"DAY THE WORLD ENDED" : Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

 

Ως γνωστόν ο Roger Corman, ο ῾῾πάπας῾῾ των b-movies, έχει γυρίσει στην παραγωγικότατη καριέρα του από ταινίες που πραγματικά δεν βλέπονται έως μικρά διαμάντια. Το "Day the world ended" του 1955 είναι από τις σχετικά καλές στιγμές του.

Μετά από πυρηνικό ολοκαύτωμα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν πεθάνει και άλλοι έχουν μεταλλαχτεί με διάφορους φριχτούς τρόπους. Ένας πατέρας, που είχε προβλέψει την καταστροφή και ήταν προετοιμασμένος γι´αυτή, ζει με την όμορφη κόρη του σε μια κοιλάδα η οποία είναι προστατευμένη από τη ραδιενέργεια. Σ᾽αυτήν θα καταφύγουν κι άλλοι επιζώντες, εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους (ένα ύποπτο ζευγάρι, ένας γέρος χρυσοθήρας, ένας γεωλόγος κ.ά.). Η ταινία παρακολουθεί τον αγώνα τους για επιβίωση ενάντια όχι μόνο στην εχθρική πλέον φύση και στα μεταλλαγμένα τέρατα, αλλά και μεταξύ τους.

Αρκετά κλειστοφοβικό, με σχετικό σασπένς, το φιλμ αποτελεί για μένα - εννοείται παρά τις αφέλειές του - ένα καλό δείγμα b-movie των 50ς. Σημαντικό ρόλο σ᾽αυτό παίζει το ότι η ομάδα των επιζώντων αποτελείται από ῾῾κάθε καρυδιάς καρύδι῾῾, οπότε οι μεταξύ τους συγκρούσεις τείνουν να τινάξουν στον αέρα την επιβίωση όλων. Οι άνθρωποι δεν θα ομονοήσουν και θα παραμείνουν εγωκεντρικοί ακόμα και στην ύστατη στιγμή, μοιάζει να μας λέει πικρά η ταινία. Αποτελεί επίσης τυπικό παράδειγμα του φοβου που διακατείχε την ανθρωπότητα για επικείμενη πυρηνική καταστροφή, ο οποίος κορυφώνεται στη δεκαετία του 50, που βρίσκεται ακόμα πολύ κοντά χρονικά στη Χιροσίμα και, ταυτόχρονα, σηματοδοτεί τη χειρότερη ίσως φάση του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στις δύο τότε (πυρηνικές υπενθυμίζουμε) υπερδυνάμεις. 

Πέραν αυτών υπάρχει το κλασικό λαβ στόρι, υπάρχει η αγωνία για το ποιος θα επιζήσει και ποιος όχι... και υπάρχει και το τέρας που εμφανίζεται προς το τέλος, που μάλλον χαμόγελα προκαλεί σήμερα. Είπαμε, είναι Κόρμαν και οι κάθε λογής αφέκειες είναι αναμενόμενες. Συνολικά πάντως, όπως είπα, το βρίσκω καλό δείγμα b-movie της εποχής.

ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΤΟΥΣ ΤΗς ΝΕΑΣ ΟΡΛΕΑΝΗΣ 'Η ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΤΩΝ ΑΘΛΙΩΝ B-MOVIES

Υπάρχουν ταινίες που κυριολεκτικά δεν βλέπονται. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με το ότι μερικές απ' αυτές είναι b-movies, γιατί υπάρχουν και τέτοια αριστουργήματα. Απλώς, όλα σ' αυτά τα φιλμ είναι κακά: Το σενάριο, οι ηθοποιίες, οι χαρακτήρες, η φωτογραφία, τα ντεκόρ και τα εφέ, όλα! Ο "βασιλιάς των b-movies" Roger Corman είναι υπεύθυνος και για καλές και για άθλιες ταινίες του είδους.
Στις τελευταίες ανήκει αναμφισβήτητα η πρώτη του σκηνοθετική (;) απόπειρα το 1955, όταν δεν είχε γίνει ακόμα παραγωγός (έχει παράγει σχεδόν 400 ταινίες!!!) και ήταν μόνο σκηνοθέτης. Το "Swamp Women" ("Γκαγκστερίνες των Βάλτων" είναι η ελληνική απόδοση στο dvd) νομίζω ότι χρειάζεται πολύ fast forward για να το αντέξει κανείς. Βρισκόμαστε στη Νέα Ορλεάνη, όπου μια μπατσίνα παριστάνοντας τη φυλακισμένη μπαίνει στη συμμορία γυναικών κρατουμένων, τις βοηθά σε μια στημένη απόδραση και τις ακολουθεί σαν μέλος πια της ομάδας στους αχανείς βάλτους της Νέας Ορλεάνης, όπου έχουν κρύψει πριν φυλακιστούν ένα θησαυρό από διαμάντια. Και εσύ, ως έκθαμβος θεατής, δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις: Τις άθλιες ηθοποιίες όλων ανεξαιρέτως των ηθοποιών, το γελοίο σενάριο που μπάζει από παντού και τους διαλόγους που συχνά προκαλούν γέλια ή τη μονότονη και κακή φωτογράφηση της εντυπωσιακής περιοχής των bayou (των βάλτων που λέγαμε); Οι κοπέλες, που "άνευ λόγου" φοράνε κοντά παντελόνια, κάθε τρεις και λίγο πλακώνονται μεταξύ τους και παίζουν ξύλο για γελοίους λόγους, προς τέρψιν υποθέτω θεατών που γουστάρουν το ξύλο μεταξύ γυναικών, το ζεύγος που απαγάγουν έχει μια ακατανόητη σχέση αγάπης - μίσους μεταξύ του, οι χαρακτήρες είναι κάπως πιο χοντροκομένοι από καρικατούρες και... Δεν ξέρω τι άλλο να πρωτοπώ.
Έχει πλάκα να προσέξει κανείς τις πρώτες σκηνές από το καρναβάλι της Νέας Ορλεάνης όπου είναι εμφανές ότι ο Κόρμαν (αν το έκανε ο ίδιος και δεν τις "έκλεψε" από άλλη ταινία ή ντοκιμαντέρ) γύριζε για κάμποση ώρα άσχετες εικόνες από τις παρελάσεις και το πλήθος έτσι, για να γεμίσει την ταινία του. Οι σκηνές επίσης που δείχνουν κάποιους μαζεμένους κροκόδειλους πρέπει να είναι... δανεισμένες από αλλού.
Αν είστε ένας φανατικός των κακών - τονίζω των κακών - b-movies δοκιμάστε το. Δοκιμάστε το επίσης για να κάνετε χαβαλέ με παρέα τρώγοντας πίτσες και πίνοντας. Τέλος, κάντε μια προσπάθεια αν έχετε την υγιή περιέργεια να μάθετε τι σημαίνει αληθινά κακή ταινία (ή με οποιοδήποτε συνδυασμό των παραπάνω διαθέτετε).

ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

Αντίθετα με το ανεκδιήγητο "Τέρας της Θάλασσας των Κρεμασμένων", το "A Bucket of Blood" του Roger Corman (1959), ("Ματωμένα γλυπτά" ο ελληνικός τίτλος του dvd) είναι μια ενδιαφέρουσα ταινία. Είναι φυσικά φτηνή, ασπρόμαυρη, με άγνωστους ηθοποιούς (αλλοίμονο, για τον Κόρμαν μιλάμε), αλλά αυτά δεν μειώνουν τις αρετές της. Ισορροπώντας ανάμεσα στη μαύρη κωμωδία και τον τρόμο, διηγείται την ιστορία ενός όχι ιδιαίτερα έξυπνου γκαρσονιού (μάλλον προς το ελαφρώς καθυστερημένο κλίνει), που δουλεύει σε ένα καφέ όπου συχνάζουν καλλιτέχνες, κάνοντας μάλιστα και διάφορες περφόρμανς, και που ποθεί διακαώς να γίνει κι αυτός καλλιτέχνης. Μετά από ένα ατύχημα, αρχίζει να φτιάχνει γλυπτά από αληθινούς ανθρώπους που σκοτώνει και γίνεται διάσημος.
Σάτιρα του κόσμου της τέχνης, τραγική ιστορία κατά βάθος, παρακολούθησα το φιλμ με ενδιαφέρον παρά τις κάποιες αφέλειές του. Όπως και σε μια σειρά άλλων ταινιών, είναι αδύνατο να μη συμπαθήσεις κατά βάθος τον "αθώο", ιδιόρυθμο δολοφόνο, που, σχεδόν δίχως να αντιλαμβάνεται τι κάνει, έχει αυτό που λέμε "καλή καρδιά" και περίσσευμα αφέλειας. Λόγω του όχι και τόσο έξυπνου μυαλού του παίρνει κατά γράμμα τα λόγια και τα ποιήματα των καλλιτεχνών με τους οποίους καθημερινά έρχεται σε επαφή και τους οποίους θαυμάζει, οι οποίοι ωστόσο τον περιφρονούν (όσο τουλάχιστον δεν είναι παρά ένα απλό γκαρσόν). Όταν δε φτάνει η στιγμή της ερωτικής απόριψης από το αντικείμενο του πόθου του, δεν μπορείς παρά να ανακαλέσεις στη μνήμη τους κωμικοτραγικούς ήρωες του Τσάπλιν, που σε κάνουν να γελάς και να συγκινείσαι ταυτόχρονα.
Η άλλη αρετή της ταινίας (που μάλλον ενδιαφέρει λίγους) είναι ότι καταφέρνει να πιάσει το καλλιτεχνικό κλίμα της εποχής των μπίτνικς. Οι απαγγελίες ποιημάτων, οι εκθέσεις, οι μουσικές, οι συζητήσεις στο καφέ, η μποέμικη, ανέμελη ζωή των καλλιτεχνών, το αλκοόλ, οι έρωτες, όλα βρίσκονται εδώ και είναι αρκετά πειστικά. Δεν έχω ιδέα αν ο Κόρμαν είχε επαφή με τους μπίτνικς και τη ζωή τους ή αν του βγήκε τυχαία, αλλά το φιλμ αποτελεί (παράπλευρα) και μια ενδιαφέρουσα καταγραφή της καλλιτεχνικής ατμόσφαιρας των τελών των 50ς.
Είπαμε. Ο Corman ενδιαφερόταν πάνω απ' όλα να κάνει γρήγορες και φτηνές παραγωγές. Άλλοτε του βγαίνανε, άλλοτε όχι. Εδώ πάντως νομίζω ότι βρίσκεται στα καλά του.

ΓΕΛΟΙΑ ΤΕΡΑΤΑ ΚΑΙ "ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΕΣ" ΘΑΛΑΣΣΕΣ

Ο Roger Corman είναι γνωστός σαν βασιλιάς των b-movies. Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 50 και είναι παραγωγός σε περισσότερα από 380! Οι γνωστότερες ταινίες του σαν σκηνοθέτη είναι η σειρά με τις μεταφορές στο σινεμά έργων του Πόε, οι περισσότερες με τον Βίνσεντ Πράις, που έγιναν τέλη 50 - αρχές 60. Μερικές άλλες είναι συμπαθέστατες. Υπάρχουν όμως και φιλμς του που κυριολεκτικά δεν βλέπονται.
Εξέχουσα θέση σ' αυτά καταλαμβάνει το ανεκδιήγητο "Creature from the Haunted Sea", μια ασπρόμαυρη πάμφθηνη ταινία του 1961 (ελληνικός τίτλος, άγνωστο γιατί, "Το τέρας της θάλασας των κρεμασμένων"). Βλέποντάς το μπήκα στον πειρασμό να το θεωρήσω την χειρότερη ταινία που έχω δει ποτέ και να πιστέψω ότι ξεπερνά σε χάλι κι αυτό ακόμα το "θρυλικό" "Plan 9 from Outer Space" του Ed Wood!
Δεν ξέρω τι να... πρωτοθαυμάσω στο φιλμ αυτό. Ξεκινά σαν νουάρ, με ολίγη κατασκοπεία, εξελίσσεται σε φανταστικό, καθώς μετά τη μέση σκάει κι ένα θαλάσσιο τέρας, κι όλο αυτό είναι διανθισμένο και με χιούμορ, απ' αυτά που κάνουν την όποια απόπειρα χαμόγελου να παγώνει στα χείλη. Μάλλον ο Corman ήθελε να κάνει κάτι σαν σάτιρα νουάρ και τρόμου ταυτόχρονα, αλλά σίγουρα δεν πέτυχε τίποτα απ' αυτά. Ηλίθιο σενάριο - αχταρμάς γραμμένο στο γόνατο (αν και πολύ αμφιβάλλω αν γράφτηκε ποτέ πουθενά), απίστευτες ηθοποιίες από τους άγνωστους ηθοποιούς, χιούμορ που κάνει τις ελληνικές βιντεοταινίες των 80ς να φαίνονται εξαιρετικά πνευματώδεις και, κερασάκι στην τούρτα, το ανεκδιήγητο τέρας, που σαφώς είναι ένας τύπος ντυμένος με κουρέλια, σα μούμια με δύο εμφανώς πλαστικά γουρλωμένα μάτια κάπου στο κεφάλι, που κάνει ατσούμπαλες κινήσεις για να επιτεθεί τάχα σε ανθρώπους. Μέσα στο σεναριακό χάος εμπλέκονται οι θησαυροί του κουβανέζικου κράτους που κλέβουν στρατηγοί του παλιού καθεστώτος όταν την εξουσία παίρνει ο Κάστρο (ήταν πρόσφατα τότε όλα αυτά), εξωτικές "καλλονές" έτοιμες για όλα (το ίδιο και οι χοντρές μαμάδες τους), ηλίθιοι πιστολάδες που δεν μιλούν αλλά... μιμούνται μόνο φωνές ζώων (αυτό είναι από τα "αστεία"), τυχοδιώκτες με γιωτ και μοιραίες γυναίκες, αμερικάνοι πράκτορες που δεν ξέρουμε τι ακριβώς κάνουν και ποιον κατασκοπεύουν, φωνή off α λα νουάρ, που συχνά ξεχνά να μιλήσει και όταν την έχουμε ξεχάσει κι εμείς επανεμφανίζεται,και φυσικά το τέρας που σκάει άνευ λόγου. Σπάνια ομορφιά!
Το κακό είναι οτι δεν μπορείς ούτε να γελάσεις με όλο αυτό το κιτς, γιατί είναι και πολύ βαρετό (ομολογώ ότι το έτρεχα σε αρκετά σημεία) - αν και το τέρας σε αποζημειώνει και κάνει να γελάσει το χειλάκι του κάθε πικραμένου. Τι να πω... Νοιώθω τον θρόνο του "Plan 9..." να τρίζει επικίνδυνα...

ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ, ΤΟ ΕΚΡΕΜΜΕΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΛΙΟΜΟΔΙΤΙΚΟΣ ΤΡΟΜΟΣ

Ο νους όσων θέλουν να "προβληματιστούν" για το ποιος είναι ο βασιλιάς των b-movies, πάει κατ' ευθείαν στον Roger Corman. Παραγωγός πάνω από 300 (!) ταινιών και σκηνοθέτης των 50τόσων απ' αυτές, έδωσε τις πιο αξιομνημόνευτες δουλειές του στις αρχές της δεκαετίας του 60, κυρίως με τα εμπνευσμένα από τον Πόε φιλμ του.
Το "Pit and the Pendulum" του 1961 είναι χαρακτηριστικό, συγκεντρώνοντας όλα τα γνωρίσματα της σειράς και, φυσικά, έχοντας και πάλι σαν πρωταγωνιστή τον επιβλητικό Βίνσεντ Πράις.
Η ταινία βασίζεται, υποτίθεται, στο ομώνυμο διήγημα του Πόε, οι αλλαγές όμως στο στόρι είναι πάμπολλες. Γενικά μην έχετε την προσμονή ότι θα παρακολουθήσετε αυτούσια την ιστορία του μεγάλου συγγραφέα. Αφεθείτε απλώς στο γενικό κλίμα και δείτε ένα καινούριο σενάριο με πολλές αλλαγές, που, όπως συχνά γίνεται σ' αυτή τη σειρά, αποτελεί συνοθύλευμα από κάμποσα διηγήματά του. Και, όπως συχνά συμβαίνει σ' αυτά, αλλά και στις σχετικές ταινίες, στην καρδιά της ιστορίας βρίσκεται η εμμονή του Πόε με το εφιαλτικό θέμα της πρόωρης ταφής.
Μ΄ αυτά λοιπόν στο μυαλό, θα δείτε ένα φιλμ βουτηγμένο στο μπαρόκ. Τα βαριά σκηνικά και χρώματα, τα ρούχα των ηρώων, το υπόγειο με τα παλιά όργανα βασανιστηρίων, ο ίδιος ο πύργος όπου διαδραματίζεται η τρομαχτική ιστορία - με αποκορύφωμα τον φοβερό χώρο με το πηγάδι και το εκρεμμές - όλα συμβάλουν στη δημουργία της μπαρόκ ατμόσφαιρας. Και βέβαια το παίξιμο των ηθοποιών, και κυρίως του Πράις. Υπερβολικό, στυλιζαρισμένο, θεατρικό, δίνει ακριβώς τον τόνο του φιλμ. Και δίπλα του η Μπάρμπαρα Στιλ, βασίλισσα των b-movies της εποχής, για να ολοκληρωθεί η εικόνα.
Βλέποντάς το σήμερα είναι σίγουρο ότι δεν θα τρομάξετε - τουλάχιστον όχι τόσο όσο τρόμαζαν οι θεατές του 60. Ίσως μάλιστα σε κάποια σημεία - λίγο με το παίξιμο των ηθοποιών, λίγο με το γενικό στυλιζάρισμα - ίσως, λέω, να σας έρθει και κανένα γελάκι. Παρ' όλα αυτά δεν το θεωρώ κακή ταινία. Νομίζω μάλιστα ότι τόσο αυτή όσο και οι υπόλοιπες της σειράς αποτελούν must για τους φίλους του είδους. "Γιατί;" θα μου πείτε, "αφού προηγουμένως την χαρακτήρισες περίπου ξεπερασμένη". Δεν μπορώ να σας απαντήσω με λόγια, γιατί πάνω απ' όλα υπάρχει η γενική, πολύ έντονη αίσθηση και η περιρέουσα ατμόσφαιρα. Απλώς πιστεύω ότι η σειρά του Κόρμαν που βασίζεται στον Πόε εκπέμπει όσο ελάχιστες άλλες αυτό που θα αποκαλούσαμε "γοητεία του παλιομοδίτικου". Κι αυτό είναι σημαντικό, για μένα τουλάχιστον.