Η ΝΤΑΝΑΓΟΥΕΪ ΩΣ ΥΣΤΕΡΙΚΗ ΤΖΟΑΝ ΚΡΟΦΟΡΝΤ

Η Τζόαν Κρόφορντ υπήρξε βέβαια μια από τις μεγαλύτερες χολιγουντιανές σταρ. Η προσωπική της ζωή ωστόσο κάθε άλλο παρά ισορροπημένη ήταν. Υστερική, καταπιεστική, βασάνιζε την θετή κόρη της, είχε παθολογική μανία με την καθαριότητα και, γενικά, πολύ λίγο απείχε από εγκλεισμό σε άσυλο.
 Το "Mommie Dearest" γυρίστηκε από τον Frank Perry (1930-1995) το 1981 και βασίστηκε στο βιβλίο που εξέδωσε ακριβώς η θετή της κόρη, αποκαλύπτοντας την κόλαση στην οποία έζησε. Στο ρόλο της Κρόφορντ η Φέι Νταναγουέι, φτιαγμένη να μοιάζει μ' αυτήν μ' έναν σχεδόν τρομακτικό τρόπο, σε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες περφόρμανς της καριέρας της.
Αυτό που βλέπουμε στο φιλμ είναι μια απόλυτα προσωπική περίπτωση (μια προσωπική ασθένεια μάλλον). Δεν ξέρουμε από πότε ήταν έτσι η Κρόφορντ, δεν ξέρουμε αν η όλη ψυχοπάθεια οφείλεται στο Χόλιγουντ, στη λάμψη, αλλά και την αφόρητη πίεση που εξασκεί στους σταρ. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία σκηνή η ηθοποιός (και η Φέι και η Τζόαν) είναι πέρα για πέρα υστερική - και αλκοολική επιπλέον. Η αγωνία της για το ότι δεν έχει παιδιά, οι ερωτικές σχέσεις της που καταστρέφονται λόγω της κατάστασής της, οι σχέσεις της με την θετή κόρη (τραυματική για την τελευταία), η μεγαλομανία της (συχνά κρυμένη κάτω από μια επίφαση σεμνότητας), η καταπιεστικότητά της, η ψύχωσή της με την καθαριότητα... όλα περνάνε απο την οθόνη, δίχως όμως περαιτέρω εξηγήσεις.
Μίλησα στην αρχή για αμφιλεγόμενη ηθοποιία. Όλη η ιδιορυθμία της ταινίας έγκειται στο ότι πρόκειται για ένα διαρκές overdose. Η ηθοποιία, οι ατάκες, οι καταστάσεις, κάπου το παρακάνουν. Έτσι βρισκόμαστε μπροστά σ' αυτές τις περιπτώσεις όπου ένα απόλυτα δραματικό φιλμ προκαλεί άθελά του γέλιο σε αρκετά σημεία. Δεν είναι τυχαίο ότι στις Νύχτες Πρεμιέρας παίχτηκε στο αφιέρωμα Camp (κάτι σαν κιτς, overdose, άθελά του όμως). Μένει αξέχαστη η σκηνή όπου η Νταναγουέι / Κρόφορντ ουρλιάζει, παραληρεί σχεδόν ενάντια στις... σιδερένιες κρεμάστρες, προκαλώντας γέλιο στο κοινό.
 Ντελίριο λοιπόν σε όλα τα επίπεδα, υπέρ του δέοντος μελόδραμα, υπερβολή, σε μια ταινία που ενδιαφέρει ίσως όσους θέλουν να μάθουν για σκοτεινές πλευρές του λαμπερού Χόλιγουντ... είπαμε όμως: Κάποια τουλάχιστον χαμόγελα από το διαρκές too much δεν θα τα γλυτώσετε...

ΚΟΛΥΜΠΩΝΤΑΣ ΣΕ ΠΙΣΙΝΕΣ Ή Η ΖΩΗ

Από τις πιο ασυνήθιστες ταινίες του αμερικάνικου σινεμά είναι "Ο Κολυμβητής" (The Swimmer), που γύρισε το 1968 ο Frank Perry (1930-1995), με τον Μπαρτ Λάνκαστερ βασικό πρωταγωνιστή (ο οποίος, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό φορά μόνο το μαγιό του).
Σε πολυτελές προάστιο αμερικάνικης πόλης, όπου υπάρχουν μόνο σούπερ βίλλες με πισίνες και ανάμεσά τους δάσος, εμφανίζεται από το πουθενά ο ήρωας, φορώντας μόνο το μαγιό του, και αποφασίζει να πάει στο σπίτι του, μερικούς λόφους πιο πέρα, ...κολυμπώντας, διασχίζοντας δηλαδή την πισίνα κάθε βίλας που συναντά στο δρόμο του. Σε άλλες απ' αυτές είναι ευπρόσδεκτος, σε άλλες καθόλου και σε άλλες απλώς άγνωστος. Έτσι η υποδοχή που του γίνεται σε κάθε βίλα (και πισίνα) ποικίλει.
Πολύ σύντομα καταλαβαίνουμε πως ό,τι βλέπουμε δεν είναι παρά μια αλληγορία. Μια αλληγορία της ίδιας της ζωής, καθώς ο ήρωας ξεκινά πρωί με μια φοβερή λιακάδα γεμάτος όρεξη και σφρίγος, όσο όμως προχωρά (και μαζί του προχωρά κι η μέρα και σιγά - σιγά ο ήλιος και η θερμοκρασία πέφτουν), τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα. Το πείσμα (= η θέληση για ζωή) υπάρχει πάντα αλλά... Η αλληγορία γίνεται ακόμα πιο εμφανής εφόσον ο σκηνοθέτης δεν δείχνει το παραμικρό ενδιαφέρον για να μας εξηγήσει πώς ο ήρωας βρέθηκε στην πρώτη βίλα μέσα από το δάσος φορώντας μόνο το μαγιό του ή πού βρισκόταν όλα αυτά τα χρόνια (αφού όλοι όσοι τον συναντούν, εχθροί και φίλοι, δείχνουν ξεκάθαρα ότι είχαν πολύ καιρό να στον δουν). Το όλο πράγμα, ενώ σαφώς είναι ένα υπαρξιακό δράμα, αγγίζει τα όρια του σουρεαλισμού.
Παράλληλα με την αλληγορία που περιέγραψα, η ταινία λειτουργεί και σε ένα δεύτερο επίπεδο: Από βίλα σε βίλα, από συνάντηση σε συνάντηση με ποικίλους παλιούς γνωστούς (από παιδικούς φίλους μέχρι παλιές αγάπες), ο θεατής σχηματίζει σιγά - σιγά μια εικόνα για τη ζωή και τον χαρακτήρα του ίδιου του ήρωα. Αντιλαμβάνεται λοιπόν (ο θεατής) βαθμιαία ότι τα πράγματα δεν είναι πάντοτε όπως δείχνουν επιφανειακά, ότι τίποτα δεν είναι τόσο αθώο, τόσο γεμάτο ζωή, όπως νομίζαμε στην αρχή. Και προχωράμε έτσι διαρκώς προς το μάλλον προβλεπόμενο, αλλά παρ' όλα αυτά δυνατό τέλος.
Βρήκα την ταινία πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη. Και ήταν για μένα μεγαλύτερη έκπληξη επειδή λίγο καιρό πριν αγνοούσα την ύπαρξή της. Μου άρεσε η απροκάλυπτη άρνηση οποιασδήποτε αληθοφάνειας ή απόπειρας εξήγησης των ερωτημάτων που δημιουργούνται για την προέλευση του ήρωα. Τα πάντα γι' αυτόν τα μαθαίνουμε υπαινικτικά, μέσα από μισόλογα και από τη στάση των άλλων.
Τελικά το σινεμά κρατά ακόμα πολύτιμα μυστικά για τους φίλους του.