"TEZA": ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ

Το "Teza", που γύρισε το 2008 ο Haile Gerima, είναι η πρώτη αιθιοπική ταινία που έχω δει. Μαθαίνω ότι ο σκηνοθέτης είναι ο γνωστότερος διεθνώς από τη χώρα αυτή και ότι ζει στις ΗΠΑ. Όσο για την ταινία, με τα 140 λεπτά της, είναι, νομίζω, αυτό που θα λέγαμε "γροθιά στο στομάχι". Το φιλμ μας δίνει ολόκληρη την τραγική ιστορία της πάμπτωχης αυτής χώρας, από την εποχή της πτώσης του αυτοκράτορα - και, φυσικά, δικτάτορα - Χαϊλέ Σελασιέ, στη δεκαετία του 70, μέχρι σήμερα. Βασικός ήρωας ένας αιθίοπας, που φεύγει από την πατρίδα του νεαρός, καταφεύγει στη Γερμανία όπου σπουδάζει γιατρός, γίνεται μαρξιστής και εμπλέκεται με την πολιτική και, μετά την αλλαγή του καθεστώτος πείθεται από τον καλύτερό του φίλο, επίσης γιατρό, να επιστρέψει στην πατρίδα γεμάτος όρεξη να βοηθήσει με κάθε τρόπο τη χώρα του να βγει από τον φαύλο κύκλο του αίματος και της ανέχειας. Εκεί όμως συναντά ένα εξ ίσου εφιαλτικό και αιμοσταγές κομμουνιστικό ή "κομμουνιστικό" καθεστώς και έναν αιματηρό εμφύλιο και, τελικά, με τα λογικά του σχεδόν χαμένα επιστρέφει στο εξαθλιωμένο χωριό του και την γριά μητέρα του, όπου... Διότι η ιστορία έχει και συνέχεια. Ο Gerima αφηγείται την πολύ δυνατή ιστορία του με διαρκή φλας μπακ. Ξεκινά από την επιστροφή του ήρωα στο χωριό και τη μητέρα του και, σιγά - σιγά, ξεδιπλώνει όσα συνέβησαν στο παρελθόν. Και, για να μη νομίζετε ότι τα πυρά του στρέφονται μόνο ενάντια στο απάνθρωπο "νέο" καθεστώς, δεν παραλείπει να δείξει ανάγλυφα τον ρατσισμό που επικρατεί στη Γερμανία, τους νεοναζί και, βέβαια, να μιλήσει και για όσα συνέβαιναν και επί αυτοκράτορα. Όπως επίσης δείχνει και με εξ ίσου δυνατό τρόπο τις βάρβαρες πλευρές της πρωτόγονης ουσιαστικά μικροκοινωνίας του χωριού και τις ανισότητες που επικρατούν ακόμα και σ' αυτή. Αυτό που νοιώθει ο θεατής είναι, τελικά, ότι σε κοινωνίες σαν την αιθιοπική δεν υπάρχει από πουθενά διέξοδος. Το φιλμ κλείνει σχετικά ελπιδοφόρα, πλην όμως δεν μπορείς να νοιώσεις φρίκη μπροστά στη σπαρακτική μοίρα της χώρας αυτής - και ολόκληρης σχεδόν της Αφρικής, όπου επικρατούν παρόμοιες καταστάσεις. Προσωπικά έφυγα συγκλονισμένος. Δίχως να πάψω - σε κινηματογραφικό επίπεδο - να σκέφτομαι ότι, μια που το φιλμ είναι και αρκετά καλογυρισμένο, η ταινία αυτή πρέπει να αποτελεί για την φτωχή κινηματογραφία της χώρας ό,τι περίπου ο "Θίασος" για την ελληνική αντίστοιχη, καθώς μας παρουσιάζει μια πλατειά, συγκλονιστική τοιχογραφία της. Και να σκέφτομαι επίσης αν, εν τέλει, υπάρχει ελπίδα σε έναν πλανήτη που δείχνει κτηνώδη ανοχή σε εφιαλτικές, απ' όποια πλευρά κι αν τις δει κανείς, καταστάσεις που συμβαίνουν σε ένα μεγάλο, δυστυχώς, μέρος του. Αν το πετύχετε κάπου δείτε το. Ακόμα και σαν μάθημα ιστορίας. Αλλά, το ξαναλέω, επειδή είναι και καλή ταινία.