Η ΝΑΥΣΙΚΑ ΚΑΙ Η ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΤΟΥ MIYAZAKI

Το 1984 ο μεγαλύτερος ίσως εν ζωή δημιουργός κινουμένων σχεδίων, ο Hayao Miyazaki γυρίζει τη "Ναυσικά" (Nausicaa of the Valley of the Wind), που είναι το πρώτο από τα περίφημα έπη που θα ακολουθήσουν.
Σε μια κατεστραμένη από μόλυνση γη νέα είδη και νέες φυλές έχουν δημιουργηθεί. Η πριγκίπισσα Ναυσικά της φιλειρηνικής Κοιλάδας των Ανέμων πασχίζει να σταματήσει την αιματοχυσία ανάμεσα σε δύο μεγάλα πολεμοχαρή έθνη, αλλά και να σώσει ολόκληρο τον ετοιμοθάνατο πλανήτη. Το μυστικό του Δάσους της Σήψης, των τερατωδών εντόμων που κατοικούν σ' αυτό, του δηλητηριώδους αέρα... κρύβεται σε μια λέξη: Οικολογία. Από την άλλη οι χαρακτήρες και οι καταστάσεις δεν είναι πάντοτε αυτό που φαίνονται σε πρώτη ματιά, ενώ οι "κακοί" χαρακτήρες δεν είναι ποτέ μονοδιάστατα κακοί.
Βαθύτατα οικολογικό και αντιπολεμικό λοιπόν, συγκινητικο στο τέλος, το έπος του Miyazaki, εκτός της καθηλωτικής πλοκής του, που κρατά τον θεατή από την αρχή ως το τέλος, διαθέτει πραγματικά οργιαστική οπτική φαντασία που μου φαίνεται ότι βρίσκεται μίλια μακριά από τις αντίστοιχες αμερικάνικες προσπάθειες των μεγάλων στούντιο. Οι οπτικές του εμπνεύσεις, κυρίως στα τοπία, τα περιβάλλοντα και τα πλάσματα, είναι αστείρευτες, κάνοντας τον θεατή να μην πιστεύει στα μάτια του. Η πλοκή, όπως πάντοτε συμβαίνει στις ταινίες του, είναι αρκετά πολύπλοκη, μπερδεμένη μερικές φορές, με βασικούς χαρακτήρες ή καίρια στοιχεία να εμφανίζονται σε άσχετες στιγμές. Ίσως έχει κανείς την αίσθηση ότι οι ιδέες είναι πάρα πολλές, ότι με όλα αυτά θα μπορούσε κάποιος άλλος να γυρίσει 5 ταινίες και όχι μία. Ωστόσο αυτό το "βατυφόρτωμα" (όπως θα το έλεγαν οι εχθροί του) είναι σήμα κατατεθέν του Miyazaki (και ίσως και των περισσότερων σημαντικών γιαπωνέζικων animation) και πρέπει από την αρχή να το αποδεχτούμε πριν δούμε οποιαδήποτε από τις μεγάλες δουλειές του.
Το άλλο παράδοξο μ' αυτόν είναι ότι, ενώ είναι αναμφισβήτητα μέγιστος στον χώρο του, δεν διαθέτει αυτό που θα λέγαμε προσωπικό εικαστικό στιλ. Τα σχέδια δηλαδή δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμα και ιδιόρυθμα όπως συμβαίνει ας πούμε με χαρακτηριστικά φιλμ όπως "Οι τριπλέτες της Μπελβίλ", "Ο άγριος πλανήτης", οι ταινίες του Plympton κλπ. Είναι σχέδια που θα μπορούσαν να είχαν παραχτεί από ένα ντισνεϊκού στιλ μεγάλο αμερικάνικο στούντιο. Όσο όμως κι αν αυτό ακούγεται παράξενο, στην περίπτωση Miyazaki αυτό έχει μικρή σημασία: Είναι τόσο απίστευτος ο πλούτος των οπτικών ιδεών, έχεις τόσα πράγματα να δεις, να χαζέψεις, να θαυμάσεις, ώστε αυτή η "mainstream" αισθητική περνά υποχρεωτικά σε δεύτερη μοίρα. Δεν προλαβαίνεις να πάρεις ανάσα για να τα σκεφτείς σοβαρά όλα αυτά...
Αν είστε φίλος των κινουμένων σχεδίων (ασχέτως ηλικίας φυσικά), μην το χάσετε.