"ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ" Ή ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ;

Πρέπει, φοβάμαι, να το πάρουμε απόφαση ότι οι εφηβικές σειρές φαντασίας θα μας ταλαιπωρούν για πολλά χρόνια ακόμα (προσοχή: σειρές είπα, όχι ταινίες. Αυτό είναι το χειρότερο). Και γιατί όχι άλλωστε; Αφού το Χόλιγουντ βγάζει πάμπολλα δολάρια απ' αυτές, κορόιδα είναι οι παραγωγοί και οι εταιρίες;
Αφορμή για τα παραπάνω είναι βέβαια η καινούρια "Τριλογία της Απόκλισης: Οι Διαφορετικοί" (Divergent, 2014) του σχετικά συμπαθούς μέχρι σήμερα Neil Burger (πρόκειται για το πρώτο μέρος). Το κακό μ' αυτήν είναι ότι μοιάζει αρκετά με την δεν-θυμάμαι-ποσο-λογία των "Hunger Games", τα οποία βεβαίως προηγούνται χρονικά. Και πάλι βασίζεται σε πετυχημένη εφηβική λογοτεχνική πολυ-λογία, και πάλι έχουμε να κάνουμε με ένα δυστοπικό μέλλον, όπου η κοινωνία χωρίζεται σε μια high κάστα και στην ατελείωτη πλέμπα, η οποία βεβαίως καταπιέζεται οικτρά, και πάλι έχουμε να περιμένουμε το ξέσπασμα μιας επανάστασης που σιγοβράζει, και πάλι η ηρωίδα είναι γυναίκα.
Εδώ το "εύρημα" είναι ότι η δυστοπική κοινωνία είναι χωρισμένη σε κάστες, κάθε μία από τις οποίες βασίζεται σε μια αρετή του στιλ "Οι Ατρόμητοι", "Οι Πολυμαθείς", "Οι Αλτρουιστές" κλπ. Κάθε έφηβος, όταν φτάσει σε συγκεκριμένη ηλικία, πρεπει να αποφασίσει σε ποια θα καταταγεί για την υπόλοιπη ζωή του και να λάβει την αντίστοιχη εκπαίδευση. Προσοχή: Όλα αυτά αφορούν μια άρχουσα τάξη. Διότι υπάρχει και η μάζα, η οποία δεν ανήκει σε καμία κάστα και ζει σε απόλυτη εξαθλίωση. Ο κίνδυνος για την κοινωνία αυτή και τη δομή της είναι οι "Διαφορετικοί", αυτοί που δεν ανήκουν ξεκάθαρα σε καμία από τις κάστες ή μάλλον έχουν αρετές απ' όλες. Αυτοί δεν μπορούν να αφοσιωθούν σε ένα μοναδικό σκοπό σε όλη τους τη ζωή, άρα απειλούν το κοινωνικό status quo και εξολοθρέυονται. Όπως σωστά μαντέψατε, η ηρωίδα ανήκει σ' αυτούς.
 Η δράση κυλά μάλλον αργά, οι δοκιμασίες είναι προβλέψιμες, οι καλοί και οι κακοί το ίδιο, και μπορώ από τώρα να φανταστώ το τελικό αποτέλεσμα. Εντάξει, κάποιες καλογυρισμένες σκηνές υπάρχουν, μερικούς η δράση θα τους κρατήσει, αλλά συνολικά δεν βρήκα τίποτα το εξαιρετικά ενδιαφέρον στο φιλμ.
Δύο παρατηρήσεις: Πρώτη: Τουλάχιστον το βρήκα κάπως (κάπως λέω) καλύτερο από το πρώτο Hunger Games (στο 2ο τα πράγματα βελτιώθηκαν κατά τη γνώμη μου). Η δεύτερη αφορά τη χρήση όλης αυτής της πολιτικής ορθότητας, όλου αυτού του αγώνα υπέρ του διαφορετικού και ενάντια σε κάθε μορφής ολοκληρωτισμό και ολιγαρχία, όλη αυτή η ρητορική υπέρ της επανάστασης, με τόσο μπανάλ και ευτελή τρόπο, που απευθύνεται μόνο σε έφηβους. Προφανώς η επανάσταση πουλάει και η κινηματογραφική βιομηχανία, που βρίσκεται στην καρδιά του συστήματος, δεν έχει τη παραμικρή αντίρρηση να την πουλήσει και να βγάλει λεφτά. O tempora, o mores...

Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΥΦΥΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ

Το 2011 ο Neil Burger (που παλιότερα είχε κάνει το σχετικά ενδιαφέρον "The Illusionist") γυρίζει το "Limitless" ("Απόλυτη Ευφυϊα" στην Ελλάδα), μια αρκετά ενδιαφέρουσα (και αυτή) ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ένας απόλυτος looser και υποψήφιος συγγραφέας, δίχως ιδιαίτερη έμπνευση όμως, δοκιμάζει το πειραματικό προϊόν μιας ιατρικής εταιρίας, το οποίο υποτίθεται ότι κάνει τον άνθρωπο (τον εγκέφαλό του για την ακρίβεια) να αναπτύξει το 100% των δυνατοτήτων του, πράγμα που υπό φυσιολογικές συνθήκες ουδείς από εμάς μπορεί να χρησιμοποιήσει. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, αλλά και οι κάθε λογής "παράπλευρες απώλειες" το ίδιο. Σύντομα ο ήρωας θα βρεθεί σε ένα παιχνίδι ζωής και θανάτου, αλλά θα έχει προβλήματα και με τον εθισμό στο θαυματουργό χάπι. Και όχι μόνο αυτός... Η ταινία είναι καλογυρισμένη, έξυπνη, με γρήγορους ρυθμούς και στιλάτη σκηνοθεσία και ξεδιπλώνεται σε μια σειρά πολύ ντιζαϊνάτων χωρων. Αλληγορικά πιθανόν να μιλά για τον θαυμαστό κόσμο των ναρκωτικών, τους ορίζοντες που ανοίγουν και τη διεύρυνση του νου που όντως προσφέρουν κάποια απ' αυτά, αλλά και τους τεράστιους κινδύνους τους, με πρώτο και χειρότερο βεβαίως τον εθισμό και την έλλειψη ζωής έξω απ' τον όλο και πιο κεντραρισμένο σ' αυτά κόσμο που δημιουργούν. Και βέβαια, θέτει τον προβληματισμό: ΟΚ, όλα είναι καλά όταν βρίσκεσαι υπό την επήρρεια, είσαι όμως ο εαυτός σου; Ο αληθινός σου εαυτός; Τι απ' αυτόν έχει μείνει; Μοναδική μου αντίρηση το αρκετά εύκολο και προβλέψιμο τέλος, που λες και φτιάχτηκε επί τούτου για να μείνουν οι πάντες ευχαριστημένοι. Μου φάνηκε κάπως άγαρμπο. Πέραν αυτού, απόλαυσα αρκετά την ταινία. Δεν είναι κάτι συγκλονιστικό, νομίζω όμως ότι το ευχαριστιέσαι. Και κάνει και εμφάνιση σε δεύτερο, χαρακτηριστικό όμως ρόλο, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ως εκατομμυριούχος μεγαλοεπενδυτής. Αν και αυτό δεν αποτελεί πια είδηση, αφού έχει γίνει πλέον κανονικός μαϊντανός σε πλήθος ταινιών που σαφώς δεν είναι ισάξιές του (δεν μιλώ για τη συγκεκριμένη, αλλά για πολλές άλλες πραγματικά μέτριες). Λένε ότι χρησιμοποιούμε σ' όλη αμς τη ζωή ένα μικρό μόνο μέρος των δυνατοτήτων του εγκεφάλου μας. Η ταινία με έκανε να σκεφτώ: Τι θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί αν το μέρος αυτό δεν ήταν τόσο μικρό; Κι αν ακόμα ήταν το 100%; Θα γινόμαστε άραγε μικροί θεοί;

ΜΑΓΟΙ ΚΑΙ ΓΗΤΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ

Φαίνεται ότι η φέτος είναι η χρονιά των showmen μάγων. Πώς αλλιώς να εξηγήσεις σε τόσο σύντομο διάστημα μετά το Prestige, μια ακόμα ταινία με παρόμοιο θέμα; "Ο μάγος Αϊζενχάιμ" (The illusionist) του Neil Burger είναι λιγότερο εντυπωσιακή από το προαναφερθέν Prestige, με αρκετές κατά τη γνώμη μου σεναριακές τρύπες. Είναι ωστόσο καλογυρισμένη, κρατά τον θεατή και εν γένει σώζεται χάρη στις πολύ καλές ηθοποιίες του Έντουαρντ Νόρτον και Πολ Τζιαμάτι και χάρη στην ενδιαφέρουσα μουντή φωτογραφία, που δημιουργεί υποβλητική ατμόσφαιρα. Στην οποία βεβαίως συνεισφέρει και η Πράγα, όπου έχει γυριστεί, που ούτως ή άλλως είναι από τις εντυπωσιακότερες πόλεις της Ευρώπης. Ενδιαφέρουσες και κάποιες νύξεις για την ταξική καταγωγή σε σχέση με τις δυνατότητες των χαρακτήρων, όπως επίσης και αυτές περί σχέσεων εξουσίας και κοινού και περί της δύναμης της τέχνης (ή του θεάματος τέλος πάντων), που εδώ απειλεί σχεδόν να ανατρέψει το καθεστώς της εποχής. Ρομαντικό - αισθηματικό δράμα, θρίλερ μυστηρίου αστυνομικού στυλ, πολιτικές ίντριγκες και κάμποση μαγεία (μάλλον δίχως υπερφυσικό στοιχείο κατά το σενάριο) μπλέκονται για να μας δώσουν ένα ενδιαφέρον και γοητευτικό μεν μείγμα, αλλά με κάμποσες αντιρρήσεις από μέρους μου, σεναριακές κυρίως.
Κατ' αρχάς ο Αϊζενχάιμ παρουσιάζεται σχεδόν παντοδύναμος: Κάνει ό,τι θέλει και ό,τι του ζητήσουν, έστω κι αν είναι απροετοίμαστος γι' αυτό. Δεν αποκαλύπτεται φυσικά ποτέ πώς κάνει τα κόλπα, αλλά, καταλαβαίνετε, όλη αυτή η απίστευτη (και αδικαιολόγητη) παντοδυναμία του κάνει τα πράγματα πολύ πιο εύκολα γι΄ αυτόν (και για τον σεναριογράφο). Όπως επίσης βρήκα ξενέρωτο - παραχώρηση μάλλον σε άνωθεν απαιτήσεις - το τέλος. Αν η ταινία τέλειωνε λίγα λεπτά πριν, θα μου άφηνε καλύτερες εντυπώσεις. Ως έχει όμως, κάνει τα πράγματα ακόμα πιο απίθανα.
Πέραν αυτών πάντως δεν στερείται νομίζω κινηματογραφικού ενδιαφέροντος.