ΕΝΑΣ ΟΝΤΩΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΤΣΕΧΙΚΟΣ "ΒΑΡΩΝΟΣ ΜΥΓΧΑΟΥΖΕΝ"

Το τσέχικο σινεμά των 60ς, εκτός από όλα τα τολμηρά σε πολλά επίπεδα φιλμ, διακρίθηκε και στα animation. Ο Karel Zeman (1910-1989) είναι ένας από τους σημαντικούς δημιουργούς του είδους γενικότερα. Το 1962 γυρίζει έναν υπέροχο "Βαρώνο Μυγχάουζεν" ("Baron Prasil" ο πρωτότυπος τίτλος), με ευφάνταστο συνδυασμό αληθινών ηθοποιών και animation.
Ο Zeman, ενώ στηρίζεται αρκετά στον αρχικό μύθο του βαρώνου με την ανεξέλεγκτη ροπή προς το ψέμα και την περιαυτολογία, ταυτόχρονα τον αλλάζει κιόλας κάνοντας έξυπνες επεμβάσεις. Έτσι, σε μια αξέχαστη αρχή, ένας σύγχρονος αστροναύτης (με στολή, πύραυλο κλπ.) πηγαίνει για πρώτη φορά στο φεγγάρι, για να συναντήσει έκπληκτος εκεί τον... Σιρανό ντε Μπερζεράκ, τον Μυγχάουζεν και τους πρωταγωνιστές του βιβλίου του Βερν "Από τη Γη στη Σελήνη", τους γνωστότερους δηλαδή λογοτεχνικούς ήρωες που έχουν ταξιδέψει εκεί. Οι οποίοι μάλιστα γλεντάνε εκεί δίχως σκάφανδρα ή ό,τι άλλο, διότι "πάνω απ' όλα βάζουν τη φαντασία και όχι την πραγματικότητα". Από εκεί και πέρα ο βαρώνος με τον αστροναύτη θα επιστρέψουν στη γη, θα πάνε στην Κωνσταντινούπολη, στο παλάτι του σουλτάνου, θα κλέψουν μια όμορφη κοπέλα από το χαρέμι, την οποία θα προσπαθήσουν να κατακτήσουν αμφότεροι, αλλά με διαφορετικό τρόπο προσέγγισης, και θα γνωρίσουν όλες τις γνωστές περιπέτειες του θρυλικού βαρώνου.
Κατ' αρχήν είναι η αισθητική: Αληθινοί ηθοποιοί, όπως είπαμε, που κινούνται σε υπέροχα, κομψά ή μπαρόκ σκηνικά, τα περισσότερα παρμένα από γκραβούρες του Ντορέ, θαυμάσια χρώματα και πανέμορφες εικόνες, πολλές από τις οποίες στέκουν από μόνες τους σαν έργα τέχνης. Άφθονος σουρεαλισμός και φαντασία (είπαμε: όλα γίνονται επειδή ο βαρώνος - το δηλώνει συχνά - προτιμά τη φαντασία από την πεζή πραγματικότητα), πολύ χιούμορ και έξυπνες, δηκτικές ατάκες, ενδολογοτεχνικές αναφορές και, γενικότερα, μια οπτική πανδαισία με ευχάριστα παλιομοδίτικο στιλ. Πόσο μακριά βρισκόμαστε από τα τυποποιημένα, κομπιουτερέ δημιουργήματα της Ντίσνεϊ, όπου, ακόμα και καλή να είναι η ταινία, που πολλές φορές είναι όντως καλή, σε εικαστικό επίπεδο είναι σχεδόν αδύνατο να ξεχωρίσεις το προσωπικό στιλ του δημιουργού! Ταυτόχρονα το φιλμ ασκεί κριτική σε πολλά πράγματα, όπως την ηλίθια, βασισμένη στον εθνικισμό, επιθετικότητα των λαών και στους πολέμους που είναι φυσικό επακόλουθό της, στην απολυταρχική εξουσία κλπ. Παράλληλα σατιρίζει τις διαφορετικές προσεγγίσεις και κοσμοθεωρίες δύο εποχών: Τη σύγχρονη, προσγειωμένη, βασισμένη σε γεγονότα αντίληψη και την παλιά, περίτεχνη και βασισμένη στη φαντασία, που χαρακτηρίζεται από αποφυγή (ή άγνοια) της πραγματικότητας, που ενσαρκώνεται βεβαίως από τον βαρώνο, για τον οποίο τίποτα δεν είναι αδύνατο.
Κλασικό και απολαυστικότατο φιλμ, που το συνιστώ στους φίλους των animation. Για μένα η παλιομοδίτικη ατμόσφαιρα προσδίδει μια ξεχασμένη μαγεία. Για σας... δεν ξέρω... θα το διαπιστώσετε.