BEST OF 2022

 Ναι, ήρθε η ώρα για τον προσωπικό μου απολογισμό των καλύτερων ταινιών του 2022. Αν και... ποιου '22; Με το μπάχαλο της πανδημίας, τις αναβολές εξόδου ταινιών, τις επιφυλάξεις για τις αίθουσες κλπ. κλπ., οι ταινίες που θα παραθέσω είναι τόσο του 21 όσο και του 22. Ο σωστός τίτλος θα ήταν "Best of Ταινιών ΠΟΥ ΕΙΔΑ το 2022".

Κατά τα άλλα, τα γνωστά: Τόσο οι 10 πρώτες όσο και οι "επιλαχούσες" ΔΕΝ αναφέρονται με αξιολογική σειρά (μου είναι αδύνατο), αλλά απλώς με αλφαβητική κατά σκηνοθέτη. Επίσης στη λίστα υπάρχουν μόνο φιλμ του 21 και 22 και όχι παλιότερα που έτυχε να ξαναβγούν σε Α' προβολή. Ιδού λοιπόν:

ΟΙ 10 ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ

- Το Γεγονός (2021) της Audrey Diwan 

- Bones and All (2022) του Luca Guadagnino

- Drive my Car (2021) του Ryusuke Hamaguchi 

- Lamb (2021) του Valdimar Johannsson  

- Η Νύχτα της 12ης (2022) του Dominik Moll 

- Menu (2022) του Mark Mylod

- Το Τρίγωνο της Θλίψης (2022) του Ruben Ostlung 

- Μικρή Μαμά (2021) της Celine Sciamma

- EO (2022) του Jerzy Skolimowski

- X (2022) του Ti West

 

ΟΙ ΕΠΙΛΑΧΟΥΣΕΣ (κάποιες από τις οποίες θα μπορούσαν να είναι και στις 10 καλύτερες)

- Madelaine Collins (2021) του Antoine Barraud

- Belfast (2021) του Kenneth Branagh

- Απόφαση Φυγής (2022) του Chan-Wook Park

- Εγκλήματα του Μέλλοντος (2022) του David Cronenberg (κυρίως για σεναριακούς λόγους)

- Pinocchio (2022) του Guilermo Del Toro

- The Lost King (2022) του Steven Frears

- Maigret (2022) του Patrice Lecont

- Μετρητής Καρτών (2021) του Paul Schrader

- Το Χέρι του Θεού (2021) του Paolo Sorentino

- Οι Αθώοι (De Uskyldige) (2021) του Eskil Vogt       

Τέλος θα προτείνω και το Avatar καθαρά για λόγους θεάματος (σε 3-D αν είναι δυνατόν) και τίποτα άλλο. Εδώ έχουμε Εικόνα - Σενάριο 5-0.

Αυτά. Κάθε αντίρρηση δεκτή. Υποκειμενικά είναι αυτά... Και του χρόνου. Εύχομαι καλό κινηματογραφικό (και όχι μόνο) 2023!

  

"Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ" : ΚΑΝΕΝΑΣ ΟΙΚΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΛΗΣΤΟΥΣ

Ο Ridley Scott, που στη μακρά καριέρα του έχει κάνει και αριστουργήματα και παντελώς αδιάφορα φιλμ, γυρίζει τον "Συνήγορο" (The Counselor) το 2013 σε σενάριο του συγγραφέα Cormac McCarthy με ένα πραγματικά αστραφτερό καστ: Μάικλ Φασμπέντερ, Πενέλοπε Κρουζ, Κάμερον Ντιάζ, Χαβιέ Μπαρδέμ, Μπρούνο Γκαντζ, Μπραντ Πιτ και άλλοι! Κι όμως το φιλμ απέτυχε οικονομικά και στο IMDB (όχι ότι μας ενδιαφέρει αυτό, αλλά το αναφέρω ενδεικτικά) έχει βαθμολογία μόλις 5,4 ! Δεν συμφωνώ.

Ένας επιτυχημένος δικηγόρος, που ζει έναν μεγάλο έρωτα με μια κοπέλα την οποία σκοπεύει να παντρευτεί, επιθυμεί να εμπλακεί στο πανίσχυρο σύστημα των καρτέλ διακίνησης ναρκωτικών για να βγάλει περισσότερα λεφτά, παρά τις προειδοποιήσεις ενός φίλου του ναρκέμπορα ότι αν γίνει αυτό δεν θα υπάρχει επιστροφή, ούτε και οίκτος. Από εκεί και πέρα αρχίζει ένας απίστευτος κατήφορος...

Είναι κατανοητό το γιατί δεν άρεσε η ταινία. Το σενάριο είναι ελλειπτικό, δίχως να ενδιαφέρεται να φωτίσει λεπτομέρειες για το πώς και το γιατί των σχέσεων των ηρώων, δίχως να μας εξηγεί πώς ξεκίνησαν όλα κλπ. Ναι, υπάρχουν σεναριακά κενά, έχω όμως την αίσθηση ότι αυτό γίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση απόλυτα συνειδητά και ηθελημένα. Ότι η ταινία ενδιαφέρεται να πει κάποια πράγματα αδιαφορώντας για τα πέριξ αυτών. Αυτό λοιπόν στο οποίο συγκλίνουν τα πάντα είναι το εξής απλό: Η απληστία είναι απόλυτα καταστροφική και μάλιστα όχι μόνο για τον άπληστο αλλά και για το περιβάλλον του. Η γνωστή παροιμία το διατυπώνει αλλιώς: "Όποιον ανακατεύεται με τα πίτουρα, τον τρώνε οι κότες". 

Προσωπικά λοιπόν η ταινία με άγγιξε, ίσως επειδή θεωρώ την απληστία (σε χρήμα, σε εξουσία, σε οτιδήποτε) τη μεγαλύτερη ίσως κατάρα της ανθρωπότητας και πρόξενο μυρίων κακών. Έτσι κι εδώ ο ήρωας εισέρχεται ηθελημένα σε έναν "κόσμο δίχως έλεος", όπου η έννοια της συγχώρεσης είναι άγνωστη, όπου επικρατεί ο εξοντωτικός αγώνας όλων εναντίον όλων για περισσότερο χρήμα ή ό,τι άλλο ποθεί ο καθένας από τους ανταγωνιστές. Όταν το συνειδητοποιεί στο πετσί του, τρέχει ήδη με μεγάλη ταχύτητα για να μπορέσει να σταματήσει… 

"Διάβασα" την ταινία ως ένα είδος κατάβασης στην κόλαση (υπαρξιακή ίσως). Αυτό με συνεπήρε. Δεν θα παραξενευτώ καθόλου πάντως αν στους περισσότερους δεν αρέσει.

"Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΒΟΛΚΟΝΟΓΚΟΦ ΑΠΕΔΡΑΣΕ" Ή ΜΙΑ ΚΑΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ

 

"Ο Σύντροφος Βολκονογκοφ Δραπέτευσε" είναι μια ρωσική ταινία του 2021 που γύρισαν οι Natasha Merkulova και Aleksei Chupov, που έχουν γράψει και το σενάριο.

Το φιλμ μας μεταφέρει στο εφιαλτικό για τη Σοβιετική Ένωση 1938, όταν κορυφώνεται η σταλινική τρομοκρατία με πλήθος εκτελέσεων και φυλακίσεων ("εκκαθαρίσεων" στην επίσημη γλώσσα). Υπάρχει μια επίλεκτη ομάδα νεαρών φανατικών βασανιστών και εκτελεστών, οι οποίοι αποσπούν με φριχτούς τρόπους ομολογίες από τους κατηγορούμενους, ακόμα κι αν αυτοί είναι αθώοι. Ωστόσο όταν αρχίσουν να κατηγορούνται ακόμα και μέλη της ίδιας της ομάδας (και να εξαφανίζονται σταδιακά) ένας από τους πλέον "πιστούς" αποφασίζει να δραπετεύσει. Από εκεί ξεκινά ένα εφιαλτικό ταξίδι... 

Αρχικά νομίζουμε ότι θα δούμε μια ταινία (θρίλερ μάλλον) που εμπνέεται από τα πραγματικά (και φριχτά) γεγονότα της εποχής. Πολύ σύντομα όμως αντιλαμβανόμαστε ότι ναι μεν ξεκινά απ' αυτά, αλλά στρέφεται σε εντελώς μεταφυσικούς δρόμους. Ένας από τους εκτελεσμένους συντρόφους του εμφανίζεται για να του μιλήσει για το τι τον περιμένει εκεί κάτω κι ο σκοπός του δραπέτη παύει να είναι πλέον η απλή επιβίωση. 

Όλα αυτά βεβαίως είναι πολύ χριστιανικά για τα γούστα μου. Ωστόσο αυτό που παρακολουθούμε - αν ξεχάσουμε το καθαρά μεταφυσικό κομμάτι - είναι μια αληθινή κατάβαση του ήρωα στην κόλαση. Σε μια επίγεια κόλαση, με ρεαλιστικό μεν, αλλά όλο και πιο εφιαλτικό και εξαθλιωμένο περιβάλλον, όλο και πιο "δύσκολες" (για να το θέσω κομψά) συναντήσεις, στις οποίες ο ήρωας συναντά κοντινούς ανθρώπους των θυμάτων του αναζητώντας απεγνωσμένα συγχώρεση. Έτσι λοιπόν μετατρέπεται σε ένα παράδοξο θρίλερ που μιλά για τύψεις και σχεδόν αγγίζει τα όρια του φανταστικού. Κάτι σαν "έγκλημα και τιμωρία".

Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον, αν και δεν θα βρεθείτε "μέσα στην καλή χαρά" όσο παρακολουθείτε μια σειρά ζοφερών καταστάσεων. Κάθε άλλο...

"KIMI" Ή Ο "ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ" ΣΤΗΝ ΜΕΤΑ-COVID ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ

 

Το 2022 ο "παντός καιρού" αλλά συνήθως ικανός Steven Soderbergh γυρίζει το θρίλερ "Kimi" με την ανερχόμενη Zoe Kravitz, ένα θρίλερ πραγματικά της ψηφιακής, αλλά και μετα-covid εποχής.

Μια αγοραφοβική (μετά από ένα τραυματικό συμβάν που της έχει συμβεί) κοπέλα που δουλεύει σε υπολογιστές ζει κλεισμένη στο σπίτι της, εργάζεται από εκεί και αρνείται να βγει έξω. Ώσπου, δουλεύοντας πάνω σε μια εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη που καταγράφει διάφορα, πιάνει μια συνομιλία που θα μπορούσε να αφορά ακόμα και φόνο. Προσπαθεί να επικοινωνήσει με την εταιρία της, αλλά τα προβλήματα θα πολλαπλασιάζονται διαρκώς...

Ο Σόντερμπεργκ "πατά" κατ' ευθείαν (ή, αν θέλετε, αναφέρεται άμεσα) στα κλασικά "Σιωπηλός Μάρτυρας" του Χίτσκοκ βεβαίως, αλλά και στο "Blow Up" του Αντονιόνι. Συνδυάζει τα δύο, τα μεταφέρει στο σήμερα ανακατεύοντας τις τραυματικές επιπτώσεις του covid, τις ψηφιακές νοημοσύνες στιλ "Αλέξα" που έχουν ήδη μπει σε πολλά σπίτια (αλλά πιο προχωρημένες υποτίθεται) και κάνουν αυτόματα ό,τι τις διατάξεις με φωνητικές εντολές, το χάος του διαδικτύου, τους χάκερς, τους "κομπιουτεράδες", τους όλο και περισσότερους ανθρώπους που εργάζονται από το σπίτι, τις αδηφάγες εταιρίες του σύγχρονου "φιλελεύθερου" (= αποκλειστικά ιδιωτικού) καπιταλισμού κλπ. και κάνει ένα σύγχρονο θρίλερ που μόνο μετά το 2020 θα μπορούσε να γυριστεί, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό το κλειστοφοβικό στοιχείο, αφού είναι γυρισμένο κατά τα 2/3 μέσα στο σπίτι της ηρωίδας (δίχως αυτό να κουράζει κατά τη γνώμη μου).

Το καλό είναι ότι διαθέτει σασπένς, κρατά νομίζω τον θεατή και, τέλος πάντων, βλέπεται ευχάριστα. Το κακό είναι ότι όλα αυτά τα έχουμε ξαναδεί σε πλήθος παραλλαγών χιλιάδες φορές. Απλώς, όπως είπαμε, μεταφέρονται όλα στο σήμερα. Ουσιαστικά το σενάριο δεν διαθέτει εκπλήξεις - είναι προβλέψιμο θα έλεγα - ενώ η εντελώς τελευταία σκηνή μάλλον εύκολη μπορεί να χαρακτηριστεί. Δεν θα πλήξετε, αλλά δεν θα δείτε και τίποτα πρωτότυπο.

ΜΙΝΙΜΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟ "AFTERSUN"

 

Το "Aftersun" του 2022 είναι το ντεμπούτο της σκοτσέζας Charlotte Wells και διακρίθηκε σε διάφορα πεδία. Πολλοί κριτικοί το αποθέωσαν. Προσωπικά το βρήκα συγκινητικό και "φρέσκο", αλλά δεν τρελάθηκα όσο πολλοί άλλοι.

Η ιστορία είναι απλή. Ένας χωρισμένος πατέρας, ευαίσθητος και συμπαθής, κάνει διακοπές με την 11χρονη κόρη του σε ένα από τα πελώρια all included παραθαλάσσια ξενοδοχεία κάπου στην Τουρκία, επιθυμώντας να μείνει για κάποιο διάστημα μόνος μαζί της και να γνωριστούν καλύτερα (ο πατέρας ζει σε άλλη πόλη). Τρυφερές στιγμές, ερασιτεχνικά βιντεάκια, πλήξη και διασκέδαση... η καθημερινότητα δηλαδή.

Η ταινία είναι γυρισμένη με διάφορα στιλ: Ερασιτεχνικά βιντεάκια από κινητό, όπως προείπαμε, κάμερα στο χέρι και επίτηδες θολή και κουνημένη φωτογραφία, "κανονική" κινηματογράφηση κλπ. Οι καθημερινές στιγμές και των δύο πρωταγωνιστών καταγράφονται όπως ακριβώς συνέβησαν. Η σχέση πατέρα - κόρης είναι γλυκιά και τρυφερή, ενώ συμβαίνουν και τα πρώτα προεφηβικά ερωτικά σκιρτήματα της μικρής. Ταυτόχρονα καταγράφεται και η πλήξη, το απρόσωπο, αλλά και η μελαγχολία όλων αυτών των ίδιων-σ'-όλο-τον-κόσμο τέτοιων ξενοδοχείων και αυτού του είδους των διακοπών. Η μικρή Frankie Corio μάλιστα είναι καταπληκτική. Παρ' όλα αυτά εγώ μάλλον έπληξα με το φιλμ. Ίσως οι αργοί ρυθμοί (αυτό συνήθως δεν με ενοχλεί καθόλου), το σαφώς ντοκιμαντερίστικο στιλ, η επίτηδες περίεργη, ερασιτεχνική φωτογραφία... με έκαναν να μην το βρω το αριστούργημα που πολλοί θεωρούν ότι είναι.

 Πάντως η ευαισθησία, η συγκίνηση που προκαλεί και η τρυφερότητά του είναι αναμφισβήτητες.

"3000 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΜΟΝΗΣ" Ή ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΛΛΑ...

 

Ο αγαπητός George Miller (ναι, αυτός των Mad Max) δεν κάνει συχνά ταινίες, πού και πού όμως επανέρχεται ευχάριστα. Όπως το 2022 με το "Τρεις χιλιάδες χρόνια Προσμονής", με την ταιριαστή στο ρόλο Τίλντα Σουίντον και τον Ίντρις Έλμπα στους βασικούς ρόλους.

Μια μοναχική, ακαδημαϊκή μελετητής αφηγήσεων και μύθων, απόλυτα προσγειωμένη, λογική και ευχαριστημένη με τη ζωή της, μιλά στην Κωνσταντινούπολη σε ένα σχετικό συνέδριο. Στο παζάρι αγοράζει ένα γυάλινο φιαλίδιο και αργότερα, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της, ένα πελώριο τζίνι θα βγει απ' αυτό. Μετά το πρώτο σοκ το τζίνι αρχίζει να της διηγείται την ιστορία του, μια ιστορία διαρκών εγκλεισμών.

Πρόκειται, όπως καταλάβατε, για ένα παραμύθι, αλλά μεταφερμένο στο σήμερα και προορισμένο αυστηρά για ενήλικες. Για μια αλληγορία πάνω στη μοναξιά και τη βαθιά, ασυνείδητη ίσως, επιθυμία για συντροφιά, για το πέρασμα των χρόνων και της ηλικίας, για την ευτυχία και, τελικά τι είναι κι αν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Παράλληλα - για να μην πλήττουμε - παρακολουθούμε τις ιστορίες του τζίνι σε τρεις διαφορετικούς παρελθόντες χρόνους. Μερικές από αυτές είναι αρκετά "άρρωστες" και βίαιες.

Ενδιαφέρον φιλμ με πρωτότυπη ματιά πάνω στο κλασικό θέμα του Αλαντίν, με το τζίνι δηλαδή που θα εκπληρώσει τρεις ευχές (γι' αυτό προσέχετε τι εύχεστε), με απόλυτα ενήλικη ματιά (όπως είπα και πριν) και αρκετά στοχαστικό, δημιουργεί τροφή για σκέψη και δεν συνίσταται μόνο για τους φίλους του φανταστικού, αλλά και γενικότερα.

"Η ΛΕΟΠΑΡΔΑΛΗ ΤΟΥ ΧΙΟΝΙΟΥ" ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΕΝΑΤΕΝΙΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

 

Το 2021 οι γάλλοι Marie Amiguet και Vincent Munier (έχουν ξανασυνεργαστεί στο παρελθόν) γυρίζουν τη "Λεοπάρδαλη του Χιονιού" (La panthère des neiges), ένα υποβλητικό ντοκιμαντέρ γυρισμένο στα Ιμαλάια.

Δύο παθιασμένοι με τη φύση (και με τον σκοπό τους) άντρες αναζητούν στο ορεινό Θιβέτ τη σπάνια λεοπάρδαλη του χιονιού, ένα ζώο που πολλοί θεωρούσαν εξαφανισμένο, με (εμμονικό) σκοπό να τη φωτογραφίσουν / κινηματογραφήσουν.

Η φύση των Ιμαλαϊων είναι προφανώς εντυπωσιακή. Ωστόσο η ταινία δεν στοχεύει στα "ωραία τοπία". Υπάρχουν κι αυτά, μεγάλο μέρος όμως είναι γυρισμένο σε γυμνά, βραχώδη, άχαρα θα λέγαμε σημεία. Σημεία όπου οι δύο άντρες περιμένουν υπομονετικά για πολλές ώρες την πιθανή εμφάνιση του ποθητού ζώου - σε ασφαλή απόσταση βεβαίως. Στο μεταξύ κινηματογραφούν κάθε είδους ζωή που εμφανίζεται μπροστά τους από τα λίγα είδη που μπορούν να ζουν σ' αυτές τις ερημιές, σχεδόν απάτητες από άνθρωπο (εκτός από λίγους νομάδες κτηνοτρόφους που εμφανίζονται σποραδικά και φιλοξενούν τους γάλλους): Γιακ, λαγοί, κάποια πτηνά, κάποια τρωκτικά, μια αρκούδα... Όλα αυτά τα πλάσματα μας δίνουν όμορφες και παράξενες εικόνες.

Το μότο του φιλμ (αφορά τα άγρια πλάσματα βεβαίως και κυρίως την πρωταγωνίστρια λεοπάρδαλη) είναι "Εμείς δεν τη βλέπουμε, αυτή όμως μας βλέπει". Όλο το φιλμ το διαπερνά κυρίως μια "οικολογική" φιλοσοφία, που μιλά για τη ζωή σε αρμονία με τη φύση, για την ανισορροπία που έχει προκαλέσει ο άνθρωπος κλπ. Αλλά και μια άλλη, παράλληλη, που εξυμνεί την ηρεμία, την ησυχία, την αναμονή, την απόσυρση - για ένα διάστημα τουλάχιστον - από τα εγκόσμια, που οδηγεί σε βαθιά (και μάλλον αναγκαία) ενδοσκόπηση και περισυλλογή, κάτι που έχει χαθεί στη σύγχρονη αγχώδη ζωή μας. Όλα αυτά "υποβοηθούνται" από την ατμοσφαιρική μουσική των Nick Cave / Warren Ellis, που βεβαίως θυμίζει και άλλα παρόμοιου ύφους σάουντρακ τους.

Μόνη μου αντίρρηση η συχνά επαναλαμβανόμενη "Χρυσή Εποχή", που έχει χαθεί και αναφέρεται στον πρωτόγονο ουσιαστικά άνθρωπο, ο οποίος προφανώς ζούσε σε αρμονία με τη φύση (και στο έλεός της βεβαίως). Ασφαλώς και υποστηρίζω την οικολογική ισορροπία, η οποία σημαίνει συμβίωση με τη φύση και όχι καταστροφή της, όπως με παντελώς ηλίθιο τρόπο συμβαίνει στην ανθρωπότητα σήμερα (σα να πριονίζει η ίδια το κλαδί στο οποίο κάθεται). Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν με κάνει να θεωρώ "Χρυσή Εποχή" τα σπήλαια...

Ωραίο και υποβλητικό ντοκιμαντέρ, με αργούς, ταιριαστούς με το θέμα του ρυθμούς, που συνίσταται στους λάτρεις της φύσης.

"AVATAR. THE WAY OF THE WATER": ΥΠΕΡΘΕΑΜΑ ΚΑΙ ΑΦΕΛΕΙΕΣ

 Ο James Cameron περίμενε 13 χρόνια για να κάνει το δεύτερο, πολυαναμενόμενο - αν και όχι από εμένα - Avatar. Έτσι το 2022 το διάρκειας 3.12' "Avatar. The Way of the Water" έκανε τη μεγαλοπρεπή εμφάνισή του σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμά του (όταν λέω "τα πάντα" εννοώ βεβαίως τα ταμεία, αλλά ήθελα να είμαι υπερβολικός). Κατά τη γνώμη μου όσον αφορά το θέαμα το άξιζε.

Η οικογένεια του πρώην γήινου και νυν μόνιμου κατοίκου του πλανήτη Pandora Jake Sully έχει πολλαπλασιαστεί (4 παιδιά) και ζει ευτυχισμένη και σε αρμονία με τη φύση, που στην περίπτωσή τους είναι τα αχανή δάση. Η δεύτερη εισβολή των γήινων, των ανθρώπων δηλαδή, θα αναγκάσει την οικογένεια να εγκαταλείψει τη φυλή της και να ζητήσει άσυλο στους κόλπους της άλλης φυλής του πλανήτη: Αυτής που ζει στο νερό. Πολλά θα ακολουθήσουν...

Να πω αρχικά ότι καλό είναι να δει κανείς το φιλμ σε 3D. Προσωπικά βρήκα το θέαμα μαγευτικό. Οι τρεις και ώρες δεν με κούρασαν (!). Οι υπέροχες εικόνες διαδέχονταν η μία την άλλη όχι με το καταιγιστικό, βιντεοκλιπίστικο στιλ των υπερηρωικών ταινιών που, όπως λέω συχνά, απεχθάνομαι, αλλά με πιο χαλαρούς ρυθμούς ώστε να μπορείς να απολαύσεις αυτό που βλέπεις και η φαντασία όσων τις επινόησαν ήταν κάτι παραπάνω από χορταστική. Το γεγονός αυτό από μόνο του σημαίνει ότι το 2ο Avatar (όπως και το πρώτο άλλωστε) εκπλήρωσε μια χαρά το σκοπό του, που ήταν βεβαίως το θέαμα.

Όσον αφορά την ιστορία βέβαια, κινήθηκε στα απόλυτα αναμενόμενα χολιγουντιανά πρότυπα, με τις εμμονές, τις αφέλειες, τις αμερικανιές τους τελικά. Σύμφωνοι, υπάρχει έντονα οικολογικό περιεχόμενο - η έννοια της οικολογίας και της ζωής σε αρμονία με τη φύση διαπερνά το φιλμ απ' την αρχή ως το τέλος - κι αυτό είναι καλό. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει και το new age στοιχείο με τη "μητέρα φύση" και την επαφή μ' αυτήν σα να είναι κάτι ζωντανό και περίπου νοήμον, υπάρχει η αμερικάνικη εμμονή με την "οικογένεια πάνω απ' όλα", υπάρχουν τα κλισέ στις σχέσεις κυρίως των παιδιών με τα παιδιά της άλλης φυλής (εδώ βρίσκουμε και την κυρίαρχη τα τελευταία χρόνια έννοια της αποδοχής του διαφορετικού), υπάρχει ο χαμός δράσης στο δεύτερο μέρος με τη βαρετή επανάληψη του "κακού" που αιχμαλωτίζει κάθε τρεις και λίγο κάποια από τα παιδιά της οικογένειας (σε διάφορους συνδυασμούς) κλπ. κλπ. Ας μη δώσουμε λοιπόν πολύ βάρος στην ιστορία.

Όπως και στο πρώτο, έτσι κι εδώ έχουμε το σκορ Εικόνα - Σενάριο 5-1. Αλλά επειδή κατά τη γνώμη μου η εικόνα αυτή είναι μαγευτική, ιδιαίτερα όταν διαδραματίζεται στο νερό, επειδή πρόκειται για έναν ολόκληρο κόσμο φτιαγμένο από την αρχή και με κάθε λεπτομέρεια και επειδή η φαντασία των δημιουργών είναι οργιαστική (πατώντας βέβαια και σε ιδέες από παλιές εικονογραφήσεις επιστημονικής φαντασίας), πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο. Εγώ πάντως, με όλα τα μείον που σας περιέγραψα, το απόλαυσα.

"BONES AND ALL" : ΜΠΟΡΕΙ Η ΦΡΙΚΗ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ;

 

Ο απρόβλεπτος ιταλός Luca Guadagnino μπορεί να γυρίσει πολύ διαφορετικά μεταξύ τους φιλμ, όπως έχει αποδείξει μέχρι τώρα. Το "Bones and All" του 2022 το επιβεβαιώνει και πάλι. Με πρωταγωνιστές τον συχνό συνεργάτη του Timothee Salame και την Taylor Russell, αλλά και με τον "απεχθή" Marc Rylance να κλέβει την παράσταση. Και σε δεύτερους ρόλους - εκπλήξεις η Τζέσικα Χάρπερ (πιθανόν αναφορά στην αγαπημένη στο δημιουργό "Suspiria", της οποίας ο Guadagnino έκανε ριμέικ) και η Chloe Sevigny.

Μια νεαρή κοπέλα πάσχει από... κανιβαλισμό. Πρέπει σε τακτά διαστήματα να τρώει ανθρώπινο κρέας. Όταν γνωρίζει ένα αγόρι με παρόμοιες τάσεις ο έρωτας είναι άμεσος, ενώ, ταυτόχρονα, είναι υποχρεωμένοι να ζουν κυνηγημένοι.

Ταινία τρόμου και φρίκης, road movie, αισθηματικό φιλμ, το "Bones and All" τα συνδυάζει όλα αυτά με θαυμαστό τρόπο, πετυχαίνοντας έτσι κάτι που, εγώ τουλάχιστον, δεν έχω ξαναδεί: Να δημιουργήσει ένα τρυφερό και ρομαντικό σπλάτερ ! (ναι, έτσι ακριβώς). Συγχρόνως καταφέρνει να μιλήσει για ένα σωρό άλλα πράγματα: Για τον εφηβικό έρωτα, για την "κατάρα" (όπως συχνά εκλαμβάνεται τουλάχιστον) της διαφορετικότητας, για τη βρώμικη Αμερική, για τις τύψεις κλπ. Και να λειτουργήσει τόσο ως θρίλερ όσο και ως ευαίσθητη ταινία. 

Εδώ ο κανιβαλισμός αντιμετωπίζεται ακριβώς όπως ο βαμπιρισμός σε πάμπολλα σχετικά φιλμ: Κάτι που είναι ακούσιο, με την έννοια ότι είναι αδύνατο να επιβιώσεις αλλιώς, όχι ως κάτι που το κάνουμε επειδή μας αρέσει. Έτσι οι ήρωες δεν θέλουν να σκοτώνουν (όπως ο Μπραντ Πιτ στη "Συνέντευξη με ένα Βρυκόλακα"), νοιώθουν τύψεις γι' αυτό και προσπαθούν να το ξεπεράσουν, αλλά... Έτσι η μοίρα τους γίνεται ακόμα πιο δύσκολη και βαριά. Και μέλιστα σε έναν κόσμο όπου άλλοι που πάσχουν από το ίδιο πολύ απλά το ευχαριστιούνται. Α, και για να εξηγήσω: Η ταινία δεν είναι ακριβώς σπλάτερ, όπως διάφορα ζόμπι και σχιζοφρενείς, είναι περισσότερο απωθητική και αηδιαστική, έστω και αν δείχνει ελάχιστες τέτοιες σκηνές. Αλλά αυτό με έκανε μάλλον να τη θαυμάσω περισσότερο: Πώς γίνεται να χωρέσει τόση ευαισθησία και ρομαντισμός σε τόσο απωθητικό περιτύλιγμα;

Για μένα αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη. Παρ΄όλα αυτά δεν το συνιστώ σε ανθρώπους που είναι μεν ευαίσθητοι, αλλά είναι και τα στομάχια τους το ίδιο...

ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΤΗ "ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 12ης" ;

 

Τον Dominik Moll τον γνώρισα με το "Μόνο τα Ζώα είδαν το Δολοφόνο" του 2019, που μου άρεσε πολύ. Επανέρχεται λοιπόν δριμύτερος το 2022 με τη "Νύχτα της 12ης", που τη θεωρώ ένα από τα καλύτερα φιλμ της χρονιάς.

Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη μια νεαρή κοπέλα δολοφονείται καθώς επιστρέφει νύχτα από το σπίτι μιας φίλης της. Ένας νέος επιθεωρητής με τους βοηθούς του εγκαθίσταται στην πόλη ανακρίνοντας τους πάντες - πολλοί θα μπορούσαν να το έχουν κάνει, προσπαθώντας να κατανοήσει τι συνέβη τη μοιραία νύχτα. Ωστόσο όλες οι ενδείξεις που μοιάζουν να οδηγούν κάπου, καταρρέουν η μία μετά την άλλη...

Υπάρχει φυσικά η αστυνομική δομή, με τον επιθεωρητή να ψάχνει το δολοφόνο. Όμως υπάρχουν και πολλά άλλα: Η ήσυχη, ανιαρή ζωή της επαρχίας, που ωστόσο κρύβει πολλά μυστικά και αθέατες πλευρές. Η μεθοδική, λεπτομερής έρευνα της αστυνομίας, με τα προβλήματα και τα εμπόδια που αντιμετωπίζει, και η οποία συχνά δεν οδηγεί πουθενά. Η ανατομία των πολύ διαφορετικών χαρακτήρων των αστυνομικών που ερευνούν. Ο ρεαλισμός, δίχως την παραμικρή ωραιοποίηση ή "ευκολία" των παραπάνω. Η πατριαρχική κοινωνία που πάντα υπάρχει στο βάθος, όσες προσπάθειες κι αν έχουν γίνει για αλλαγή. Αλλά και η συνεχής υπενθύμιση "Ποιος είπε ότι το δίκιο θριαμβεύει πάντοτε;". Είδατε εσείς κάτι τέτοιο στην αληθινή ζωή;

Η ιστορία με κράτησε από την αρχή ως το τέλος καθώς οι ύποπτοι παρελαύνουν, οι υποψίες αλλάζουν διαρκώς στόχο, η κούραση καταλαμβάνει τους πάντες (όχι όμως και τους θεατές)... Φυσικά βρισκόμαστε πολύ μακριά από τα εύπεπτα χολιγουντιανά πρότυπα (αν και υπάρχουν κι εκεί κάποιες εξαιρέσεις που δεν θα αναφέρω για να μην κάνω spoiler), καθώς βασικός στόχος της ταινίας μοιάζει να είναι το να μην απομακρυνθεί καθόλου από την αλήθεια των όσων δείχνει.

Θα ψάξω κι άλλες ταινίες του Moll.

"ΠΙΝΟΚΙΟ" ΜΕ ΤΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΟΥ DEL TORO

 

Η ιστορία του "Πινόκιο", από το βιβλίο του Carlo Collodi, έχει μεταφερθεί πολλές φορές στην οθόνη, τόσο ως animation όσο και ως ταινία με ηθοποιούς. Το 2022 ο Guilermo del Toro δίνει τη δική του άποψη γι' αυτήν, σε συσκηνοθεσία του Mark Gustafson.

Το ξέρετε: Ο ξυλουργός Τζεπέτο χάνει τον μονάκριβό του γιο, κατασκευάζει ένα παιδί από ξύλο κι αυτό ζωντανεύει και καλύπτει το αβάστακτο κενό του γιου. Με μια διαφορά: Το ξύλινο παιδί, που ποθεί να γίνει αληθινός άνθρωπος, διαθέτει μια μύτη που μεγαλώνει κάθε φορά που λέει ψέματα. Θα ακολουθήσουν πολλές περιπέτειες και χωρισμοί και επανασυνδέσεις του παιδιού και του γερο Τζεπέτο.

Βρήκα την εκδοχή αυτή πολύ ενδιαφέρουσα. Κατ' αρχήν έχουμε τη μεταφορά της ιστορίας στη φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι, που επιτρέπει στους δημιουργούς να προσθέσουν και μια πολιτική, αντιφασιστική φυσικά, διάσταση. Από την άλλη υπάρχει η αλληγορική ιστορία της ανθρώπινης ενηλικίωσης, το σταδιακό πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ωριμότητα. Θεωρώ επίσης ιδιαιτερότητα της παρούσας προσέγγισης τη συγκίνηση και τρυφερότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τα πάντα, που βασικά επιτυγχάνεται και με το ρεαλισμό που εισάγεται. Ρεαλισμό που αφορά όχι βεβαίως την ιστορία (πρόκειται για παραμύθι όπου ξύλινα ομοιώματα ζωντανεύουν, μύτες μακραίνουν, τερατόμορφες μοίρες καθορίζουν τις ζωές μας κλπ.), αλλά τα συναισθήματα που δημιουργούνται και την αντιμετώπιση του θανάτου, ο οποίος είναι πάντοτε παρόν και αληθινός: Ο γιος του Τζεπέτο (δυνατή αντιπολεμική αναφορά), ο ίδιος όταν γεράσει κ.ά. Και βέβαια πανταχού παρούσα είναι η έννοια της απώλειας και της θλίψης που ακολουθεί.

Η ταινία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο παιδικό και το ενήλικο, νομίζω όμως ότι γέρνει κυρίως προς το δεύτερο: Πρόκειται για φιλμ για ενήλικες. Υπάρχει βεβαίως η πολύ καλή εικόνα, το έντονο γκόθικ στοιχείο που εισάγει όπως πάντα ο Ντελ Τόρο, αλλά και η εναλλαγή ανάμεσα στην τρυφερότητα και το μακάβριο. Για μένα είναι μια από τις πολύ καλές ταινίες της χρονιάς.