WHIPLASH Ή Η ΤΕΧΝΗ ΠΟΥ ΣΕ ΜΑΤΩΝΕΙ

Είναι η δεύτερη μόλις ταινία του κυρίως σεναριογράφου Damien Chazelle, αλλά το "Χωρίς Μέτρο" (Whiplash) σίγουρα κατατάσσεται στις καλύτερες του 2014.
Ένας 19χρονος τζαζ ντράμερ, αποφασισμένος να γίνει πραγματικά μεγάλος (και έχοντας μόνο αυτό σαν στόχο στη ζωή του) συνεργάζεται - συγκρούεται με τον απόλυτα τελειομανή, αυστηρό δάσκαλο μουσικής. Οι μέθοδοι του τελευταίου είναι σχεδόν σαδιστικές και μπορούν να φτάσουν σε απόλυτα άκρα προκειμένου να βγάλουν (να υποχρεώσουν να βγει) το maximum των δυνατοτήτων των μαθητών του (παραπάνω από το maximum για να ακριβολογούμε), αδιαφορώντας για τα βαθιά ψυχικά τραύματα που τους προκαλεί.
Φυσικά βρισκόμαστε πολύ μακριά από τη σχέση δάσκαλου - μαθητή του στιλ του "Κύκλου των Χαμένων Ποιητών". Εδώ τα πράγματα είναι σκληρά, άγρια και στη σχέση αυτή (από ένα σημείο και πέρα τουλάχιστον) κυριαρχεί ο ανταγωνισμός.
Ας δούμε πρώτα τα θετικά: Η ταινία είναι εκπληκτικά γυρισμένη, κατάφερε να με κρατήσει στην άκρη του καθίσματος από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, η έντασή της είναι φοβερή και - ίσως το σπουδαιότερο - είναι πραγματικά πλημμυρισμένη από υπέροχη τζαζ (σε περίοπτη θέση και ο αγαπημένος μου Duke Ellington). Οι σκηνές των συναυλιών είναι συναρπαστικές και βρίσκω την τελευταία σκηνή (με το απίστευτο σόλο και την εκρηκτική ένταση) σχεδόν σκηνή ανθολογίας.
Το περίεργο σ΄ αυτά όμως είναι άλλο: Ενώ το φιλμ με ενθουσίασε κινηματογραφικά όπως είπα (και μουσικά βεβαίως), δεν συμφωνώ ιδεολογικά. Δεν νομίζω ότι για να γίνεις μεγάλος πρέπει να ματώσεις (κυριολεκτικά στη συγκεκριμένη περίπτωση). Δεν συμφωνώ ότι πρέπει να απαρνηθείς τα πάντα, να γίνεις πραγματικός καλόγερος (ο ήρωας διώχνει εν ψυχρώ την κοπέλα που αγαπά μόνο και μόνο επειδή "θα του ήταν εμπόδιο στο απόλυτο δόσιμό του στη μουσική"). Δεν συμφωνώ ότι η σαδιστική, απάνθρωπη συμπεριφορά του δάσκαλου, που φέρεται στους μαθητές σαν σε σκουπίδια, είναι ο μόνος δρόμος να βγει από μέσα τους ο "απόλυτος καλλιτέχνης". Και δεν συμφωνώ με τον απόλυτο ανταγωνισμό (πραγματικά "ο θάνατός σου η ζωή μου") που επικρατεί στους καλλιτεχνικούς κύκλους του φιλμ. Γενικά η άποψή μου για την τέχνη και πώς αυτή μπορεί να βγει από μέσα σου δεν συμβαδίζει με κάτι τόσο μαζοχιστικό, τόσο σκληρό, τόσο "καλογερίστικο". Μια ματιά στις ζωές αρκετών μεγάλων (πραγματικά μεγάλων) καλλιτεχνών κάθε είδους θα σας πείσει γι' αυτό και για το πόσο πολλοί απ' αυτούς απολάμβαναν τη ζωή - παράλληλα φυσικά με την τέχνη τους. Όχι ότι δεν υπάρχουν και περιπτώσεις σαν κι αυτές που βλέπουμε στο φιλμ, δεν τις θεωρώ όμως κανόνα.
Έτσι, τελικά, να η παράδοξη άποψή μου: Απόλαυσα πραγματικά τη ταινία, σχεδόν ενθουσιάστηκα, αλλά δεν συμφωνώ μαζί της ιδεολογικά. Παράξενο δεν είναι;