"Η ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ" ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΣΤΑΘΕΙΑ

"Η Νηπιαγωγός" είναι μια ταινία του 2018 της Sara Colangelo με την καλή Μάγκι Τζίλεγκχαλ ως πρωταγωνίστρια. Και είναι ταινία που μου άρεσε ιδιαιτέρως.
Μια νηπιαγωγός με συμβατική ζωή (σύζυγος και δύο παιδιά σε εφηβική ηλικία) ανακαλύπτει στην τάξη της έναν εξαιρετικό 5χρονο ποιητή. Ο μικρός έχει όντως μεγάλο ταλέντο (στα όρια του μεταφυσικού), αλλά μόνο εκείνη, που είναι ευαίσθητη και κάνει η ίδια μαθήματα ποίησης, μπορεί να το διακρίνει. Σιγά - σιγά όμως το ενδιαφέρον της για να διασωθεί το ταλέντο ενός παιδιού - θαύματος θα μεταβληθεί σε μονομανία.
Γι' αυτό και το φιλμ προς το τέλος θα μετατραπεί σε ένα είδος ψυχολογικού θρίλερ. Μέχρι τότε όμως είναι ικανό να θέτει σημαντικά ερωτήματα: Φυσικά και το ταλέντο καλό είναι να υποστηρίζεται και να αναδεικνύεται. Πού βρίσκονται όμως τα όρια σ' αυτό; Πόσο μπορεί να παρέμβει ένας ενήλικος στη ζωή ενός παιδιού, να τη διαμορφώσει σε τελική ανάλυση; Μήπως ένα παιδί - θαύμα ζει μια μη φυσιολογική ζωή και θα προτιμούσε να έχει περισσότερους φίλους, να κοινωνικοποιείται όπως τα άλλα παιδιά, να κάνει, εντέλει, συνηθισμένα πράγματα; Και η νηπιαγωγός; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στην αληθινή αγάπη, το ενδιαφέρον για το παιδί αφ' ενός και στη δική της ανάγκη να ξεφύγει από μία ανούσια καθημερινότητα όταν της δίνεται η ευκαιρία να ασχοληθεί με κάτι "ανώτερο" αφ' ετέρου; Μήπως όλα πηγάζουν από τη δική της απογοήτευση (προσέξτε: και τα δύο παιδιά της δεν ανταποκρίνονται καθόλου στις δικές της ευαισθησίες). Και, τελικά, έχει θέση ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος άνθρωπος (εδώ μιλάμε και για τη γυναίκα και για το παιδί) στην κοινωνία μας, που έχει τη τάση να ισοπεδώνει τα πάντα;
Το φιλμ δεν δίνει απαντήσεις. Απλώς μας προβληματίζει. Το παιδί θέλει την ελευθερία και τη ξενοιασιά του (να είναι δηλαδή "όπως όλοι"), αλλά η τελευταία σπαρακτική ατάκα στα σκοτεινά δείχνει ότι ούτε τότε τα πράγματα θα είναι ρόδινα...
Χαμηλότονο φιλμ μικρού προϋπολογισμού με πολύ καλή ερμηνεία, που μου άρεσε και το βρήκα από τα πολύ ενδιαφέροντα της χρονιάς.

"MOONLIGHT MILE": ΜΙΑ "ΕΛΑΦΡΑ" ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

Το 2002 ο Brad Silberling γυρίζει το ρομαντικό / οικογενειακό δράμα "Moonlight Mile" (Πικρά Φεγγάρια), φιλμ από το οποίο το πλέον αξιομνημόνευτο στοιχείο είναι νομίζω το καλό καστ: Ντάστιν Χόφμαν, Σούζαν Σάραντον, Τζέικ Γκίλενχαλ, Χόλι Χάντερ...
Ο προσεχής γάμος ενός νεαρού, που θα γίνει στην επαρχιακή πόλη της αρραβωνιαστικιάς του (όπου και θα κατοικήσουν) ματαιώνεται με τραγικό τρόπο όταν εκείνη δολοφονείται κατά λάθος σε πυροβολισμούς σε καφέ. Ο νεαρός θα "παγιδευτεί" στο σπίτι των παραλίγο πεθερικών του, θα γίνει συνεταίρος του συζύγου, θα βουλιάξει στην απραξία και την αναποφασιστικότητα για το τι θέλει να κάνει στη ζωή του, ώσπου...
Καλές ηθοποιίες και "αξιοπρεπές" στόρι σε ένα φιλμ που παραδόξως, παρά το βαρύ θέμα, διαθέτει κάμποσο χιούμορ (στην αρχή τουλάχιστον), για να εξελιχτεί σε δράμα και ρομαντική ταινία. Το βασικό θέμα πάντως είναι το πένθος και η διαχείρησή του, δηλαδή το "μετά" μιας απώλειας. Αλλά, για να σας ξαλαφρώσω, δεν πρόκειται για "κοψοφλέβικη" ταινία (όχι μόνο λόγω της τελικής αισιόδοξης άποψης). Εντύπωση πάντως προκαλεί η εντελώς ατάραχη και, φαινομενικά τουλάχιστον, νορμάλ συμπεριφορά των τραγικών γονιών. Μετά τα πράγματα θα γίνουν κάπως πιο εξομολογητικά και "εκ βαθέων".
Δεν το  βρήκα κακό, δεν το βρήκα όμως και τίποτα σπουδαίο.

"UNSANE" Ή ΜΗΠΩΣ ΟΧΙ;

Όπως έχω ξαναπεί νομίζω ότι ο Steven Sonderberg έχει ως στιλ το... να μην έχει στιλ. Πηδά από είδος σε είδος και από σκηνοθετικό ύφος σε άλλο. Το 2018 λοιπόν γυρίζει ένα θρίλερ τρόμου (όχι μεταφυσικό), το "Unsane", με την Clair Foy στο βασικό ρόλο.
Η οποία είναι μια ασταθής ψυχολογικά κοπέλα, που παθαίνει κρίσεις πανικού όταν νομίζει ότι βλέπει έναν μυστηριώδη τύπο στα πιο απίθανα μέρη, ακόμα και στη δουλειά της. Όταν μπαίνει οικειοθελώς σε ίδρυμα για ψυχολογικές εξετάσεις ο τρόμος αρχίζει. Διότι ναι, μπαίνει, αλλά ξαφνικά θα διαπιστώσει ότι δεν έιναι τόσο εύκολο να βγει. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή από τους τρόμους της...
Αν εξαιρέσω το κάπως τραβηγμένο σ' έμα σημείο σενάριο (δεν μπορώ για λόγους spoiler να σας πω σε ποιο ακριβώς), βρήκα το φιλμ καλογυρισμενο, που πετυχαίνει το σκοπό των θρίλερ: Να δημιουργήσουν εφιαλτικό κλίμα. Η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του ασύλου ήδη επιδρά στον θεατή. Όταν σ' αυτήν προστίθεται και το άλλο στοιχείο (αυτό που δεν μπορώ να σας αποκαλύψω) τα πράγματα θα γίνουν ακόμα πιο εφιαλτικά. Το κλίμα που λέγαμε επιτείνεται νομίζω από την κάπως κιτρινωπή, πειραγμένη φωτογραφία που χρησιμοποιεί ο Sonderber, ενώ η αιματηρή κλιμάκωση κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον. Τέλος υπάρχει ένα στοιχείο καταγγελίας, που αφορά την απληστία για χρήμα και κέρδη, το οποίο αν έστω και ελάχιστα αληθεύει είναι πραγματικά τρομακτικό.
Δεν είναι το αριστούργημα των θρίλερ τρόμου, είναι όμως ένα μια χαρά δείγμα του είδους. Ιδίως αν έλκεστε από κλειστοφοβικές, ασφυκτικές ατμόσφαιρες.

"LOVERBOY": ΟΤΑΝ Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ

Το "Loverboy" του 2005 είναι η μοναδική μεγάλου μήκους ταινία που γύρισε ο γνωστός Kevin Bacon (παίζει κιόλας, μαζί με μεγάλο καστ: Kyra Sedgwick, Ματ Ντίλον, Μαρίζα Τομέι, Όλιβερ Πλατ...)
Στην αρχή νομίζουμε ότι έχουμε ένα φιλμ που εξερευνά το θέμα της μητρικής αγάπης. Μια μητέρα μόνη μεγαλώνει τον 6χρονο γιο της με στοργή. Σύντομα θα αντιληφθούμε ότι η στοργή είναι κάπως υπερβολική. Με φλας μπακ θα μάθουμε ότι η μητέρα επέλεξε εντελώς συνειδητά να μεγαλώσει μόνη το παιδί της, ότι η ίδια υπήρξε ένα ουσιαστικά παρατημένο παιδί, αφού οι δικοί της γονεις ασχολιόντουσαν αποκλειστικά με τον εαυτό τους... και δεν μας παίρνει πολύ να κατανοήσουμε ότι η παθολογική αγάπη της μάνας δεν είναι παρά καθαρή ψυχοπάθεια.
Το φιλμ ξεκινά "γλυκά" και με χιούμορ, για να καταλήξει βαθμιαία σε ένα είδος ψυχολογικού θρίλερ, καθώς η γυναίκα ξετυλίγει μπροστά στα μάτια μας την απόλυτη εμμονή με το γιο της, τη φοβία για κάθε άλλο ανθρώπινο πλασμα, την άρνηση κοινωνικοποίησης του δύστυχου παιδιού και άλλες σκοτεινές πτυχές. Όσο προχωρά το φιλμ η παράνοια παίρνει το πάνω χέρι...
Το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον. Η υπερβολική μητρική αγάπη, που τελικά πνίγει το παιδί, είναι ένα πάντοτε υπαρκτό πρόβλημα. Όταν αυτό φτάνει στην παράνοια... τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα για όλους. Στενόχωρη ταινία, αλλά δώστε της μια ευκαιρία.

Η ΥΠΟΥΛΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΑ "ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ"

Προσθήκη λεζάντας

Ο κολομβιανός Ciro Guerra είχε εντυπωσιάσει με την "Αγκαλιά του Φιδιού". Το 2018 επανέρχεται, σε συνεργασία αυτή τη φορά με την Cristina Gallego, με τα "Αποδημητικά Πουλιά" (Pajaros de Verano), με μια ακόμα καταβύθιση σε ένα μαγικό, πρωτόγονο κόσμο, όπου τα όνειρα λένε την αλήθεια και η συνύπαρξη με τη φύση είναι κάτι περισσότερο από φυσιολογική. Μόνο που τη φορά αυτή το θέμα είναι η διάλυση, το τέλος αυτού του κόσμου.
Το φιλμ αφηγείται την άνοδο και την πτώση ενός νεαρού στα τέλη των 60ς, που προκειμένου να βρει προίκα για να παντρευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του, μια ιθαγενή, μπλέκει με το εμπόριο μαριχουάνας (τα βουνά της περιοχής παράγουν άριστη ποιότητα). Σιγά σιγά θα εξελιχτεί σε πλούσιο μεγαλέμπορο ναρκωτικών, αλλά η απληστία, σύμφυτο γνώρισμα της εισβολής του καπιταλισμού στον τρόπο ζωής των αρχαίων φυλών, θα καταστρέψει τα πάντα.
Ναι, όπως σωστά έχει ειπωθεί, ή ιστορία θυμίζει αυτή του "Σημαδεμένου". Εδώ όμως διαδραματίζεται σε βουνά και ζούγκλες της Νότιας Αμερικής, σε ένα απόλυτα φολκλορικό περιβάλλον, όπου ο τρόπος ζωής παραμένει πρωτόγονος, η κοινωνία είναι μητριαρχική, η μαγεία και τα προφητικά όνειρα μέρος της καθημερινότητας και η τιμή της οικογένειας και της φυλής πάνω απ' όλα. Η σύγκρουση με όσα φέρνει η δύση, λατρεία του κέρδους, εμπόριο με κάθε τρόπο, απληστία, αθέτηση υποσχέσεων, δεν θα συγκρουστεί βίαια με τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, αλλά θα εισχωρήσει ύπουλα σ' αυτόν μέχρι να τον καταστρέψει ολοσχερώς. Η συνύπαρξη των τόσο διαφορετικών αυτών κόσμων δίνεται με συχνά πανέμορφες, όλο χρώματα εικόνες και με έντονα εθνογραφική ματιά. Η περιγραφή του πρωτόγονου τρόπου ζωής είναι εντυπωσιακή και η πολιτική θέση του φιλμ για την επίδραση του καπιταλισμού ξεκάθαρη.
Αν και σχετικά αργό, το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον.

ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ "CHARLIE BARTLETT"

Το 2007 ο μοντέρ Jon Poll γυρίζει τη μοναδική του ταινία, το "Charlie Bartlett" (Η Επανάσταση του Τσάρλι), με τον πρόωρα μακαρίτη Anton Yelchin στο βασικό ρόλο. Είναι μια γλυκόπικρη ταινία που ακροβατεί ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα.
Ένας γόνος πλούσιας οικογένειας (πλην όμως με μισότρελη μάνα και απόντα πατέρα) προσπαθεί να γίνει δημοφιλής, πράγμα που είναι το όνειρό του, στο καινούριο του δημόσιο σχολείο. Είναι μεν ιδιοφυής, αλλά, προκειμένου να πραγματοποιήσει την επιθυμία του, καταφεύγει πάντοτε σε ανορθόδοξες μεθόδους (όπως το να γίνει ο ψυχίατρος του σχολείου, προμηθεύοντας μάλιστα τους συμμαθητές του με παράνομα ψυχοφάρμακα).
Η ταινία έχει πλάκα, είναι σχετικά διασκεδαστική, ο Ρόμπερτ Ντάουνι σε ρόλο γυμνασιάρχη - "πεθερού" είναι απολαυστικός, ωστόσο εξετάζει μια απίθανη, ατομική περίπτωση και επικεντρώνεται σ' αυήν δίχως προεκτάσεις. Ίσως θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για το "εφηβικό άγχος" και την ανασφάλεια ή την παραβατική ή/και επαναστατική συμπεριφορά των εφήβων, την ανάγκη για κοινωνικοποίηση μιας μεμονωμένης, ασυνήθιστης και ιδιαίτερης περίπτωσης μοναδικότητας κλπ. Πάντως το απόλυτα καθησυχαστικό τέλος μάλλον με ξενέρωσε.
Δεν το απορρίπτω ούτε όμως μου είπε και πολλά. Αποφασίστε εσείς. Δεν είναι πάντως, νομίζω, για πέταμα.

"AWAKE" ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΑ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ ΘΡΙΛΕΡ

Το "Awake" είναι η μοναδκή ταινία που γύρισε ο Joby Harold το 2007. Είναι ένα περίεργο μεταφυσικό, ιατρικό, θρίλερ - δράμα με τις (σέξι, δεν λέω) Jessica Alba και Lena Olin.
Ένας νεαρός εκατομμυριούχος πάσχει από την καρδιά του, είναι τρελά ερωτευμένος με νεαρή γραμματέα και καταπιέζεται από τη σκληρή (σκύλα θα λέγαμε) μητέρα του, στην οποία διστάζει να αποκαλύψει τον δεσμό του. Όταν βρίσκεται συμβατός δότης προχωρά σε μεταμόσχευση καρδιας από ένα φίλο του άσημο γιατρό, αλλά κάτι συμβαίνει με τη νάρκωση κι εκείνος είναι ικανός να παρακολουθεί, δίχως να μπορει να κινηθεί, όλη τη διαδικασία. Κια το μεταφυσικό μέρος - αλλά και οι ανατροπές - αρχίζουν.
Θα το χαρακτήριζα πρωτότυπο, αλλά είναι τόσο πολλές οι συμπτώσεις όπου στηρίζεται και τόσο τραβηγμένα από τα μαλλιά όσα συμβαίνουν (και με μια μελό επίγευση), που δεν μπορώ να το πάρω στα σοβαρά. Θα παραδεχτώ πάντως ότι η διπλή ανατροπή του τέλους είναι πραγματικά αναπάντεχη και απρόβλεπτη και αλλάζει τα πάντα. Αυτό είναι το καλό του σημείο. Αλλά και πάλι πέφτουν τόσα περί θυσίας και άλλων (δεν σας αποκαλύπτω τίποτα, μη φοβάστε), που και πάλι ξενέρωσα.
Τι να σας πω. Δοκιμάστε το. Ίσως εντυπωσιαστείτε από το στόρι. Εγώ σας είπα: Δεν το πήρα και πολύ σοβαρά ούτε ως φιλμ ούτε ως μήνυμα.

ΓΙΑ ΤΡΙΤΗ ΦΟΡΑ "MEN IN BLACK"

Είδε κι αποείδε φαίνεται ο Barry Sonnenfeld ότι δεν σταύρωνε επιτυχία τα αρκετά τελευταία χρόνια κι αποφάσισε να καταφύγει για μια ακόμα φορά σε δοκιμασμένες συνταγές: ""Men In Black 3" λοιπόν το 2012, πάλι βέβαια με Τόμι Λι Τζόουνς, Γουίλ Σμιθ συν Τζος Μπρόλιν και Έμμα Τόμσον.
Εδώ η ιστορία κάπως "αναβαθμίζεται", αφού εισάγεται και το ταξίδι στο χρόνο. Ο πράκτορας J πηγαίνει πίσω στο 1969 για να αποτρέψει τη δολοφονία του νεαρού τότε πράκτορα Κ, πράγμα που θα άλλαζε την ιστορία. Έτσι, πολλά μυστικά θα αποκαλυφθούν...
Πάλι μία από τα ίδια, καλύτερο πάντως κατά τη γνώμη μου από το νο 2. Παρόμοιες φάσεις, παρόμοιο χιούμορ... Διασκεδαστικό και πάλι, αλλά... το είπαμε πολλές φορές... νο 3. Εδώ πάντως έχει κάποιο ενδιαφέρον η αποκάλυψη του "γιατί" του μουρτζούφλικου χαρακτήρα του Κ και οι αποκαλύψεις για το παρελθόν του, καθώς και η τελική "έκπληξη". Αυτή η εμπλοκή του προσωπικού στοιχείου κάπως σώζει τα πράγματα. Από την άλλη βέβαια, δίχως πολλές εκπλήξεις στην όλη ατμόσφαιρα, οπότε ξέρετε πολύ καλά τι να περιμένετε.
ΥΓ: Προσωπικά με απογοήτευσε το πόσο λίγο εκμεταλλεύτηκε η ταινία το όλο κλίμα του 1969, με τις χιλιάδες αναφορές που μπορούσαν να γίνουν. Θα μπορούσε όλο το φιλμ να στηριχτεί σ' αυτό, αλλά τίποτα. Απλώς κάποια ρούχα και λίγες πλάκες...

"Η ΕΥΝΟΟΥΜΕΝΗ" Ή ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ ΕΠΟΧΗΣ

Η άποψή μου ότι ο Γιώργος Λάνθιμος είναι ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτης της εποχής μας επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά με την "Ευνοούμενη" (2018). Ναι, την πιο "mainstream" (;;;) μέχρι σήμερα ταινία του. Ναι, με μια καθαρή ταινία εποχής. Ναι, με τις πολλές σταρ και τη μεγάλη παραγωγή. Κι όμως, είναι καθαρά Λάνθιμος, κι αυτό, όταν κατορθώνεται σε μεγάλη παραγωγή, είναι νομίζω πολύ δυσκολότερο από το να το πετύχεις σε μια μικρή, ανεξάρτητη ταινία.
Στις αρχές του 18ου αιώνα η βασίλισσα της Αγγλίας Άννα είναι μια άσχημη γυναίκα που πάσχει από κατάθλιψη και άλλες (όχι ψυχικές) ασθένειες. Στην πραγματικότητα έχει παραιτηθεί από τη λήψη αποφάσεων και τη χώρα διοικεί ουσιαστικά η ευνοούμενή της, η πανίσχυρη και σκληρή λαίδη Τσέρτσιλ. Ώσπου η εμφάνιση μιας φτωχής υπηρέτριας θα ανατρέψει τα πάντα, καθώς η όμορφη και πανούργα νεαρή θα διεκδικήσει πεισματικά τη θέση της "ευνοούμενης".
Η ταινία απέχει χιλιόμετρα από το να είναι μια κοινή, ρομαντική συνήθως, ταινία εποχής. Παρά τα εξαίρετα κοστούμια, τους εντυπωσιακούς χώρους, την θαυμάσια φωτογραφία με τη χρήση ευρυγώνιων που κάνει τους χώρους ακόμη μεγαλύτερους και εντυπωσιακότερους, πρόκειται ένα φιλμ γεμάτο "κακία". Κανένας χαρακτήρας δεν είναι θετικός. Αυτό που κυριαρχεί είναι ένας διαρκής αγώνας για την κατάκτηση όσο το δυνατόν περισσότερης εξουσίας, αγώνας που χρησιμοποιεί κάθε μέσο, ύπουλο, σατανικό, ανήθικο. Ουσιαστικά δεν υπάρχει τίποτα ανθρώπινο. Μονο μια αδίστακτη πάλη για δύναμη. Όσο για τους τεράστιους χώρους που λέγαμε, τονίζουν ακόμα περισσότερο τη μικρότητα του ατόμου σε ένα αχανές, παγωμένο, απάνθρωπο περιβάλλον. Και, για να μην ετοιμαστείτε να κόψετε τις φλέβες σας, θα πω ότι πανταχού παρόν βρίσκεται ένα μαύρο, κατάμαυρο χιούμορ, που λειτουργεί ανατρεπτικά.
Πέρα από την σκηνοθετική ικανότητα και τις εξαιρετικές ηθοποίιες, οι πολυεπίπεδες ίντριγγες κρατάνε αμείωτο το ενδιαφέρον - προσωπικά δεν βαρέθηκα ούτε στιγμή - και, δίχως αυτό βέβαια να έχει ιδιαίτερη σημασία εδώ, φωτίζουν τα παρασκήνια μιας εποχής. Γενικά πάντως η έκλειψη συναισθημάτων κυριαρχεί. Υπάρχει μόνο η προσποίηση, οι μάσκες και το φτιασίδωμα και η μεθοδική απόκρυψη της αλήθειας πίσω τους.
Ο Λάνθιμος έπαιξε με ένα καθιερωμένο είδος (που πολλοί βαριούνται) και κατάφερε να το αλλάξει. Αυτό πιστεύω ότι είναι δείγμα σημαντικού δημιουργού. Το φιλμ, για μένα, έχει ήδη εξασφαλίσει θέση στα καλύτερα της επόμενης χρονιάς.

"ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΦΥΓΗΣ" ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Θα σας πω από την πρώτη στιγμή ότι θεωρώ "Το Τρένο της Μεγάλης Φυγής" (Runaway Train) που γύρισε το 1985 ο Andrey Konchalovskiy (αδελφός του Νικίτα Μιχαλκόφ) μεγάλη ταινία. Τόσο σαν κλασική ταινία δράσης που καταφέρνει, πολύ απλά, να καθηλώσει τον θεατή, όσο και για τα νοήματά της. Κι αν δεν το ξέρετε κι αυτό, το φιλμ βασίζεται σε σενάριο που έγραψε ο Ακίρα Κουροσάβα, αλλά δεν το γύρισε ποτέ ο ίδιος.
Ένας κατάδικος, που βρισκόταν για καιρό στην απομόνωση, δραπετεύει μαζί με ένα νεαρό συγκρατούμενό του από φυλακές υψίστης ασφαλείας και με πολικό ψύχος, πολύ υπό το μηδέν. Στην προσπάθειά τους να απομακρυνθούν επιβιβάζονται σε άδειο τρένο, το οποίο όμως, λόγω ατυχήματος του μηχανοδηγού, βρίσκεται να τρέχει ανεξέλεγκτο και με διαρκή επιτάχυνση στις αχανείς παγωμένες εκτάσεις. Συγχρόνως ο σκληρός διοικητής των φυλακών, που έχει πάρει ως προσωπική προσβολή τη δραπέτευση, κυνηγά με κάθε μέσο τους φυγάδες.
Το φιλμ ξεκινά σαν ταινία φυλακών, πολύ σύντομα όμως μετατρέπεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν ύμνο προς την ελευθερία, με κάθε μέσο και κάθε τίμημα. Κάποιοι είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα γι' αυτήν. Ταυτόχρονα το κλασικό δίπολο καλού - κακού ανατρέπεται (ποιος είναι ποιος, οι φύλακες ή οι φυγάδες;) Το ίδιο και οι σχέσεις εξουσίας, που εύκολα μπορεί να γίνουν σχέσεις δάσκαλου - μαθητή και αντίστροφα. Ακόμα και το ηρωικό πρότυπο (ή οι ηρωικές προσδοκίες προς κάποιον) μπορούν να ανατραπούν. Γενικά οι ανθρώπινες σχέσεις που παρουσιάζονται στο μικρόκοσμο του ανεξέλεγκτου τρένου είναι ποικίλες και καθόλου σταθερές. Πέραν όλων αυτών όμως είναι τέτοιο το σασπένς και τόση η δύναμη της ταινίας, με τις υποβλητικές εικόνες του "συμπαγούς" τρένου να καλπάζει στα χιονισμένα τοπία και το παθιασμένο παίξιμο του Γιον Βόιτ στο βασικό ρόλο, που και μόνο αυτά θα αρκούσαν. Νομίζω ότι είναι από τα φιλμ που δεν "ξεθώριασαν" καθόλου όλα αυτά τα χρόνια.

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΙ "MEN IN BLACK", ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ "MEN IN BLACK"

Το πρώτο "Men in Black" (Οι Άνδρες με τα Μαύρα) του 1997 ήταν διασκεδαστικό και έγινε επιτυχία. Οπότε, ως καλό Χόλιγουντ, ήταν αναπόφευκτο να ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα. Το 2002 λοιπόν ο Barry Sonnenfeld και πάλι γυρίζει το νο 2. Που είναι και πάλι διασκεδαστικό, αλλά... όπως το πρώτο.
Ο πράκτορας J, ο Γουιλ Σμιθ, προσπαθεί να επαναφέρει τη μνήμη του πράκτορα Κ, του Τόμι Λι Τζόουνς, ο οποίος, μετά τη "διαγραφή" που έχει υποστεί, έχει προφανώς ξεχάσει τα πάντα και δουλεύει σε επαρχιακό ταχυδρομείο. Πρόκειται όμως για θέμα ζωής ή θανάτου, αφού από την επαναφορά της μνήμης του Κ θα κριθεί η επιβίωση του πλανήτη, που κινδυνεύει από παντοδύναμο πολυπλοκαμώδες ον, που έχει πάρει, κατά τη διαμονή του στη γη, τη μορφή σούπερ γκόμενας.
Είπαμε. Διασκεδαστικό είναι. Όπως το πρώτο. Πλήθος εξωγήινων όντων παρελαύνουν, όπως στο πρώτο. Συνεχή κωμική δράση διαθέτει, όπως το πρώτο. Και αυτό είναι και το πρόβλημά του. Ότι είναι όπως το πρώτο (μόνο που εδώ εμπλέκεται από την πρώτη κιόλας σκηνή και ένα αστείο επεισόδιο μιας παντελώς b τηλεοπτικής σειράς). Αφού η αρχική, καλοδεχούμενη έκπληξη μιας παρωδίας επιστημονικής φαντασίας και σάτιρας των διαφόρων συνωμοσιολογικών θεωριών του στιλ "ζουν ανάμεσά μας", έχει πλέον παρέλθει, αυτό που απομένει είναι μια απλή, ευπρόσωπη έστω, επανάληψη. Οπότε συστήνεται μόνο με γερή δόση ποπ κορν και των σχετικών. Ευτυχώς που υπάρχει και το στοιχείο του όχι-ακριβώς-happy-end.

Η DILILI ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΚΑΙ Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Ο γάλλος Michel Ocelot είναι ένας από τους γνωστότερους δημιουργούς animation διεθνώς (Kirikou, Azur & Asmar κλπ.). Φτιάχνει γοητευτικές ταινίες με μαγευτικά χρώματα και πάντοτε με "μηνύματα". "Η Dilili στο Παρίσι" του 2018 δεν αποτελεί εξαίρεση. Εδώ όμως χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό: Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται οι φιγούρες, το καθαρό animation, ενώ το background αποτελείται από αληθινά τοπία - κτίρια και χώρους περισσότερο - από τα πλέον όμορφα του Παρισιού. Έτσι, πριν από οτιδήποτε άλλο, το φιλμ αποτελεί έναν απόλυτο ύμνο στο Παρίσι.
Η μικρή ηρωίδα είναι μιγάς Κανάκ (από την γαλλική αποικία της Νέας Καληδονίας) και βρίσκεται στο Παρίσι της Belle Epoque, όπου παρατηρείται αληθινή κοσμοσυροή από κάθε λογής ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης. Υπάρχει όμως και η σκοτεινή πλευρά: Μια μυστηριώδης οργάνωση με το όνομα "Κυρίαρχοι Άντρες" απάγει μικρά κορίτσια για άγνωστο σκοπό. Η πανέξυπνη Dilili με τον φίλο της, έναν έφηβο οδηγό τρίκυκλου, θα αφοσιωθούν στην αναζήτηση των σατανικών αυτών τύπων. Η μεγαλύτερη βοήθεια που θα λάβουν σ' αυτή θα προέλθει ακριβώς από τα λαμπρά πνεύματα που προαναφέραμε.
Το γοητευτικό animation και τα όμορφα χρώματα είπαμε ότι έχουν την τιμητική τους. Παράλληλα ο Ocelot πλέκει έναν αληθινό ύμνο στο γαλλικό (και στο δυτικό εν γένει) πνεύμα, αυτό του ανθρωπισμού, της ελευθερίας και του ξεπεράσματος του κάθε λογής σκοταδισμού. Και επιτίθεται εμφανέστατα εναντίον των σκοταδισμών αυτών: Του ρατσισμού, του μισογυνισμού (κυρίως), του φόβου προς το διαφορετικό κλπ., ενώ υμνεί την τέχνη και το πνεύμα σε όλες τους τις εκδοχές. Προφανώς οι αναφορές στο επικίνδυνο παρόν και στο σκοτάδι που μοιάζει να παίρνει το πάνω χέρι είναι εμφανείς.
Το πρόβλημα για μένα είναι το πολύ απλοϊκό, σχεδόν για παιδιά (ενώ όλο το φιλμ δεν είναι μόνο παιδικό) σενάριο. Όλα γίνονται πολύ εύκολα, πολύ προσχηματικά, όλα τα ίχνη είναι σαφέστατα, όλοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν... Και μη μου πείτε ότι τα animation είναι πάντο τόσο απλοϊκά. Πιστέψτε με, έχω δει πολλά, μα πάρα πολλά, πολύ πιο πολύπλοκα και απαιτητικά.
Πάντως μπορεί κανείς εύκολα να αφεθεί και να απολαύσει την ταινία. Να απολαύσει επίσης το ατελείωτο παιχνίδι με τις πραγματικά άπειρες εμφανίσεις προσωπικοτήτων της εποχής, αρκετών απ' αυτούς σε σημαντικούς ρόλους (αλλά και τα απλά background στις σκηνές πλήθους είναι γεμάτα από τέτοιους). Πικάσο, Ματίς, Μονέ, Ντεμπισί, Σάρα Μπερνάρ, Τουλούζ Λοτρέκ, Σατί, Μαντάμ Κιουρί... για να αναφέρω μόνο ελάχιστους από αυτούς...

ΣΤΟΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΓΟΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ "ΠΕΜΠΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ"

Ο συνήθως φανταχτερός (και ενίοτε κάπως "φαφλατάς") γάλλος Luc Besson γυρίζει το 1997 μια από τις πιο φιλόδοξες και θεαματικές ταινίες του, το "Πέμπτο Στοιχείο" με το Μπρους Γουίλις, τη Μίλα Γιόβοβιτς, τον Γκάρι Όλντμαν, τον Ίαν Χολμ και άλλους καλούς ηθοποιούς σε μικρότερους ρόλους (σε έναν από αυτούς ο Τρίκι).
Στο μέλλον ένα πανίσχυρο ουράνιο σώμα πλησιάζει ταχύτατα τον κόσμο απειλώντας τον με ολοκληρωτική καταστροφή. Ένας ταξιτζής εμπλέκεται άθελά του σε μια τεράστια κοσμική διαμάχη για την απόκτηση ενός μυστικού όπλου. Το αν ο κόσμος θα σωθεί ή θα καταστραφεί, θα εξαρτηθεί από τα χέρια στα οποία αυτό θα καταλήξει.
Η ταινία είναι θεαματικότατη ("φταίνε" και τα δανεισμένα από τον μεγάλο Moebius σκηνικά και εν γένει ντιζάιν), διασκεδαστική (το χιούμορ αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο) και η Γιόβοβιτς ιδιαίτερα σέξι. Βέβαια, ξαναβλέποντάς το μετά από πολλά πολλά χρόνια δεν διασκέδασα τόσο όσο την πρώτη φορά. Κυρίως με ενόχλησε το πρόχειρο, προσχηματικό σενάριο, που δεν εξηγεί και πολλά και βασίζεται σε εξόφθαλμες συμπτώσεις. Πάντως, μια που σεναριακά το φιλμ δεν παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του - παρά το γεγονός της υπερπαραγωγής - ίσως όλα αυτά να μην έχουν και τόση σημασία και να είναι ηθελημένα (όπως και η χρήση πολλών πασίγνωστων κλισέ, βλέπε η αντίστροφη μέτρηση της βόμβας, το γνωστό "η αγάπη σώζσι" κλπ. κλπ.). Νομίζω λιπόν ότι κάποιος που το βλέπει για πρώτη φορά και ενσυνείδητα θα ξεχάσει όλα τα παραπάνω και απλώς θα αφεθεί στον εντυπωσιακό αυτόν κόσμο, και θα διασκεδάσει και, πιθανόν, θα εντυπωσιαστεί. Στο κάτω κάτω το φιλμ είναι θεαματικό, σπιντάτο, ακόμα και δυνατό σε κάποια σημεία του. Ανώδυνη, πλην όμως χορταστικότατη επιτημονική φαντασιία.

"LARVA": ΠΑΡΑΣΙΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΑ ΟΝΤΑ

Ο Abram Cox (εδώ υπογράφει ως Tim Cox) είναι αδιάφορος τηλεσκηνοθέτης. Το ""Larva" του 2005 είναι εξ ίσου αδιάφορη τηλεταινία τρόμου (δυστυχώς το τηλε- το έμαθα μετά).
Ένας νέος κτηνίατρος φτάνει σε μικρή, αγροτική πόλη, το μονοπώλιο ζωοτροφών στην περιοχή έχει κακιά εταιρία που κάνει πειράματα, τα πειράματα δεν βγαίνουν σε καλό, ένα καινούριο παράσιτο αναπτύσσεται και μεταλλάσσεται στην αρχή ως σκουλήκι και μετά ως κάτι ακαθόριστα νυχτεριδοειδές, αρχικά τα ζώα ψοφάνε, μετά και οι άνθρωποι και πάει λέγοντας...
Άνευ λόγου ύπαρξης ταινία τρόμου που δανείζεται από παντού: Ολίγος Κρόνενμπεργκ, ολίγο "Mimic", ολίγες αηδιαστικές σκηνές κλπ., εντελώς αστεία εφέ, σενάριο με τόσα αναμενόμενα κλισέ που μπουκώνεις, ελάχιστος τρόμος, ελάχιστη ατμόσφαιρα... Τι άλλο να πω; Ότι υπάρχει η καταγγελία ενάντια στις κακές και άπληστες εταιρίες; Υπάρχει. Αλλά αν περιμέναμε απ' αυτό και μόνο να βγει καλή ταινία... Ίσως θα ήθελε να είναι ένα καλό b-movie. Με τόσο κλισέ όμως ούτε και σ' αυτό τα καταφέρνει νομίζω.

ΕΝΑ 88ΧΡΟΝΟ "ΒΑΠΟΡΑΚΙ"

Κάθε φορά λέμε ότι θα είναι η τελευταία του ταινία. Και κάθε φορά ακολουθεί κι άλλη. Και μάλιστα μπορεί ακόμα να μας εκπλήξει, αφού "Το Βαποράκι" (The Mule) του 2018 είναι κατά τη γνώμη μου η καλύτερή του μετά το εξαιρετικό "Gran Torino" του 2008. Φυσικά μιλάμε για τον ακατάβλητο Clint Eastwood.
Εδώ λοιπόν ένας 88χρονος καλλιεργητής λουλουδιών, που έχει από χρόνια αποκοπεί από την οικογένειά του, αναγκάζεται να κλείσει την επιχείρησή του, την οποία υπεραγαπά. Όταν του γίνεται η πρόταση να βγάλει εύκολα λεφτά μεταφέροντας (ως υπεράνω πάσης υποψίας καλοκάγαθος ηλικιωμένος) ναρκωτικά για μεξικάνικο καρτέλ, εκείνος θα δεχτεί. Όσο βαθύτερα όμως χώνεται στη "μπίζνα" τόσο τα προβλήματα θα μεγαλώνουν και όλα θα πάψουν να είναι ένα απλό παιχνίδι.
Εδώ ο Ίστγουντ επιστρέφει σε ένα σταθερό μοτιβο της σκηνοθετικής δουλειάς του: Τον παλιό αμερικάνο (συχνά συντηρητικό), αποσυρμένο ουσιαστικά, που βλέπει την κοινωνία να αλλάζει ταχύτατα κι εκείνος δεν μπορεί πια να ανταποκριθεί, δεν μπορεί να παραμείνει μέλος της. Η κοινωνία αλλάζει προς το χειρότερο βέβαια, κι αυτό δεν είναι μόνο γεροντική νοσταλγία για "τα παλιά": Μια ματιά γύρω μας θα μας πείσει γι' αυτό: Ο Τραμπ, τα ανεξέλεγκτα καρτέλ ναρκωτικών που είναι σε θέση να δημιουργούν κανονικούς εμφύλιους πολέμους, η ακροδεξιά στροφή στην Ευρώπη, η διεύρυνση του ανοίγματος της ψαλίδας στα οικονομικά....
Το καλό εδώ είναι ότι, εκτός από την περιπέτεια και το στοιχείο του σασπένς, ο Ίστγουντ χειρίζεται το θέμα του με πολύ χιούμορ. Υπάρχει η κριτική στο Ίντερνετ και στα πανταχού παρόντα κινητά, η αλλαγή ηγεσίας στο καρτέλ (προς το χειρότερο), στην καλπάζουσα ηθική αναλγησία κλπ. Και, βέβαια, υπάρχει αρκετή συγκίνηση, που ίσως οδηγεί και σε κάποιο μελό στοιχείο, καθώς ο ήρωας προσπαθεί απεγνωσμένα να επανασυνδεθεί (στα 88 του!) με την οικογένεια. Ωστόσο αυτό δεν αρκούσε για να κάνει την ταινία να με απογοητεύσει, αφού και διασκέδασα και δεν βαρέθηκα καθόλου και προβληματίστηκα με τα όσα καταδεικνύει, έστω και μέσα από μια σαφώς γεροντική και συντηρητική ματιά. Και. κυρίως, απόλαυσα τον συμπαθητικό χαρακτήρα που δημιούργησε, έναν τύπο δημοφιλή, καλόβολο και φιλικό, "έξω καρδιά" και ταυτόχρονα απαράδεκτο απέναντι στην οικογένεια και τις κάθε λογής υποχρεώσεις του.
Για πόσο ακόμα θα μποεί να παίζει και να σκηνοθετεί τόσο καλά ο Ίστγουντ;

"DUEL" : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΗΧΑΝΗΣ

Το 1971 ένας άγνωστος νεαρός σκηνοθέτης, που είχε γυρίσει μερικές μικρού μήκους και κάποια επεισόδια για σίριαλ, γυρίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του (τηλεταινία για την ακρίβεια, αν και αργότερα προβλήθηκε κανονικά στους κινηματογράφους). Ο σκηνοθέτης λεγόταν Steven Spielberg και η (τηλε)ταινία ήταν το "Duel" (Μονομαχία). Αυτή η πρώτη προσπάθεια αποδείκνυε ήδη ότι έχουμε να κάνουμε με κάποιον ξεχωριστό. Να πούμε μόνο ότι η ιστορία και το σενάριο είναι του εξαιρετικού συγγραφέα Richard Matheson (ψάξτε τον να δείτε τι έχει γράψει).
Ένας συνηθισμένος άνθρωπος, οικογενειάρχης με προστριβές με τη γυναίκα του, κάνει ένα μεγάλο ταξίδι για δουλειά στους αχανείς, μισοέρημους δρόμους της Αμερικής. Κάποια στιγμή προσπερνά μια τερατώδη νταλίκα. Αυτό είναι. Από εκεί και πέρα η νταλίκα θα επιχειρήσει να τον περάσει ξανά, θα του κλείσει το δρόμο και, στη συνέχεια, άγνωστο γιατί, θα προσπαθήσει να τον σκοτώσει.
Τι έχουμε λοιπόν εδώ; Ένα εντελώς low budget φιλμ, με μια διαρκή "μονομαχία" ανάμεσα σε έναν κοινό άνθρωπο που οδηγεί αμέριμνος (αρχικά) το αυτοκίνητό του και μια κτηνώδη μηχανή που θέλει να τον σκοτώσει. Αυτό. Όλο το φιλμ είναι ένα διαρκές κυνηγητό (με στάσεις βεβαίως ενδιάμεσα, οι οποίες, αριστοτεχνικά, αυξάνουν το άγχος για τον ταλαίπωρο οδηγό και το σασπένς για τον θεατή). Και εδώ φαίνεται η σκηνοθετική μαεστρία. Με το τίποτα ο Σπίλμπεργκ δημιουργεί κάτι πέρα για πέρα αγχώδες, τρομακτικό σε κάποια σημεία, το οποίο, σας εγγυώμαι, θα σας κρατήσει με κομμένη την ανάσα. Και ενδιάμεσα θα φιλοσοφήσει για τη σιγουριά που νομίζουμε ότι διέπει την καθημερινότητά μας και η οποία, στην πραγματικότητα, είναι τόσο εύθραυστη, αφού μπορεί να τιναχτεί στον αέρα ανά πάσα στιγμή είτε από καθαρό παιχνίδι της τύχης είτε από οτιδήποτε άλλο (έναν κακό χειρισμό με απρόβλεπτες συνέπειες κλπ.). Ναι, η σιγουριά μας είναι πέρα για πέρα πλασματική. Το κερασάκι στην τούρτα, για να κάνει το φιλμ να αγγίξει το παράλογο (ακόμα και το μεταφυσικό, για κάποιους) στοιχείο, είναι ότι ο ψυχοπαθής προφανώς οδηγός της νταλίκας δεν θα εμφανιστεί ποτέ μέχρι το τέλος, δεν θα μάθουμε ποτέ πώς είναι και γιατί κάνει ό,τι κάνει. Οπότε μπορούμε να μιλήσουμε και για άνθρωπο εναντίον μιας απρόσωπης μηχανής...
Εξαιρετικό φιλμ, που δείχνει τις δυνατότητες του σκηνοθέτη (είπαμε, είναι φτιαγμένο με το τίποτα) και αποδεικνύει ότι αυτό που έγινε στη συνέχεια δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Και, σημειώστε, δεν έχει καμία σχέση με ηλίθια κυνηγητά με αυτοκίνητα που βρίθουν σε πάμπολλες αμερικάνικες ταινίες κάθε είδους και που πιθανόν βαριέστε (και καλά κάνετε). Αυτό εδώ είναι εντελώς ξεχωριστό.