ΣΟΚΑΡΙΣΤΙΚΟ "ΜΑΥΡΟ ΨΩΜΙ"

Προφανώς σχεδόν κάθε φορά που γράφω για ταινία του σύγχρονου ισπανικού σινεμά θα αναφέρομαι στη σχολή που έχει δημιουργηθεί εκεί : Σκοτεινές ιστορίες (συχνά φανταστικές), παιδιά ήρωες, πολιτικές προεκτάσεις (συνήθως σε σχέση με τον τραυματικό εμφύλιο και τον εφιαλτικό φασισμό που ακολούθησε). Και ιδιαίτερη, ανησυχητική ατμόσφαιρα.
Το "Μαύρο Ψωμί" (Pa Negre) που γύρισε το 2010 ο Agusti Villaronga δεν ξεφεύγει από τις γενικές αυτές γραμμές. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ταινία του φανταστικού (αν και αιωρείται η ύπαρξη ενός φαντάσματος, που είναι βέβαια ένας θρύλος της περιοχής). Βρισκόμαστε κάπου στη δεκαετία του 40 στη φτωχή επαρχία μετά τη φασιστική επικράτηση. Παρακολουθούμε την ιστορία ενός παιδιού, το οποίο ανακαλύπτει στο δάσος τα πτώματα δύο άγρια δολοφονημένων (ο ένας παιδί επίσης). Από εκεί και πέρα τα ένοχα, συγκλονιστικά μυστικά αρχίζουν να αποκαλύτονται το ένα μετά το άλλο, μέχρι τη σοκαριστική πραγματικά κατάληξη.
Ταυτόχρονα ταινία ενηλικίωσης (άγριας και βίαιης), μπλέκει το σασπένς με την στηλίτευση της φριχτής πολιτικής κατάστασης, την αβάσταχτη φτώχεια και την αδικία του κόσμου και τα πρώτα ερωτικά ξυπνήματα με το καταπιεστικό περιβάλλον της σκοτεινής επαρχίας, δημιουργώντας έτσι ένα πραγματικά πολυεπίπεδο δράμα. Η ιστορία έχει μια ασυνήθιστη πλευρά: Συνήθως, ακόμα και σε πιο πολύπλοκες ταινίες από τα αβαθή ψυχολογικά χολιγουντιανά μπλοκμπάστερ (άσχετο αν μερικά απ' αυτά είναι διασκεδαστικά), υπάρχει διαχωρισμός καλού - κακού. Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο άγρια και ωμά: Όπως θα αντιληφτείτε όσο προχωρά το φιλμ, κανείς δεν είναι αθώος. Όλοι, μα όλοι, κρύβουν βρώμικα ή/και φριχτά μυστικά. Οι ανατροπές καραδοκούν σε κάθε "γωνία" της ταινίας. Αυτή ακριβώς η ζοφερή ατμόσφαιρα θα παρασύρει και τον νεαρό ήρωα. Τελικά κι αυτός θα αποκτήσει τη σκληρότητα της κοινωνίας γύρω του.
Απ' όλα αυτά βγαίνει ένα αβίαστο συμπέρασμα, το οποίο βρήκα εξαιρετικό: Η εφιαλτική ανέχεια και ο ωμός φασισμός (η καταπίεση εν γένει) διεισδύουν σε κάθε κοινωνικό κύταρο διαφθείροντάς το, σαπίζοντάς το, είτε πρόκειται για φτωχούς είτε για πλούσιους, είτε για νικητές είτε για ηττημένους. Σε μια ζοφερή απ' όλες τις απόψεις κοινωνία το μόνο που μένει είναι το κακό.
Πολύ δυνατή και καλογυρισμένη ταινία, συχνά συγκλονιστική, πλην όμως χρήζει μιας σαφούς προειδοποίησης: Παραείναι μαύρη, ζοφερή, εφιαλτική, δραματική. Προορίζεται για πραγματικά γερά στομάχια και πρέπει να είστε έτοιμοι γι΄αυτό. Όχι για υπερβίαιες σκηνές που περιέχει (δεν υπάρχουν τέτοιες, εκτός ίως από τη  πρώτη), αλλά για την ίδια την ιστορία και τις αποκαλύψεις, που παραείναι φριχτές για να τις αντέξει κανείς εύκολα. Εγώ πάντως σας προειδοποίησα για το δύσκολο της θέασης.