ΓΙΑΤΙ "Ο ΜΠΟ ΦΟΒΑΤΑΙ";

 Ο Ari Aster, ένας από του πλέον ενδιαφέροντες σύγχρονους δημιουργούς ("Hereditary", "Μεσοκαλόκαιρο"), γυρίζει το 2023 την τρίτη του ταινία "Ο Μπο Φοβάται" με τον Χοακίν Φίνιξ να παίρνει όλο το φιλμ στις πλάτες του.

Ένας μεσήλικας, ουσιαστικά παρανοϊκός, έχει διαρκείς φοβίες και καταπιέζεται (ακόμα και εξ αποστάσεως) από την αυταρχική μητέρα του. Ουσιαστικά ζει σε διαρκή φόβο για τα πάντα. Όταν μαθαίνει τον αιφνίδιο θάνατο της μητέρας του ξεκινά ένα ταξίδι για να επιστρέψει στο σπίτι της για τη κηδεία. Αυτό όμως που θα ήταν απλό (και θλιβερό βεβαίως) για οποιονδήποτε άλλον, για τον Μπο είναι μια αληθινή οδύσσεια...

Παράδοξη ταινία που κινείται ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό όχι επειδή θέλει να ανήκει στο χώρο του φανταστικού, αλλά επειδή βυθίζεται στο νου, τις σκέψεις και τις εικόνες ενός παρανοϊκού. Ίσως μάλιστα να είναι η πρώτη φορά (δεν είμαι σίγουρος πάντως γι' αυτό) που γίνεται κάτι τέτοιο με τόσο ολοκληρωτικό τρόπο. Βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε αυτό που βλέπει και αντιλαμβάνεται ο διαταραγμένος, καταπιεσμένος ήρωας. Με τον τρόπο αυτό το φιλμ είναι η καταγραφή ενός διαρκούς εφιάλτη. Είναι τρομερό να βλέπει κανείς τις φοβίες του να μετατρέπουν σιγά - σιγά σε εφιάλτη κάθε μέρος που φτάνει, κάθε κατάσταση που βιώνει, έστω κι αν είναι η πιο φιλική ή προστατευτική. Παράλληλα λειτουργεί ως αλληγορία για τον μέσο άνθρωπο και τις φοβίες του, αυτόν δηλαδή που αλλοτριώνεται από το περιβάλλον του και τις διαρκείς αλλαγές του και αρχίζει να υποψιάζεται ότι παντού παραμονεύουν κίνδυνοι. Και βέβαια υπάρχουν οι διαρκείς αναφορές στη φροϊδική ψυχανάλυση και σε άλλα πολλά.

Η ταινία δομείται σε 4 μέρη (το 4ο είναι πλέον στο σπίτι της μητέρας του). Θα μπορούσε να είναι χωρισμένη σε κεφάλαια. Σε αρκετά σημεία της διαθέτει μαύρο χιούμορ. Προσωπικά την είδα με πολύ ενδιαφέρον και μου επιβεβαίωσε το ότι ο Arser είναι σημαντικός και ιδιοσυγκρασιακός νέος δημιουργός. Ωστόσο η μεγάλη μου αντίρρηση είναι η τεράστια διάρκειά της (3 ώρες), που ίσως να ταιριάζει στη δομή του έπους που έχει επιλέξει ο σκηνοθέτης, πλην όμως φοβάμαι ότι θα κουράσει πολλούς - όταν μάλιστα, όπως είπα, πρόκειται ως επί το πλείστον για εφιάλτη. Μα γιατί επί τέλους τόσο πολλοί σύγχρονοι σκηνοθέτες θέλουν η ταινία τους να έχει τεράστια διάρκεια; Νομίζουν ότι αυτό θα της δώσει "μεγαλείο" και στιβαρότητα; Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει τις περισσότερες φορές...

ΒΟΡΕΙΟ ΦΟΛΚΛΟΡ ΣΕ ΕΝΑ ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ "ΜΕΣΟΚΑΛΟΚΑΙΡΟ"

Ο σουηδός Ari Aster διακρίθηκε με την πρώτη του ταινία τρόμου, το "Hereditary". Με το δεύτερο φιλμ του "Midsommar" (Μεσοκαλόκαιρο) του 2019 παραμένει στον τρόμο, αυτή τη φορά απόλυτα και συνειδητά επηρεασμένος από το "Καταραμένο Σκιάχτρο" της δεκαετίας του 70.
Αμερικανίδα φοιτήτρια, που έχει βιώσει μια μεγάλη και σοκαριστική απώλεια, πηγαίνει για το καλοκαίρι με μια αντροπαρέα (μεταξύ των οποίων και ο φίλος της) στη Σουηδία, προσκεκλημένοι ενός σουηδού συνφοιτητή τους. Εκεί θα φιλοξενηθούν από μια παγανιστική κοινότητα, που ζει απομονωμένη στη φύση και κρατά αρχαίες παραδόσεις. Φυσικά η εγκαρδιότητα και η ανοιχτόκαρδη φιλοξενία τους είναι μόνο η αρχή μιας εφιαλτικής ιστορίας.
Η ταινία είναι αργή, πράγμα απόλυτα ταιριαστό με το όλο κλίμα της. Ο Άστερ κατορθώνει διάφορα πράγματα: Να δημιουργήσει μια αγωνιώδη, αγχωτική ατμόσφαιρα σε ένα ηλιόλουστο, ειδυλλιακό περιβάλλον μέσα στη φύση (ελάχιστες νυχτερινες σκηνές υπάρχουν). Να εντρυφήσει στους μύθους, τις παραδόσεις και τις παγανιστικές λατρείες, δείχνοντας με λεπτομέρειες και επιμονή τις τελετουργίες των ντόπιων (κι όλα αυτά στην προχωρημένη σύγχρονη Σουηδία). Και, ταυτόχρονα, να μιλήσει για το θέμα του πένθους και της απώλειας, αλλά και του έρωτα που σιγά - σιγά χάνεται για να καταλήξει σε ρουτίνα (και τελικά σε χωρισμό) - και όλα αυτά από τη φεμινιστική πλευρά.
Πλημμυρισμένο από όμορφες εικόνες (το "όμορφες" ισχύει και για τις ειδυλλιακές και για τις εφιαλτικές) και παράξενη, υποβλητική μουσική, το φιλμ έχει το ελάττωμα του σχετικά ασαφούς σεναρίου. Κάποια σημεία μένουν ανεξήγητα, υπάρχουν μερικά κενά, αλλά και πρόσωπα των οποίων ο ρόλος δεν είναι αρκετά σαφής... Παρ' όλα αυτά η εμπειρία της θέασης της ταινίας παραμένει πολύ δυνατή. Και σίγουρα πρόκειται για ένα (αργό και βραδύκαυστο) φιλμ τρόμου με προσωπική ματιά και στιλ, το οποίο ξεχωρίζει απ' ολες τις απόψεις από τον σωρό των άθλιων ταινιών του είδους, που βασίζονται στα ανεγκέφαλα "μπου" και μας έχουν κατακλύσει τα πολλά τελευταία χρόνια.