"JOJO RABBIT" Ή Ο ΝΑΖΙΣΜΟΣ ΩΣ ΚΩΜΩΔΙΑ

Ο νεοζηλανδός Taika Waititi φτιάχνει πάντα έξυπνες και πρωτότυπες feelgood κωμωδίες με δικό του στιλ. Το "Τζότζο" (Jojo Rabbit) του 2019 δεν αποτελεί εξαίρεση. Μόνο που αυτή τη φορά η πλάκα γίνεται με το... ναζισμό.
Ένα δεκάχρονο αγόρι μεγαλώνει μόνο με τη μητέρα του (τη Σκάρλετ Γιόχανσον) στη ναζιστική Γερμανία και, ονειροπόλο και σχετικά μοναχικό καθώς είναι, γίνεται φανατικός ναζί. Κι όχι μόνο αυτό. Έχει ως φανταστικό φίλο τον... Χίτλερ. Τα πράγματα θα αλλάξουν σοκαριστικά γι' αυτόν όταν θα ανακαλύψει ότι η μητέρα του κρύβει στο πατάρι μια 15χρονη εβραία! Τι θα κάνει ο μικρός, του οποίου η πρώτη σκέψη είναι (προφανώς) να την καρφώσει;
Η ταινία μου άρεσε, αλλά με κάποιες δεύτερες σκέψεις. Κατ' αρχήν διαθέτει όντως χιούμορ και πρωτότυπη ματιά, όπως όλες του σκηνοθέτη. Και, φυσικά, δεν κάνει συμπαθητικό τον ναζισμό. Αντίθετα, προσπαθεί όσο μπορεί να τον γελοιοποιήσει. Καταδεικνύει επίσης ότι στην περίπτωση του μικρού αυτό που εκείνος θέλει είναι να ανήκει κάπου, να είναι ενσωματωμένος και όχι "ξεχωριστός" (και να γελοιοποιείται γι' αυτό). Ο συγκεκριμένος ποθεί την ομοιομορφία, όχι το διαφορετικό (το οποίο είναι αυτό που του δημιουργεί προβλήματα). Και πού να βρει κανείς περισσότερη ομοιομορφία αν όχι στις "μάζες" του ναζισμού, που θέλει τον άνθρωπο δίχως ξεχωριστή προσωπικότητα, απλό εξάρτημα της μηχανής; Στο δεύτερο μέρος η διάθεση ξαφνικά αλλάζει και γίνεται πολύ περισσότερο δραματική. Ωστόσο, παρά τα συγκινητικά γεγονότα, αυτή η "γλυκιά" και "η αγάπη είναι το καλύτερο γιατρικό" διάθεση παραμένει. Το όλο κλίμα μου θύμισε Μπενίνι στο "Η Ζωή είναι Ωραία". Και, φυσικά, τη γενικότερη ατμόσφαιρα του Wes Anderson.
Το είδα λοιπόν πολύ ευχάριστα. Οι δεύτερες σκέψεις όμως που σας έλεγα; Είναι αυτό το μούδιασμα που νοιώθει κανείς όταν κάποιος κάνει πλάκα με το ναζισμό και όσα αυτός έφερε. Δεν τον εξωραϊζει σε καμία περίπτωση (προφανώς). Αλλά η feelgood διάθεση σε ένα τέτοιο θέμα είναι κάπως... Ίσως ο σκηνοθέτης να το συνειδητοποίησε αυτό στο δεύτερο μέρος που λέγαμε και να άλλαξε το κλίμα επί το δραματικότερον.
Αν ξεπεράσουμε πάντως αυτού του είδους τις αντιρρήσεις, νομίζω ότι το φιλμ είναι ευχάριστο και πρωτότυπο.

ΑΕΤΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΡΧΑΡΙΑ Ή ΠΩΣ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΒΛΑΚΕΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΓΑΛΕΙ ΤΟΣΟ ΓΕΛΙΟ

Το Eagle vs. Shark (2007) είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του νεοζηλανδού (με Μαορί καταβολές) Taika Cohen, που συνήθως υπογράφει τις ταινίες του (μικρές μέχρι σήμερα) ως Taika Waititi. Μια από τις πιο αστείες που έχω δει τελευταία και μια από τις καλύτερες που είδα στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας.
Στα χνάρια του αμερικάνικου ανεξάρτητου σινεμά στις καλές στιγμές του, κάπου μεταξύ των πρώτων ταινιών του Τζάρμους, του χιούμορ του Γουές Άντερσοεν και του Little Miss Sunshine, διαθέτει απίστευτους χαρακτήρες, κοφτούς διαλόγους που θυμίζουν Καουρισμάκι και φοβερά γελοίες σκηνές. Όσο γελοίοι είναι και αρκετοί από τους χαρακτήρες, βασικοί από τους οποίους είναι η ασχημούλα ταμίας σε φαστφουντάδικο με την αφοπλιστική αθωώτητα και ο ανεκδιήγητος τύπος τον οποίο ερωτεύεται. Αυτός είναι που βγάζει και το περισσότερο γέλιο, καθώς πρόκειται για τον απόλυτο ορισμό του μαλάκα σε όλα τα επίπεδα. Οι ατάκες του, ο τρόπος διασκέδασής του, οι πράξεις του, το πώς αντιμετωπίζει τις σχέσεις του, το γούστο του, όλα συνθέτουν το παζλ ενός από τους πιο σπαρταριστούς χαρακτήρες που αποτυπώθηκαν τελευταία στην οθόνη. Γύρω από τους δυό τους κινείται μια πλειάδα άλλων, δευτερευόντων χαρακτήρων, που ουσιαστικά βγάζουν γέλιο μέσα από την μιζέρια των υπάρξεών τους.
Γιατί, πέραν της πλάκας, η μιζέρια είναι αυτό που κυριαρχεί: Στην επαρχιακή νεοζηλανδέζικη πόλη (ναι, όλες οι επαρχιακές πόλεις έχουν τη μιζέρια τους, γιατί όχι και οι νεοζηλανδέζικες;) όπου ταξιδεύει το ζεύγος για να αντιμετωπίσει ο ήρωας σε μια παντελώς γελοία επίδειξη εκδικητικότητας τον συμμαθητή που στο σχολείο του έκανε τη ζωή πατίνι. Στις ασχολίες μιας δίχως το παραμικρό ενδιαφέρον νεολαίας, που χαραμίζει τη ζωή της σε ηλίθια computer games και θεοβάρετα πάρτι (όλα τα λεφτά η σχετική σκηνή). Στην απίθανη οικογένεια και τους φίλους του τύπου, με τους πιο κουφούς χαρακτήρες. Κι ανάμεσα σε όλα αυτά, αταίριαστος, ο ρομαντισμός της μικρής, που δείχνει όλα να τα ανέχεται αφού αυτός είναι ο άντρας που ερωτεύτηκε. Κι που παραδόξως δεν βγαίνει σαν μαζοχισμός, αλλά σαν μια γλυκειά εγκαρτέρηση, η οποία κρύβει μέσα της δύναμη.
Μάλλον δεν θα βγει στα σινεμά στην Ελλάδα. Αν όμως το πετύχετε κάπου, δείτε το. Και να θυμάστε: Ποτέ οι πολλαπλές μιζέριες που περιγράψαμε δεν παίρνουν το πάνω χέρι από την κυρίαρχη ιλαρότητα του όλου πράγματος.