"Ο ΙΝΤΙΑΝΑ ΤΖΟΟΥΝΣ, Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ" ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ

 Κάποτε, στα 80ς, ο Ιντιάνα Τζόουνς ενσάρκωνε την καθαρή περιπέτεια σε επίτηδες παλιομοδίτικη, νοσταλγική συσκευασία. Και βέβαια στο τιμόνι βρισκόταν ο Σπίλμπεργκ στη χρυσή εποχή του. Και ο περιπετειώδης αρχαιολόγος συμβόλιζε την επιστροφή σε ένα είδος περιπέτειας με παλιές αμφιέσεις, ζούγκλες, ερήμους, χαμένους πολιτισμούς και άλλα εξωτικά, σε αντίθεση με τα Die Hard και, αργότερα, τις "Επικίνδυνες Αποστολές", που διαδραματίζονται στο σήμερα και δουλεύουν πάντα με υψηλή τεχνολογία. Το 2008 ωστόσο, σε μια εντελώς άλλη εποχή, ο Ιντιάνα επανέρχεται, δίχως Σπίλμπεργκ αυτή τη φορά. Και το 2023 η επιστροφή συνεχίζεται με τον "Ιντιάνα Τζόουνς και το Δίσκο του Πεπρωμένου", τον James Mangold ως σκηνοθέτη (ο οποίος, αν και παντός καιρού, έχει κάνει και καλύτερες ταινίες) και τον Μαντς Μίκελσεν στο ρόλο του κακού. 

Αυτή τη φορά το γκάτζετ που παίζει κεντρικό ρόλο - όπως κάποτε η Κιβωτός της Διαθήκης - θα σκορπίσει ρίγη ευδαιμονίας στους λάτρες του αρχαιοελληνικού πολιτισμού που, ως γνωστόν, έχτιζε Παρθενώνες όταν οι άλλοι έτρωγαν βελανίδια: Πρόκειται για τον περίφημο και όντως μυστηριώδη Μηχανισμό των Αντικηθύρων, που στο φιλμ αυτό είμαστε 100% σίγουροι ότι τον κατασκεύασε ο... Αρχιμήδης. Και φυσικά ο αγώνας ενάντια στους ναζί για την κατοχή του πολύτιμου αντικειμένου (βρισκόμαστε στα 30ς) θα είναι αμείλικτος (το τι ακριβώς κάνει ο Μηχανισμός δεν σας το λέω επειδή θα είναι spoiler).

Εντάξει, χορταστική περιπέτεια είναι, καλογυρισμένη με τα σύγχρονα χολιγουντιανά δεδομένα είναι, ο 81χρονος Χάρισον Φορντ μια χαρά τα καταφέρνει (και δέρνει και τρέχει και πυροβολεί κλπ. - μακάρι κι εμείς να μπορούμε να σκοτώνουμε ναζί όταν φτάσουμε στα χρόνια του) και πολλούς ξέρω ότι τους διασκέδασε. ΟΚ και μένα με διασκέδασε (σχετικά) και μάλλον ήταν καλύτερο από το φιλμ του 2008, αλλά, διάβολε, ήταν αδύνατο να μου φύγει η αίσθηση του ξαναζεσταμένου φαγητού. Πιστεύω ότι το φιλμ καταδεικνύει για πολλοστή φορά το ανέμπνευστο του σύγχρονου Χόλιγουντ (άλλο να κάνεις τρεις ταινίες ενός σούπερ επιτυχημένου ήρωα σε μια δεκαετία και άλλο να τον ξεθάβεις μετά 30τόσα χρόνια). Και υπάρχει βέβαια και το μελό, δακρύβρεκτο τέλος...

Τι να σας πω. Ή εγώ μεγάλωσα ή η μαγεία των ξαναζεσταμένων Ιντιάνα έχει διά παντός χαθεί.

"ΛΟΓΚΑΝ" Ή ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΑ ΥΠΕΡΗΡΩΙΚΑ ΦΙΛΜ

Να ξαναπώ ότι δεν είμαι φαν των υπερηρωικών ταινιών κλπ. κλπ. Γι' αυτό ακριβώς όταν βλέπω μια καλή (ή έστω διαφορετική) τέτοια ταινία χαίρομαι ιδιαίτερα. Διότι τέτοια ακριβώς είναι ο "Λόγκαν" που γύρισε ο συχνά αξιόλογος James Mangold το 2017, ο οποίος μάλιστα έχει γράψει και το σενάριο.
Οι διαφορές από τους συνήθεις υπερήρωες είναι ορατές από την αρχή: Ο Λόγκαν (κοινώς Wolverin) είναι κάτι παραπάνω από κουρασμένος και βασανισμένος (και μεσήλικας), έχει αποσυρθεί από κάθε δράση και κρύβεται στα σύνορα του Μεξικού προστατεύοντας τον γερασμένο πλέον Ξαβιέρ, ο οποίος δεν είναι καθόλου καλά. Στο μεταξύ οι μεταλλαγμένοι στην ουσία δεν υπάρχουνπλέον και δεν έχει γεννηθεί κανενας τα τελευταία 20 χρόνια. Κάποτε όμως η ταυτότητά του Λόγκαν ανακαλύπτεται από μια αδίστακτοι εταιρία "παράξενων" συμφερόντων και ένας ολόκληρος στρατός κτηνωδών μισθοφόρων βρίσκεται ξαφνικά στο κατόπι του. Ή μάλλον... ένα μικρό κορίτσι κυνηγούν, το οποίο, παραδόξως, είναι μεταλλαγμένο και ζητά προστασία από τον πρώην υπερήρωα...
Πρόκειται σίγουρα για μια από τις πλέον ανθρώπινες και αντιηρωικές σούπερηρωικές (αντίφαση, ε;) ταινίες που έχουμε δει ποτέ. Το κλίμα της δεν έχει τίποτα το ηρωικό, αντίθετα είναι πεσιμιστικό και παρακμιακό. Οι ήρωες δεν καλούνται να σώσουν την ανθρωπότητα από απόλυτα κακές παντοδύναμες οντότητες ή κάτι τέτοιο, αλλά απλά να επιβιώσουν και να αντισταθούν, διαθέτοντας μάλιστα έναν παλιομοδίτικο κώδικα ηθικής απέναντι στην παντελώς απάνθρωπη "νέα τάξη" πραγμάτων, που συμβολίζει η εταιρία. Όπως καταλάβατε, το μέλλον που σκιαγραφει η ταινία είναι κάτι παραπάνω από ζοφερό... Όσο για το τέλος της, τα ψέματα τελείωσαν. Wolverin μπορεί να ξαναγίνει μόνο με reboot και ο Τζάκμαν (απόλυτα ταιριαστός στο ρόλο) δεν θα υπάρχει, αφού δήλωσε ότι δεν θα τον ερμηνεύσει ξανά.
Θεωρούσα πάντα τις X-Men ταινίες καλύτερες από τις υπόλοιπες του είδους. Ως γνωστόν (γνωστό για τους φίλους του σύμπαντος της Marvel βεβαίως και μόνο) ο Γουλβερίν ξεκίνησε απ' αυτούς και αυτονομήθηκε στην πορεία. Να λοιπόν που τώρα κλείνει την καριέρα του με ένα πραγματικά αξιόλογο φιλμ, που, ξαναλέω, νομίζω ότι ξεφεύγει αρκετά από τα υπόλοιπα. Και μόνο η κούραση και η παραίτηση από τα πάντα του βασικού χαρακτήρα αρκούν γι' αυτό. Οι αμετανόητοι φίλοι λοιπόν του είδους ίσως "τρομάξουν" λιγάκι ("μα εδώ δεν γίνεται χαμός κι αυτοί εδώ δεν είναι ακριβώς ήρωες"). Προσωπικά - και γι' αυτούς ακριβώς τους λόγους - τη βρήκα καλή ταινία και, επαναλαμβάνω, αρκετά ανατρεπτική για το είδος και νομίζω ότι αξίζει και για τους μη φαν.

"COP LAND": Ο ΠΡΩΤΟΣ "ΣΟΒΑΡΟΣ" ΣΤΑΛΟΝΕ ΚΑΙ ΕΝΑ ΕΞΟΧΟ ΨΥΧΟΓΡΑΦΗΜΑ

Στα 1997 κανείς δεν πίστευε ότι ο Σιλβέστερ Σταλόνε ήταν ικανος και για "σοβαρές" ταινίες ή, τέλος πάντων, ότι είχε υποκριτικές ικανότητες. Τότε ήρθε αναπάντεχα το "Cop Land" του James Mangold και η εικόνα άλλαξε, καθώς όλοι μίλησαν για την πρώτη καλή ταινία του Σιλβέστερ και την καλύτερή του ερμηνεία μέχρι τότε.
Κάπου στο Νιου Τζέρσεϊ πολλοί μπάτσοι που δουλεύουν στη βίαιη, βρώμικη και επικίνδυνη Νέα Υόρκη ιδρύουν μια μικρή πόλη, αγοράζοντας ή χτίζοντας σπίτια εκεί, ώστε να ζουν αφαλείς με τις οικογένειές τους μακριά από κινδύνους και βία, να χαλαρώνουν μετά την εξοντωτική δουλειά. Ένας μικρός, ήρεμος παράδεισος. Σερίφης του ένα "παιδοβούβαλο", που με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται ιδιαίτερα έξυπνο και δεν έχει καταφέρει παρά τις προσπάθειές του να προσληφθεί στο αστυνομικό σώμα λόγω κώφωσης από το ένα αυτί. Τα καθήκοντά του είναι γελοία και ειρηνικά στην ήρεμη πόλη: Κλήσεις γαι παράνομο παρκάρισμα, κανένας μεθυσμένος και τέτοια. Ώσπου μια σειρά γεγονότων αρχίζει να ξεσκεπάζει την αληθινή εικόνα: Οι κάτοικοι της ειρηνικής πόλης δεν είναι τόσο αγγελικοί όσο φαίνονται. Διαφθορά και πολλά άλλα κρύβονται κάτω από την ειδυλιακή επιφάνεια, με πρώτο και χειρότερο μάλιστα τον ίδιο τον εμπνευστή της δημιουργίας της πόλης και πανίσχυρο μπάτσο. Πώς θα αντιδράσει ο βολεμένος  "αργός" (και στο μυαλό) σερίφης;
Η ταινία εκτός του ότι πλέκει ένα ενδιαφέρον πορτρέτο ενός όχι πολύ έξυπνου (σε πρώτο επίπεδο πάντοτε) βολεμένου και ειρηνικού, πλην όμως μοναχικού, ήρωα, απόλυτα ενταγμένου και ευχαριστημένου από την καθημερινή ρουτίνα, δείχνει ανάγλυφα αυτό ακριβώς που στοχεύει: Τα όσα ανομολόγητα μυστικά κρύβονται κάτω από την απαστράπτουσα εξωτερική εικόνα. Και μάλιστα το σκάλισμα της "βαθιάς" πραγματικότητας δεν αφήνει ούτε τις καθαρά προσωπικές και οικογενειακές σχέσεις των "ήσυχων" κατοίκων - αστυνομικών. Τα βρώμικα μυστικά, χωμένα κάτω από το χαλί, αποκαλύπτονται μεθοδικά, η υποκρισία έχει τον πρώτο λόγο, η "ευτυχία" της πόλης κρύβει πολλούς σκελετούς στα θεμέλια της, ενώ οι αντιδράσεις των κατοίκων στις αποφάσεις του σερίφη θυμίζουν έντονα αυτές κάποιων άλλων κατοίκων προς έναν άλλον σερίφη, στο "Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές". Προσωπικά βρίσκω έξοχο το ψυχογράφημα ενός κατ' εξοχήν αργού, βραδυφλεγούς ήρωα, του οποίου ακριβώς η νωθρότητα είναι το κύριο χαρακτηριστικό.
Υποστηριζόμενη από ένα λαμπρό καστ (εκτός του Σταλόνε παίζουν οι Χάρβεϊ Καϊτέλ, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ρέι Λιότα) η ταινία είναι, νομίζω ένα από τα καλά αστυνομικά φιλμ και ταυτόχρονα ένα καλό ψυχογράφημα ενός αρχικά μη - ήρωα, αλλά με κρυμένες ευαισθησίες. Η δράση θα έλθει αργά, αλλά αυτό δεν με ενόχλησε καθόλου, τα αντίθετο θα έλεγα. Βλέπετε οι στοχοι της ταινίας είναι άλλοι. Αν ψάχνετε για κάτι πιο "ποιοτικό", μη σας πτοήσει η παρουσία του Σταλόνε. Σας συνιστώ την ταινία. Άλλωσε και ο Mangold, στις πρώτες δουλειές του τουλάχιστον, είχε επιδείξει εξαιρετική ευαισθησία.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΩΝ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗ YUMA

Φαίνεται ότι το γουέστερν, μετά από σχεδόν εξαφάνιση δεκαετιών, είναι και πάλι στη μόδα. Είτε "μεταλλαγμένο" (The assasination of Billy the Kid...) είτε πιό "κλασικό", μπολιασμένο πάντως με σύγχρονα στοιχεία, όπως το "3:10 to Yuma" (Το τελευταίο τρένο για τη Γιούμα, 2008) του James Mangold. Θεωρώ τον Mangold καλό, χαμηλότονο και συμπαθή σκηνοθέτη, χωρίς όμως - μέχρι σήμερα τουλάχιστον - να έχει κάνει τη μεγάλη ταινία. Πάντως η "Γιούμα", ριμέικ του ομώνυμου γουέστερν της δεκαετίας του 50, το οποίο δεν έχω δει ώστε να γίνουν οι απαραίτητες συγκρίσεις, διαθέτει αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία, παρά το ότι τελικά με κούρασε κάπως.
Όλο το βάρος πέφτει στη σύγκρουση χαρακτήρων (αλλά και ερμηνευτική) των Κρίστιαν Μπελ και Ράσελ Κρόου. Και εκεί επικεντρώνεται και το ενδιαφέρον. Για μια ακόμα φορά (περίπτωση όλο και πιο συνηθισμένη στο σύγχρονο αμερικάνικο σινεμά, ακόμα και το mainstream) οι προσχηματικοί ρόλοι των "καλών" και των "κακών" εξαφανίζονται, για να δώσουν τη θέση τους σε πολυπλοκότερους χαρακτήρες, που εντός τους συνυπάρχουν τα δύο αυτά αρχετυπικά στοιχεία. Έτσι ο Κρόου, ο "κακός", διαθέτει μια ευαίσθητη, γοητευτική πλευρά, είναι καλλιεργημένος, μπορεί να εκτιμά τα καλά στοιχεία των άλλων - πράγματα που μπερδεύονται αξεδιάλυτα με τον κυνισμό και τα εγκλήματά του. Από την άλλη ο "ηρωικός" Μπέιλ υπήρξε στο παρελθόν πολλές φορές δειλός. Οι χαρακτήρες και οι ρόλοι αλάζουν διαρκώς, το καλό και το κακό είναι πια έννοιες πολύ συζητήσιμες. Κι όλα αυτά με φροϊδικά σχόλια, καθώς άλλο βασικό σημείο του φιλμ είναι οι σχέσεις πατέρα - γιου, αφού όλα γίνονται στην ουσία για να κερδίσει ο πατέρας την εκτίμηση και το σεβασμό του γιου του.
Όλα αυτά συμβαίνουν σ' ένα βάρβαρο, πάμφτωχο, άδικο, αφιλόξενο και καθόλου ηρωικό Φαρ Ουέστ, όπου κάθε "μυθική" και γοητευτική πτυχή έχει εξαφανίζεται (και αυτή η απομυθοποίηση είναι "σύμπτωμα" των αρκετών τελευταίων χρόνων, αν και κάπως υπήρχε και σε μερικά παλιά, κλασσικά γουέστερν). Απληστία, ζωές δίχως καμιά αξία, που μπορούν να αφαιρεθούν κάθε στιγμή, μεγάλες εταιρίες που λιμαίνονται τον πλούτο της γης αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους να πεθάνουν της πείνας (άλλο ένα σχόλιο για τις ρίζες και την εδραίωση του αμερικάνικου κράτους;) συνθέτουν την "Άγρια Δύση".
Πέραν αυτών, έχω αρκετές σεναριακές απορίες. Γιατί ο πανέξυπνος Κρόου αφήνει στην αρχή να τον συλλάβουν τόσο εύκολα και αμαχητί; Και γιατί, επιτέλους, κάποιος σ' όλη αυτή τη μακρά πορεία δεν το πυροβολεί να ξεμπερδεύει όσο αυτός είναι άοπλος και αιχμάλωτος, σε μια κοινωνία όπου, όπως είπαμε, η ανθρώπινη ζωή δεν αξίζει δεκάρα κι αυτό το έχουμε δει με όλους τους πιθανούς τρόπους;
Ενδιαφέρον, αλλά όχι πολύ "μεγάλο" κατά τη γνώμη μου. Νομίζω πάντως ότι οι φίλοι του κλασσικού γουέστερν θα αποζημιωθούν.

ΠΟΙΑ "ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ";

Η "Ταυτότητα" (Identity) του James Mangold είναι ένα θρίλερ του 2003 το οποίο, μάλλον συνειδητά, παραπέμπει στο "Ψυχώ". Λέω μάλλον συνειδητά, αφού και εδώ όλα γίνονται μέσα σε ένα μοτέλ στο μέσον του πουθενά. Εκεί μαζεύονται, χάρη σε μια σειρά από εξωφρενικές συμπτώσεις, διάφοροι χαρακτήρες και... οι φόνοι αρχίζουν. Το μυαλό μας πάει αρχικά σε μια αλά Άγκαθα Κρίστι ιστορία, αφού κατά τη διάρκειά του, όλοι σχεδόν γίνονται διαδοχικά ύποπτοι. Ποιός απ' όλους ειναι ο σίριαλ κίλερ; Από την άλλη, υπάρχουν και κάποιες πινελιές μεταφυσικού στοιχείου, έτσι για να θολώσουν κι άλλο την κατάσταση. Πλην όμως η λύση βρίσκεται πολύ μακριά απ' όλα αυτά. Πού; Δεν θα σας το αποκαλύψω φυσικά.
Μια σειρά από ανατροπές, καθώς και η κλειστοφοβική, αδιέξοδη ατμόσφαιρα, κάνουν την ταινία να παρακολουθείται με αμείωτο ενδιαφέρον. Η λύση είναι όντως ευφάνταστη και εντελώς απροσδόκητη. Πλην όμως, όλη αυτή η αγωνιώδης προσπάθεια για πρωτοτυπία και ανατροπή στην ανατροπή, την κάνουν (την τελική λύση εννοώ) κάπως τραβηγμένη από τα μαλλιά. Ένας ψυχίατρος θα μπορούσε να μας διαφωτίσει για το κατά πόσον αληθοφανή είναι όλα αυτά. Εγώ αδυνατώ. Δεν νομίζω επίσης ότι χρειαζόταν και πολύ αυτή η τελευταία (πολλοστή) ανατροπή.
Παρά τη σχετική μου γκρίνια ωστόσο, πέρασα αρκετά καλά βλέποντάς το (σε DVD). Και υποστηρίζεται και από ένα εντυπωσιακό καστ ονομάτων (Κιούζακ, Λιότα, ΝτιΜορναί, Μολίνα κ.ά.) Δεν τη θεωρώ κακή ταινία. Απλώς υπερβολική.

WALK THE LINE Ή ΤΡΑΓΟΥΔΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΤΖΟΝΙ

Δύο παρατηρήσεις για το Walk the line του James Mangold:
Α. Δείτε το μόνο αν σας αρέσει η μουσική του μεγάλου Τζόνι Κας (εμένα μ' αρέσει)
Β. Ακόμα και τότε, το μεγαλύτερο προσόν της ταινίας παραμένει η εκπληκτική ηθοποιία του Γιοακιν Φίνιξ, που, επιπλέον, τραγουδά, καταφέρνοντας να θυμίζει απίστευτα τον original Κας! (και η Ρις Γουίδερσπουν είναι πολύ καλή).
Κατά τα άλλα, το φιλμ απλώς κυλά σχετικά εύκολα, με τον ιδιόρυθμο Τζόνι να ταλαντεύεται ανάμεσα στον ανεκπλήρωτο έρωτά του, τα χάπια και τις φοβερές του περφόρμανς (ο Φίνιξ έχει μιμηθεί τέλεια και τις χαρακτηριστικές κινήσεις του Κας επί σκηνής, καθώς και τον τρόπο που έπαιζε κιθάρα). Γενικά, όπως θα το περιμέναμε ίσως, το βάρος της ταινίας πέφτει στην ερωτική του ζωή (τη μόνιμη καψούρα του μάλλον με την Τζουν Κάρτερ) και στον αυτοκαταστροφικό του χαρακτήρα (χάπια, αλκοόλ), παραβλέποντας τόσο το καθαρά μουσικό μέρος (ο Κας είχε κατά πολύ υπερβεί τα όρια της κάντρι και διασκεύαζε από Dylan και Cave μέχρι Depeche Mode) όσο και το γεγονός ότι υπήρξε πολιτικοποιημένος. Καλύπτει την περίοδο από τα παιδικά του χρόνια μέχρι το 1968. H σκηνοθεσία (όπως μας έχει συνηθίσει ο Mangold άλλωστε) παραμένει συμβατική και συντηρητική.