ΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΜΕΣΙΑΝΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ "CLOUD ATLAS"

Ο Tom Tykwer και οι Andy και Lana (πλέον) Wachowski σκηνοθετούν κάτι μαζί; Αυτό είναι από μόνο του είδηση, αφού δεν θα μπορούσα να φανταστώ πιο "κουφό" συνδυασμό! Ωστόσο η ίδια η φύση του "Cloud Atlas" του 2012 δικαιολογεί τη συνύπαρξη των διαφορετικών δημιουργών. Ας πω λοιπόν από την αρχή ότι ενώ πήγαινα με "μικρό καλάθι", πιστεύοντας ότι θα δω ένα χαώδες, πιθανόν με προβλήματα κατανόησης και "ας τα βάλουμε όλα μέσα" έπος, το όλο πράγμα μου βγήκε αρκετά καλύτερο. Προσοχή όμως: Μόνο σε κινηματογραφικό επίπεδο ή, αν προτιμάτε, σε επίπεδο κινηματογραφικής απόλαυσης. Γιατί ιδεολογικά το βρήκα μάλλον αφελές, με τις σχετικές εμμονές των Γουατσόφσκι (κυρίως) σε πρώτο πλάνο.
Η ταινία θα μπορούσε να είναι σπονδυλωτή. Υπάρχουν 6 ιστορίες που εξελίσσονται σε διαφορετικούς χρόνους, από τα μέσα του 19ου αιώνα, την εποχή της δουλείας των μαύρων, έως το μακρινό μέλλον, όπου ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει ουσιαστικά καταρεύσει (δύο από τις ιστορίες ανηκουν στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας). Ωστόσο δεν μπορείς να την αποκαλέσεις ακριβώς σπονδυλωτή. Χάρη στο μοντάζ, οι έξι διαφορετικές ιστορίες διαπλέκονται, περνάμε δηλαδή διαρκώς από τη μία στην άλλη και μάλιστα συχνά με μεγάλη ταχύτητα (μπορεί να υπάρξει αφήγηση που να κρατά μόλις ένα λεπτό και αμέσως μετά να πηδήσουμε σε μια άλλη ιστορία). Τα άλματα αυτά μάλιστα δεν γίνονται με άξονα τον χρόνο στον οποίο διαδραματίζεται η κάθε μία. Γίνονται με μάλλον τυχαίο τρόπο, αφού μπορεί π.χ. από την ιστορία δύο να περάσουμε στην έξη, μετά στην τρία, μετά στην ένα κ.ο.κ. Έτσι απαιτείται η συγκέντρωση του θεατή για να βάλει σε τάξη τα όσα συμβαίνουν. Μερικές ιστορίες είναι αυτόνομες, σε μερικές πάλι υπάρχουν στοιχεία από προηγούμενες, οπότε κάπως συνδέονται μεταξύ τους.
 Παράλληλα οι σκηνοθέτες βάζουν τους ίδιους ηθοποιούς σε διαφορετικούς ρόλους σε διαφορετικές ιστορίες, και μάλιστα πολλές φορές κυριολεκτικά αγνώριστους από το μακιγιάζ. Έτσι, εκτός από το παιχνίδι της συσχέτισης των όσων συμβαίνουν, λειτουργεί παράλληλα και το παιχνίδι του να ανακαλύψεις το ποιος ηθοποιός είναι ποιος (μόνο μετά από πολλή ώρα, για παράδειγμα, κατάλαβα ο Χ ήρωας της Ψ ιστορίας είναι, για πολλοστή φορά, ο Τομ Χανκς και όχι ένας άγνωστός μου ηθοποιός). Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή σκηνοθεσία, κατάφεραν να μου κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον, και μάλιστα παρά την τρίωρη περίπου διάρκεια του τόσο φιλόδοξου αυτού project (που, σημειωτέον, βασίζεται σε ομώνυμο βιβλίο του 2004).
Αυτά τα θετικά σε κινηματογραφικό επίπεδο. Διότι ιδεολογικά έχουμε για μια ακόμα φορά να κάνουμε με την απόλυτα μεσιανική και αφελή ιδεολογία του Matrix: Το καλό θα νικήσει πάντα με κάποιον τρόπο (βλέπετε κάτι τέτοιο γύρω μας;), η σωτηρία και η ανατροπή θα έλθουν από τον ηρωικό αγώνα ή/και την αυτοθυσία ενός μόνο ανθρώπου, οπότε μιλάμε για μια σειρά από μεσίες που φέρνουν την επανάσταση, η ζωή κάνει πάντα τους ίδιους κύκλους κλπ. Η χρήση δε των ίδιων ηθοποιών σε διαφορετικούς ρόλους διαφορετικών εποχών μάλλον προκαλεί συνειρμούς για την αθανασία της ανθρώπινης ψυχής, για τη μετάβαση σε επόμενες ζωές και άλλα τέτοια. Όλη αυτή η ρομαντική, new age και αφελής για μένα φιλοσοφία με αφήνει αδιάφορο. Δεν είναι ότι τη θεωρώ εχθρική για όσα προσωπικά θα επιθυμούσα (άλλωστε οι Γουατσόφσκι φαίνεται να έχουν αρκετά αντιεξουσιαστικές τάσεις). Απλά νομίζω ότι δεν γίνονται έτσι τα πράγματα, ότι το όλο πράγμα βρίσκεται μακριά από την αλήθεια. Όλα αυτά μου φαίνεται οτι απευθύνονται μόνο σε διαφόρων ειδών "πιστούς". Αφείστε που η πέμπτη ιστορία είναι σα να βλέπεις το Matrix σε ταινία μικρού μήκους. Όλα είναι σχεδόν ίδια. Ακόμα και η φιγούρα του κεντρικού ήρωα - επαναστάτη μοιάζει με αυτή του Κιάνου Ριβς!
Καλύτερο λοιπόν απ' ότι περίμενα συνολικά, αλλά μόνο σε οπτικό επίπεδο και επίπεδο "κρατήματος" του θεατή. Σαν φιλοσοφία, ευχαριστώ αλλά δεν θα πάρω!