μια αθέατη εξωγήινη). Τώρα γιατί και πώς ένα μικρό αραχνοειδές πλάσμα από φως ερωτεύεται έναν μαντράχαλο, αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Το πράγμα είναι τόσο γελοίο όσο ακούγεται. Από ένα σημείο και πέρα μάλιστα αναλώνεται σχεδόν αποκλειστικά στα ερωτικά ζητήματα (θα επικρατήσει ο έρωτας της παραμερισμένης ανθρώπινης προσωπικότητας ή αυτός της ακούσιας "φιλοξενούμενης";) Οι διάλογοι Ψυχής - κοπέλας είναι ανυπόφοροι (ακούμε διαρκώς τη φωνή της κοπέλας off) και, σα να μην έφταναν όλα αυτά, βρίσκω τη σκηνοθεσία άνευρη, δίχως την παραμικρή ατμόσφαιρα και με ελάχιστο σασπένς. Δεν υπάρχει ούτε καν θέαμα. Εξ άλλου τα πάντα είναι απόλυτα προβλέψιμα, το συγκινητικό χάπι εντ δεν αντέχεται και ο θρίαμβος της - χριστιανικής φύσης - αγάπης που νικά τα πάντα τόσο απόλυτος όσο απίθανος (δυστυχώς ξαναλέω) είναι στον αληθινό κόσμο. Για να το πω δηλαδή καθαρά, σπάνια έχω βαρεθεί τόσο σε ταινία. Όσο για τον Ουίλιαμ Χαρτ, μάλλον μάταια προσπαθεί να περισώσει κάτι.
Δεν ξερω αν το φιλμ μπορεί να συγκινήσει 14χρονους ρομαντικούς έφηβους (προσοχή, πρεπει απαραίτητα να είναι και ρομαντικοί, το "έφηβοι" μόνο δεν αρκεί). Δύσκολα όμως θα καταφέρει να συγκινήσει στοιχειωδώς σκεπτόμενους ενήλικες. Και δεν νομίζω ότι θα φταίω εγώ αν κατατάξω την ταινία στις δέκα χειρότερες επιστημονικής φαντασίας των πολλών τελευταίων ετών...

"IN TIME" ΑΛΛΑ... ΕΚΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΟΥΣ ΠΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Υπάρχουν δυστυχώς δημιουργοί που η πρώτη τους ταινία είναι η καλύτερη και μετά... το χάος. Φοβάμαι ότι ο Andrew Niccol εμπίπτει σ' αυτή την κατηγορία. Πήγα να δω το "In Time" (2011) λόγω του δικού του "Gattaca" και από περιέργεια για το πώς θα χειριστεί μια ιδέα που δεν είναι μεν πρωτότυπη, μάλλον πρώτη φορά όμως χρησιμοποιείται στο σινεμά. Στην μελλοντική κοινωνία που περιγράφεται κυριολεκτικά ο χρόνος είναι χρήμα. Μετά τα 25 ξεκινάς τη ζωή σου με 365 μέρες... και προσπαθείς διαρκώς να κερδίσεις χρόνο. Κυριολεκτικά, όπως είπαμε, αφού όλες οι οικονομικές συναλλαγές πληρώνονται μ' αυτόν. Ένα λεπτό κοστίζει, ας πούμε, το εισητήριο του λεωφορείου, κάμποσα χρόνια ένα ακριβό αυτοκίνητο. Η ιδέα έχει χρησιμοποιηθεί σε κόμικς και στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας, όχι όμως (απ' όσο ξέρω, γιατί κάτι μπορεί κάτι να μου διαφεύγει) στο σινεμά. Ο Niccol τονίζει ιδιαίτερα την άγρια ταξική δομή αυτής της κοινωνίας: Οι "φτωχοί" ζουν με λίγες ώρες μπροστά τους και κάθε λίγο πεθαίνουν στο δρόμο, αφού τους τελειώνει ο χρόνος, οι πλούσιοι έχουν συσσωρεύσει μπροστά τους αιώνες, πρακτικά δηλαδή είναι αθάνατοι. Εδώ η ταξική κοινωνία δεν δημιουργεί απλώς έντονες αντιθέσεις. Σκοτώνει κυριολεκτικά. Ενδιαφέρον μέχρι εδώ. Ενδιαφέρον και το πρώτο μέρος του φιλμ. Μέχρι που ο φτωχός ήρωας ερωτεύεται την πλούσια κληρονόμο και αρχίζει να ζει και να βασιλεύει ο Ξανθόπουλος σε συνδυασμό με ένα "Μπόνι και Κλάιντ" του μέλλοντος. Διότι η πλούσια κληρονόμος τον ερωτεύεται κι αυτή (φυσικά) και παρατά τους αιώνες της για να τη βγάζει μόλις με λίγα λεπτά κάθε φορά (αλοίμονο τώρα) και ζει ευτυχής στο γκέτο των χρονοφτωχών (εκεί θα κωλώσουμε τώρα;) και οι ληστείες και οι αποδράσεις τους γίνονται υπερβολικά εύκολα και καθόλου πιστευτά (σιγά μην ασχοληθούμε με τέτοιες λεπτομέρειες), και η μικρή τρέχει σ' όλο το φιλμ ξεφεύγοντας από τους πάντες με κάτι γόβες-στιλέτο να! (ασχολίαστο) και, βέβαια, ένας να είναι αποφασισμένος και να υπάρχει και κάμποση σάλτσα ρομαντισμού, πάει, το κακό σύστημα έχει καταρρεύσει (πώς δεν το σκέφτηκα τόσον καιρό, ρε γαμώτο, να ρίξω τον καπιταλισμό;). Όσα παρακολουθούμε στο δεύτερο μέρος δεν είναι παρά αμερικάνικη περιπέτεια της σειράς, με αυτοκινητοκυνηγητά, πιστολίδι, κλέφτες κι αστυνόμους (εδώ οι αστυνόμοι είναι οι κακοί) και άλλα τέτοια πρωτότυπα. Μια μεγάλη ευκαιρία για κάτι πολύ δυνατό πήγε πραγματικά χαμένη. Κρίμα! ΥΓ: Να σχολιάσω πάντως ότι αφού το πλέον mainstream Χόλιγουντ κάνει ταινίες ενάντια στις τερατώδεις κοινωνικές ανισότητες και απαιτεί - έστω και με τον πιο αφελή και απλοϊκό τρόπο - ανακατανομή του πλούτου, ε, φαίνεται ότι διεθνώς ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι και κάτι πρέπει να αλλάξει. Δεν ξέρω τι και πώς, αλλά μοιάζει κάτι τέτοιο να έχει περάσει στο υποσυνείδητο ακόμα και του πιο συντηρητικού μέσου αμερικάνου. Για να δούμε, τι θα δούμε ακόμα...