ΜΕΤΑΛΙΑ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ

Ο ρουμάνικος κινηματογράφος έχει τα τελευταία χρόνια κάνει σημαντικές προόδους, πάντοτε σχεδόν με ρεαλιστικές, και ενίοτε συγκλονιστικά ρεαλιστικές, ταινίες. Στα συν θεωρώ και το "Μετάλιο Τιμής" (Medalia de Honoare, 2009) του Calin Peter Netzer.
Ένας ηλικιωμένος, συντηρητικός κύρος ζει με τη γυναίκα του, ενώ ο γιος τους, που ζει με την οικογένειά του στον Καναδά, δεν μιλά με τον πατέρα του εδώ και 7 χρόνια εξ αιτίας της καταπιεστικής συμπεριφοράς του τελευταίου, ενώ διατηρεί άριστες (τηλεφωνικές) σχέσεις με τη μάνα του. Η βαλτωμένη, μίζερη ζωή του ηλικιωμένου θα αλλάξει απροσδόκητα όταν θα λάβει από το υπουργείο ένα χρυσό μετάλιο τιμής ως ήρωας πολέμου, το οποίο θα του απονείμει - καθώς και σε άλλους βετεράνους - ο ίδιος ο πρόεδρος της δημοκρατίας. Ο άνθρωπός μας δεν μπορεί να θυμηθεί αν έκανε κάτι ηρωικό, σιγά - σιγά όμως αρχίζει να φτιάχνει μια ιστορία από τις θολές αναμνήσεις του. Γίνεται ο ήρωας της πολυκατοικίας του, κάτι σαν παράδειγμα προς μίμηση, αλλά βρισκόμαστε ακόμα στα μισά του φιλμ.
Εξαίρετη σκιαγράφηση χαρακτήρων, κυρίως του κεντρικού ήρωα, που ερμηνεύεται εκπληκτικά από τον άγνωστό μου μέχρι τώρα Victor Rebengiuc, άψογη αναπαράσταση της καθημερινότητας και γλυκόπικρο κλίμα κυριαρχούν σε ένα φιλμ που καταφέρνει να μιλήσει ταυτόχρονα για πολλά πράγματα: Για τις άδειες, μίζερες ζωές χιλιάδων ανθρώπων, που ζουν ανάμεσά μας και συναντούμε καθημερινά, που ένα γεγονός που για άλλους θα ήταν απλή τυπικότητα έχει σαν αποτέλεσμα την απόλυτη ανατροπή των πάντων. Για την αγωνιώδη τους προσπάθεια να πιαστούν από κάπου, να βρουν νόημα στη ζωή τους, έστω κι αν αυτό το κάπου βασίζεται σε κάτι που έγινε 50 χρόνια πριν και το οποίο οι ίδιοι δεν θυμούνται καθόλου. Για τα παιχνίδια της μνήμης και την παράδοξη ικανότητα των ανθρώπων να πιστεύουν σαν αληθινό κάτι που οι ίδιοι επινόησαν. Για τη μιζέρια και τη δύσκολη καθημερινότητα της σύγχρονης Ρουμανίας (αν και η ταινία διαδραματίζεται το 1994). Και για πολλά ακόμα. Κρατάω όμως κυρίως το πρώτο στοιχείο σαν βασικό: Την ανάγκη εκατομμυρίων ανθρώπων με κοινότοπες και αποτυχημένες ζωές να βρουν έναν λόγο ύπαρξης. Κι όταν αυτός εμφανίζεται, έστω και με μάλλον γελοίο και ασήμαντο τρόπο, εκείνοι γραπώνονται απ' αυτόν και οικοδομούν όλη τους την ύπαρξη γύρω του.
Το φιλμ με συγκίνησε αρκετά και νομίζω ότι πέτυχε απόλυτα το στόχο του. Σημειωτέον ότι ο βασικός χαρακτήρας, αν και αρχικά συμπαθής, με τα δικά του βάσανα, κατά βάθος δεν είναι καθόλου τέτοιος. Συντηρητικός, καταπιεστικός παλιότερα, δουλικός όταν θέλει να κερδίσει κάτι και επιδεικτικός όταν πιστεύει ότι το κέρδισε, καταφέρνει παρ' όλα αυτά να είναι πάνω απ' όλα ανθρώπινος: Να μας θυμίζει δηλαδή χιλιάδες τέτοιους τύπους που όλοι έχουμε συναντήσει πολλές φορές και, γι' αυτό, να μας συγκινεί με παράξενο τρόπο.
Αν δεν σας ενοχλεί ο πολύς ρεαλισμός και η βουτιά στην καθημερινότητα, τότε ψάξτε το σύγχρονο ρουμάνικο σινεμά. Κρύβει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.