"IL MERCENARIO", Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ ΣΠΑΓΓΕΤΙ

 Αντίθετα με πολλούς γνωστούς μου, δεν υπήρξα ποτέ ιδιαίτερος φαν των σπαγγέτι γουέστερν. Φυσικά κάποια απ' αυτά μ' αρέσουν και κάποια απλώς τα παρακολουθώ ευχάριστα, αλλά φανατικός του είδους δεν είμαι. Το "Il Mercenario" (Ο Μισθοφόρος) είναι ένα από τα γνωστά φιλμ του είδους, γυρισμένο το 1968 από έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του, τον Sergio Corbucci (1926-1990), με γνωστούς σταρ του χώρου των ιταλικής κοπής γουέστερν : Φράνκο Νέρο, Τζακ Πάλανς, Τόνι Μουσάντε. 

Ένας μεξικάνος καταζητούμενος ζητά (νοικιάζει μάλλον) τη βοήθεια ενός άπληστου και κυνικού πολωνού πιστολέρο (με στρατηγικές ικανότητες) για να κάνουν αρχικά ληστείες. Σιγά - σιγά όμως ο άξεστος μεξικάνος αποκτά στοιχειώδη πολιτική σκέψη και πιστεύει στο όραμα της επανάστασης που θα ανατρέψει τη διεφθαρμένη κυβέρνηση. Στο μεταξύ οι σχέσεις των δύο πρωταγωνιστών είναι εναλλασσόμενες : από τη συμπάθεια και τη φιλία στην αντιπάθεια και τη σύγκρουση...

Τα σπαγγέτι είναι συχνά εντυπωσιακά σε γύρισμα, διαθέτουν μπόλικη δράση και σασπένς, σωρούς από πτώματα, υπερβολικούς ηρωισμούς και εξωπραγματικές ικανότητες (στο πιστόλι κυρίως) από τον πρωταγωνιστή τους. Και ταυτόχρονα ένα είδος μόνιμης υπερβολής, κυνισμού και συνεχούς επίδειξης του ήρωα. Όλα αυτά (και με το παραπάνω) βρίσκονται και στη συγκεκριμένη ταινία. Σίγουρα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι δύο πρωταγωνιστές είναι μεν συμπαθείς (ο θεατής ταυτίζεται προφανώς μαζί τους), αλλά σε καμία περίπτωση "καλοί". Για τον πολωνό τα είπαμε: Κυνικός και άπληστος. Ο μεξικάνος πάλι "βάρβαρος", άπληστος κι αυτός αρχικά, πονηρός αλλά όχι έξυπνος κλπ. (ο Πάλανς είναι απλώς κακός και τίποτα άλλο). Αυτές οι αμφίσημες προσωπικότητες βέβαια υπάρχουν σε πολλά τέτοια φιλμ. Εδώ βρήκα ενδιαφέρον το στοιχείο της σταδιακής μεταμόρφωσης του μεξικανού (που είπαμε πώς είναι αρχικά) σε ιδεολόγο επαναστάτη ή, αν προτιμάτε, σε κάποιον που ενδιαφέρεται για το λαό του και όχι για την πάρτη του και μόνο.

Τέλος πάντων πρόκειται για κλασικό σπαγγέτι και νομίζω ότι οι φίλοι του είδους πρέπει να το έχουν οπωσδήποτε υπ' όψη τους.

῾῾IL GRANDE SILENZIO": ΠΙΟ ΜΑΥΡΟ, ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ...

 

Όταν ακούτε για ῾῾κατάμαυρη῾῾ ταινία, σκληρή, μηδενιστική, απαισιόδοξη, πού πάει ο νους σας; Ίσως σε κανένα σκοτεινό, βαρύ και καταθλιπτικό ρεαλιστικο κοινωνικό δράμα, που δείχνει τα πράγματα ωμά ή κάτι τέτοιο. Κι όμως: Μια από τις σκοτεινότερες ταινίες που έχω δει είναι γουέστερν. Και μάλιστα σπαγγέτι. "Il Grande Silenzio" του Sergio Corbucci (῾῾ Ο Εκδικητής του Διαβόλου ῾῾ ο ηλίθιος ελληνικός τίτλος) του 1968. Με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και τον Κλάους Κίνσκι στους βασικούς ρόλους.

Απλή ιστορία: Σε μια χαμένη στο πουθενά πόλη αδίσταχτοι κυνηγοί επικηρυγμένων σκοτώνουν κακόμοιρους, πεινασμένους και εξαθλιωμένους ῾῾παράνομους῾῾ που έχουν καταφύγει στα γύρω βουνά, και τους οποίους οι σκληρές συνθήκες ανάγκασαν να γίνουν παράνομοι. Ώσπου στην πόλη φτάνει ένας μουγγός εκδικητής, άσσος στο τράβηγμα του πιστολιού, και οι κυνηγοί αρχίζουν να τα βρίσκουν σκούρα...

Και λοιπόν; Συνηθισμένο γουέστερν μου ακούγεται, θα μου πείτε. Για δείτε το! Σπάνια έχει αποδοθεί τόσο πολύ η μαυρίλα της ανθρώπινης ψυχής, ο κυνισμός, η σκληρότητα... Φυσικά η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμιά αξία. Οι σφαγές δίνουν και παίρνουν. Ο απόλυτος μηδενισμός κυριαρχεί και θριαμβεύει. Όσο για το τέλος... θα σας αφήσει άναυδους. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ο Κορμπούτσι δείχνει όσο περισσότερο μπορεί την αθλιότητα και την ασχήμια όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και της πόλης της ίδιας.

Είχαμε γράψει πρόσφατα για ένα σπαγγέτι όπου κυριαρχεί το τοπίο της ερήμου και για ένα άλλο, όπου κυριαρχεί η βροχή και η λάσπη. Εδώ, αντίθετα, κυριαρχεί το χιόνι. Από την πρώτη ως την τελευταία σκηνή τα πάντα είναι κάτασπρα και το κρύο περονἀζει τα πάντα. Και συχνά το λευκό τοπίο γίνεται υποβλητικο και κυρίαρχο. Βρισκόμαστε μίλια μακριά όχι μόνο από την καυτή έρημο, αλλά και από την κάθε είδους κάθαρση...

Φυσικά πρόκειται για έλλο ένα κλασικό σπαγγέτι.

Ο "DJANGO" ΩΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΣΠΑΓΓΕΤΙ

 

Τα περίφημα ιταλικά γουέστερν σπαγγέτι των 60ς και 70ς είναι βεβαίως προ πολλού και για πολλους καλτ κατηγορία ταινιών. Φέρουν δε τα δικά τους χαρακτηριστικά: Άφθονη βία, εξωπραγματικά στοιχεία (ο ένας που επειδή είναι τόσο γρήγορος σκοτώνει 5-6 με τη μία κλπ. κλπ.), στιλιζάρισμα στη σκηνοθεσία και άλλα πολλά. Ωστόσο πέραν του γενικού κοινού στιλ, έχουν αρκετές ιδεολογικές διαφορές μεταξύ τους. Προσεχώς θα δούμε μερικά από τα κλασικά του είδους.

Το "Django" του 1966 γυρίζεται από τον γνωστότατο δημιουργό του είδους Sergio Corbucci (1924-1990) και έχει ως πρωταγωνιστή τον επίσης αρχετυπικό των σπαγγέτι Φράνκο Νέρο. Ο κλασικός μοναχικός ήρωας (όπως τον είχε ορίσει ο Λεόνε χρησιμοποιώντας τον Ίστγουντ) εμφανίζεται σε μια λασπωμένη πόλη του Ουέστ σέρνοντας με κόπο ένα φέρετρο. Το περιεχόμενό του θα αποκαλυφτεί αργότερα. Θα υπάρχει ένας έρωτας με μια πόρνη (περισσότερο από την δική της πλευρά) και δύο αντίπαλες ομάδες: Μια συμμορία ρατσιστών με επικεφαλής ένα κάθαρμα συνταγματάρχη και μια ομάδα μεξικάνων επαναστατών. Φυσικά ο ήρωας δεν είναι ουσιαστικά με κανέναν, παρά μόνο με το εαυτό του και ό,τι κάνει το κάνει για τα λεφτά. Ούτε και για έρωτες πολυνοιάζεται άλλωστε...

Η ιστορία φέρει όλα τα γνωστά στοιχεία: Ο κυνικός ήρωας που είναι σχεδόν υπεράνθρωπος (όχι μόνο ο γρηγορότερος στο πιστόλι και ας αντιμετωπίζει πολλούς μαζί, αλλά και ο γρηγορότερος στο πιστόλι κι ας αντιμετωπίζει πολλούς μαζί ενώ ο ίδιος είναι τραυματισμένος σοβαρά), το στιλιζάρισμα στη σκηνοθεσία που λέγαμε, την παντελή απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, αφού τα πτώματα συσσωρεύονται διαρκώς και μάλιστα κάποιες φορές άνευ σοβαρού λόγου, αλλά και μια πολιτική χροιά. Εδώ μπορεί κανείς να μην είναι πραγματικά ῾καλός῾, αλλά δεν μπορούμε παρά να συμπαθήσουμε περισσότερο τους μεξικάνους απέναντι σε ένα τσούρμο ρατσιστικά, σαδιστικά καθίκια. Επίσης μερικές εικόνες, όπως αυτή της αρχής, με τον μοοναχικό ήρωα να σέρνει με κόπο το βαρύ φέρετρο μέσα σε τόνους λάσπης, μένουν αξέχαστες. Σημειωτέον, μια που όπως φαίνεται, κάθε σπαγγέτι διάλεγε ως περιβάλλον ένα ῾῾σήμα κατατεθέν῾῾, εδώ, αντίθετα με το κλασικό τοπίο της ερήμου των γουέστερν, κυριαρχεί από την αρχή ως το τέλος η λάσπη και η βραχή. Και βέβαια - όπως επίσης συχνά συμβαίνει με το είδος - ιδιιαιτερη μνεία απαιτείτε για τη χαρακτηριστική μουσική του Luis Bakalov.

Δεν παίρνουμε και πολύ στα σοβαρά τα όσα εξωπραγματικά συμβαίνουν (για τις ικανότητες του ήρωα μιλάω), αλλά η ταινία είναι βίαιη, μαύρη και από τις κλασικές του είδους.