"3000 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΜΟΝΗΣ" Ή ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΛΛΑ...

 

Ο αγαπητός George Miller (ναι, αυτός των Mad Max) δεν κάνει συχνά ταινίες, πού και πού όμως επανέρχεται ευχάριστα. Όπως το 2022 με το "Τρεις χιλιάδες χρόνια Προσμονής", με την ταιριαστή στο ρόλο Τίλντα Σουίντον και τον Ίντρις Έλμπα στους βασικούς ρόλους.

Μια μοναχική, ακαδημαϊκή μελετητής αφηγήσεων και μύθων, απόλυτα προσγειωμένη, λογική και ευχαριστημένη με τη ζωή της, μιλά στην Κωνσταντινούπολη σε ένα σχετικό συνέδριο. Στο παζάρι αγοράζει ένα γυάλινο φιαλίδιο και αργότερα, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της, ένα πελώριο τζίνι θα βγει απ' αυτό. Μετά το πρώτο σοκ το τζίνι αρχίζει να της διηγείται την ιστορία του, μια ιστορία διαρκών εγκλεισμών.

Πρόκειται, όπως καταλάβατε, για ένα παραμύθι, αλλά μεταφερμένο στο σήμερα και προορισμένο αυστηρά για ενήλικες. Για μια αλληγορία πάνω στη μοναξιά και τη βαθιά, ασυνείδητη ίσως, επιθυμία για συντροφιά, για το πέρασμα των χρόνων και της ηλικίας, για την ευτυχία και, τελικά τι είναι κι αν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Παράλληλα - για να μην πλήττουμε - παρακολουθούμε τις ιστορίες του τζίνι σε τρεις διαφορετικούς παρελθόντες χρόνους. Μερικές από αυτές είναι αρκετά "άρρωστες" και βίαιες.

Ενδιαφέρον φιλμ με πρωτότυπη ματιά πάνω στο κλασικό θέμα του Αλαντίν, με το τζίνι δηλαδή που θα εκπληρώσει τρεις ευχές (γι' αυτό προσέχετε τι εύχεστε), με απόλυτα ενήλικη ματιά (όπως είπα και πριν) και αρκετά στοχαστικό, δημιουργεί τροφή για σκέψη και δεν συνίσταται μόνο για τους φίλους του φανταστικού, αλλά και γενικότερα.

Ο ΠΡΩΤΟΣ "MAD MAX"... ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Το 1979 ο αυστραλός George Miller γυρίζει την πρώτη του ταινία με τον άγνωστο εξ ίσου αυστραλό Μελ Γκίμπσον στον ομώνυμο ρόλο. Τίτλος: "Mad Max" (στην Ελλάδα "Μαντ Μαξ ο Εκδικητής") και βάζει έτσι τη βάση μιας εξαιρετικής σειράς που αριθμεί έως σήμερα 4 φιλμ.
Σε μια παρακμασμένη, βίαιη Αυστραλία του κοντινού μέλλοντος μπάτσοι αγωνίζονται με άνευ λόγου κακοποιούς, ενώ παντού (τουλάχιστον στην επαρχία, έξω από τις μεγάλες πόλεις) μοιάζει να επικρατεί απόλυτο χάος και εγκληματικότητα. Ένας από τους αστυνομικούς, αηδιασμένος από την κατάσταση, παραιτείται και αποσύρεται με την οικογένειά του σε εξοχικό σπίτι. Η βία όμως θα τον βρει κι εκεί και τότε...
Την εποχή που βγήκε το φιλμ ουδείς το είχε πάρει και πολλή είδηση και, βέβαια, ουδείς φανταζόταν τι θα ακολουθούσε. Ο Μίλερ το απογείωσε στο 2ο Μαντ Μαξ του 1981 και, δεκαετίες μετά, έκανε μια εκπληκτική τέταρτη συνέχεια (αυτή με τη Σαρλίζ Θερόν). Το πρώτο αυτό φιλμ του '79 είναι σίγουρα πιο "ταπεινό". Ως στόρι θυμίζει αρκετά βίαια αστυνομικά (από "Dirty Harry" έως Τσαρλς Μπρόνσον), όπου, σε ένα διεφθαρμένο σύστημα ένας εκπρόσωπος του νόμου (και όχι πάντα) παίρνει το νόμο στα χέρια του. Αυτοδικία δηλαδή. Η διαφορά είναι ότι αυτή η πρώτη ταινία της σειράς έδειχνε ήδη τις ιδιαιτερότητές της. Ίσως να μην ήταν ρητά έτσι, αλλά όλος ο περίγυρος μας κάνει να σκεφτούμε ότι ήδη βρισκόμαστε στο χώρο της δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας. Η απόλυτη αναρχία (όχι δυστυχώς με την πολιτική έννοια), η ανεξέλεγκτη βία, η έλλειψη καυσίμων, όλα παραπέμπουν εκεί. Το κλου όμως είναι οι απίστευτες φιγούρες, όχι τόσο των "κακών" όσο των μπάτσων. Απόλυτα γκροτέσκες, παρακμιακές μορφές, παρατημένες θα έλεγε κανείς σε ένα ερείπιο που είναι το "αρχηγείο" (καμιά σχέση με τα πολυσύχναστα και πυκνοκατοικημένα γραφεία που έχουμε συνηθίσει σε πάμπολλες ταινίες), που δρουν σχεδόν ανεξέλεγκτα, συχνά αυτοσχεδιάζοντας, είναι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο φανταστικού που μπαίνει σε μια, κατά τα άλλα, αστυνομική ταινία δράσης και εκδίκησης. Όσο για το όλο σκηνικό, με τη σκόνη της ερήμου, το μόνιμο καυτό ήλιο και τις μικρές, σαν αυτές του Φαρ Ουεστ, πόλεις, νομίζω ότι παραπέμπουν κατ' ευθείαν σε γουέστερν.
Καλογυρισμένο, όχι πάντως όσο τα μεταγενέστερα της σειράς, κρατά ακόμα τον θεατή και παρακολουθείται ευχάριστα (αν ξέρετε τι θα δείτε). Καλύτερα όμως να δώσετε το βάρος στα επόμενα.

O "ΡΟΒΙΝΣΩΝ ΚΡΟΥΣΟΣ" ΞΑΝΑ...

Το περίφημο βιβλίο του Daniel Defoe "Ροβινσών Κρούσος" του 1719 (και διάφορες παραλλαγές του) έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στον κινηματογράφο. Μία από αυτές μάλιστα από τον μεγάλο Λουί Μπουνιουέλ. Επειδή όμως ποτέ δεν παρατάς μια δοκιμασμένη συνταγή, εν έτει 1997 μεταφέρεται για μια ακόμα φορά από τους ως επί το πλείστον τηλεοπτικούς σκηνοθέτες Rod Hardy και George Miller (απλή συνωνυμία με τον γνωστό Μίλερ των Mad Max). Αυτή τη φορά τον βασικό ρόλο ερμηνεύει ο Πιρς Μπρόσναν.
Την ιστορία είμαι σίγουρος ότι την ξέρετε. Ο βρετανός Robinson Crusoe αναγκάζεται να μπαρκάρει στα καράβια επειδή σκότωσε σε μονομαχία ένα φίλο του για τα μάτια μιας γυναίκας (δεν έφταιγε πάντως αυτός για όλο αυτό). Το καράβι ναυαγεί, ο ήρωάς μας είναι ο μόνος επιζών και ξεβράζεται σε ένα έρημο τροπικό νησί. Εκεί, αν θέλει να επιβιώσει, πρέπει να φτιάξει ολομόναχος τη ζωή του από την αρχή ώστε να εξασφαλίσει τροφή, στέγη, προστασία. Κάποια στιγμή μια άγρια φυλή ιθαγενών από κοντινό νησί θα φτάσει εκεί με σκοπό να κάνει μια ανθρωποθυσία, ο Κρούσος θα σώσει το υποψήφιο θύμα και... θα βρει έτσι έναν σύντροφο, τον οποίο - "άγριος" γαρ - πρέπει να εκπαιδεύσει σχεδόν στα πάντα από την αρχή. Όχι βέβαια ότι και ο "άγριος" δεν έχει πλήθος γνώσεων που θα αποδειχτούν πολύιμες...
Η ταινία διαθέτει "μηνύματα". Ο ναυαγός θα φερθεί αρχικά απέναντι στον μαύρο Παρασκευά αλαζονικά, ως απόλυτα ανώτερος, ως λευκός αποικιοκράτης (όπως λέει μάλιστα κάποια στιγμή, στη σχετικά σύντομη θητεία του στα καράβια είχε κάνει και ένα ταξίδι μεταφέροντας σκλάβους). Συστήνεται ως "master" (ο μαύρος τον αποκαλεί βεβαίως έτσι νομίζοντας ότι αυτό είναι το όνομά του) και πιστεύει ότι μπροστά του έχει έναν βάρβαρο, απόλυτα αμαθή άνθρωπο, ο οποίος πρέπει να διδαχτεί τα πάντα από την αρχή. Τον πολιτισμό των λευκών δηλαδή, αλλά και τον απαραίτητο χριστιανισμό. Σύντομα θα διαπιστώσει ότι ο Παρασκευάς και πανέξυπνος είναι και οι γνώσεις του είναι χρήσιμες και  ότι, βέβαια, αρνείται να δεχτεί τον χριστιανισμό, ο οποίος είναι ακατανόητος γι' αυτόν. Ο Ροβινσώνας θα μετανοιώσει για τη συμπεριφορά του, θα καταλάβει ότι και το "διαφορετικό" οφείλει να είναι εξ ίσου αποδεκτό και τελικά μεταξύ τους θα αναπτυχθεί μια βαθειά φιλια που θα φτάσει μέχρι τα όρια της θυσίας... Όσο για το άλλο, την αλληγορική δημιουργία πολιτισμού από το τίποτα σχεδόν, αυτό μένει στα ψιλά του φιλμ.
Καλά όλα αυτά, αλλά νομίζω ότι η ταινία δεν προσφέρει τίποτα καινούριο. Ρουτινιάρικη σκηνοθεσία, σχετικά βαρετή πλοκή (ας μη ξεχνάμε ότι είναι και γνωστή εκ των προτέρων, οπότε θα έπρεπε να υπάρχεί "κάτι" που θα προσδώσει ενδιαφέρον, είτε κινηματογραφικά είτε νοηματικά) και, τελικά, νομίζω, πλήρης έλλειψη νεύρου. Πιστεύω ότι η λέξη που προανέφερα, "ρουτινιάρικη", την χαρακτηρίζει απόλυτα. Αν θέλετε τη γνώμη μου λοιπόν, δείτε την μόνο αν είστε φανατικοί του Πιρς Μπρόσναν...

ΟΙ ΔΙΦΟΡΟΥΜΕΝΕΣ "ΜΑΓΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΙΣΤΓΟΥΙΚ"

Το 1987 ο αυστραλός (ελληνικής καταγωγής, όπως ίσως γνωρίζετε) George Miller, έχοντας μόλις πίσω του τη θριαμβευτική τριλογία του Mad Max, γυρίζει το επόμενο φιλμ του: Τις "Μάγισσες του Ίστγουικ", ένα είδος φανταστικής κομεντί, με ένα λαμπρό καστ: Τζακ Νίκολσον, Μισέλ Φάιφερ, Σούζαν Σάραντον, Σερ!
Στην ομώνυμη ήσυχη αμερικάνικη πόλη τρεις μόνες γυναίκες (άλλες μόνες, άλλες χήρες με παιδιά) μαζεύονται τακτικά, οικτίρουν τη βαρετή και μίζερη ζωή τους και ονειρεύονται τον τέλειο άντρα - ή, τέλος πάντων, κάτι να τους συμβεί επιτέλους. Και να: Σαν να εκπληρώνετε η ευχή τους, ξαφνικά εγκαθίσταται στην πόλη, αγοράζοντας και ανακαινίζοντας έναν πελώριο παλιό πύργο, ένας μυστηριώδης, γοητευτικός και, όπως όλα δείχνουν, ζάπλουτος ξένος με τον υπηρέτη του. Ο ξένος θα συνάψει σχέσεις και με τις τρεις, αλλά σύντομα οι πάντες θα αντιληφτούν ότι κάτι δεν πάει καλά. Μήπως ο άγνωστος δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον διάβολο;
Η ταινία ξεκινά σαν χαριτωμένη κομεντί και, όσο πλησιάζουμε προς το τέλος, γίνεται όλο και πιο ανησυχητική αγγίζοντας συχνά το γκροτέσκο (ίσως και κάπως ενοχλητικό) στοιχείο. Δίχως ωστόσο, ακόμα και τότε, να παραλείπει κάποιες πινελιές χιούμορ.
Κατά την προσωπική μου γνώμη το κύριο χαρακτηριστικό της είναι το στοιχείο του διφορούμενου: Πρόκειται για ένα φεμινιστικό φιλμ, που δείχνει τη δύναμη του θηλυκού πάνω στο κυρίαρχο (υποτίθεται) αρσενικό; Αλλά τότε γιατί οι ηρωίδες γοητεύονται τόσο απ' αυτό, μοιάζουν να το έχουν τόσο ανάγκη; Όσο για το Κακό, που φορέας του είναι βεβαίως το αρσενικό που λέγαμε και πριν... εκεί να δείτε πόσο διφορούμενο παρουσιάζεται: Από τη μία είναι πραγματικά λυτρωτικό, απολαυστικό, ικανό να πραγματοποιήσει κάθε όνειρο φτάνει να αφεθείς σ' αυτό, ικανό να ταράξει τα νερά και να εξαφανίσει κάθε μιζέρια και βαρεμάρα. Από την άλλη, ταυτόχρονα, είναι μοχθηρό, εγωμανές, αδίστακτο. Δεν σταματά μπροστά σε τίποτα προκειμένου να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του. Ακόμα και ο θάνατος άλλων δεν αποτελεί ηθικό εμπόδιο.
Έτσι διφορούμενο θα μείνει το φιλμ ως την τελευταία σκηνή, παρουσιάζοντας ένα Κακό γοητευτικό και απωθητικό ταυτόχρονα, καθώς και γυναίκες εξαρτημένες από το αρσενικό, αλλά και εξαιρετικά δυνατές, νικήτριες τελικά. Διαλέγετε και παίρνετε.
Τελικά σαν φιλμ το βρίσκω σχετικά διασκεδαστικό, δίχως όμως να αποτελεί και μια από τις αγαπημένες μου ταινίες...

MAD MAX ΠΟΥ ΚΟΒΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ

Έχω επανειλημμένα γράψει για τη βαρεμάρα που νοιώθω όταν βλέπω ταινίες που βασίζονται αποκλειστικά στη δράση, στο "ξύλο" και τα διαρκή κυνηγητά. Ε, λοιπόν καιρός να γράψω και για μια λαμπρή εξαίρεση (που, υποθέτω, επιβεβαιώνει τον κανόνα): Το "Mad Max : Ο Δρόμος της Οργής" του 2015, του αυθεντικού δημιουργού βεβαίως της πρώτης τριλογίας των Mad Max, του George Miller. Ο οποίος, να σημειώσουμε, το 2015 έκλεισε αισίως τα 70!
Το Mad Max λοιπόν διαθέτει στοιχειώδες σενάριο: Μια στρατηγός ενός κτηνώδους δικτάτορα μιας πολεμοχαρούς φυλής (θυμίζω ότι βρισκόμαστε σε μια μετακαταστροφική γη, που ουσιαστικά έχει μεταβληθεί σε έρημο, με το νερό και τα καύσιμα σε διαρκή έλλειψη) το σκάει απ' αυτόν κλέβοντας ένα "πολεμικό άρμα" γεμάτο πολύτιμα καύσιμα και ένα ακόμα πιο πολύτιμο μυστικό φορτίο. Φυσικά ολόκληρη η φυλή (όπως, άθελά του, και ο Mad Max, ο οποίος είναι αιχμάλωτός τους) αρχίζει να τους κυνηγά λυσσασμένα. Ο Mad Max θα συνεργαστεί με την φυγάδα, αφού δεν υπάρχει άλλος τρόπος επιβίωσης. Στο δρόμο θα συναντήσουν άλλες φυλές και διάφορα εμπόδια...
Όλη η ταινία λοιπόν - σας προειδοποιώ - είναι ένα διαρκές υπερ βίαιο κυνηγητό. Και γιατί μου άρεσε τόσο; Υπάρχει ένα σινεμά που βασίζεται στην εικόνα. Εδώ αυτό επιτυγχάνεται νομίζω στον υπέρτατο βαθμό. Τα φοβερά, μεταλλαγμένα οχήματα κλέβουν την παράσταση, όπως και στο κλασικό δεύτερο Mad Max του 1981. Πέραν αυτού όμως, η φοβερή εικόνα, τα κυρίαρχα τοπία και χρώματα της ερήμου, οι λήψεις, η άφθονη αδρεναλίνη, ζαλιστική ταχύτητα κυριολεκτικά κόβουν την ανάσα. Το παρακολούθησα εντυπωσιασμένος, δίχως να χαλαρώσω ούτε λεπτό. Ακριβώς αυτό θεωρώ τόσο μεγάλο επίτευγμα: Μια τόσο δυνατή ταινία με ένα σενάριο από το τίποτα!
Εκτός αυτών βεβαίως υπάρχουν και οι σαφείς και ευπρόσδεκτες φεμινιστικές νύξεις. Όχι μόνο η προσωπικότητα της στρατηγού (αγνώριστη η Σαρλίζ Θερόν) γίνεται ο χαρακτήρας που κινεί τα νήματα, αλλά υπάρχουν κι άλλα στον ίδιο φεμινιστικό άξονα. Αυτά όμως είναι ίσως "ψιλά γράμματα". Αυτό που προέχει είναι η καταιγιστική εικόνα και το διαρκώς αυξανόμενο σασπένς.
Νομίζω ότι με τον Mad Max του 2015 (30 χρόνια μετά δηλαδή) η τετραλογία πλέον γίνεται η εμβληματικότερη εικόνα μετακαταστροφικής κοινωνίας ολόκληρου του κινηματογράφου. Άλλωστε από τότε ήδη τον είχε επηρεάσει πολύ...

ΠΙΓΚΟΥΙΝΟΙ, ΚΛΑΚΕΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Ανάμεσα στην πληθώρα κινουμένων σχεδίων που κατέκλυσαν φέτος τις οθόνες, και που πολλά απ' αυτά ήταν αδιάφορα, το Happy Feet, αν μη τι άλλο, διαθέτει σχετική πρωτοτυπία. Ψηφιακό, γυρισμένο από τον George Miller (ναι, τον ίδιο Miller που έκανε τα Mad Max και τις Μάγισσες του Ίστγουικ), εκμεταλλεύεται στο έπακρο το χαριτωμένο στυλ των πιγκουίνων για να μας δώσει ένα αρκετά διασκεδαστικό καρτούν. Μιούζικαλ στην ουσία, αφού πάρα πολλές γνωστές επιτυχίες (μαύρης μουσικής κυρίως), εμπορικές και ποπίζουσες βεβαίως - μην περιμένει κανείς "προχωρημένα κομμάτια - τραγουδιούνται και χορεύονται διασκευασμένες από πλήθη των συμπαθών πτηνών και από το εντυπωσιακό καστ γνωστών ηθοποιών που δανείζουν τις φωνές τους.
Η ταινία βλέπεται με σχετικό ενδιαφέρον, αφού διαθέτει μερικές εξαιρετικά εντυπωσιακές σκηνές σλάλομ, κυνηγητών κλπ. ανάμεσα σε τρομακτικά παγόβουνα, χαράδρες και σπηλιές, υποβρύχιες και μη, και εξίσου εντυπωσιακές σκηνές πλήθους (πιγκουίνων φυσικά), που είναι συγκεντρωμένοι σε τόσο απίστευτους αριθμούς που σχεδόν προκαλούν δέος. Ενδιαφέροντα και τα "μηνύματα", τόσο αυτό υπέρ της διαφορετικότητας, αφού ο ήρωας είναι ο μόνος από το πλήθος που χορεύει αντί να τραγουδά όπως όλοι - και φυσικά δικαιώνεται -, όσο και το οικολογικό. Μόνο που το τελευταίο δίνεται με πολύ αφελή τρόπο, που γίνεται ακόμα αφελέστερος με την τελική λύση. (Αλήθεια, κατάλαβε κανείς γιατί οι άνθρωποι πείθονται τόσο εύκολα και απλά να σταματήσουν τις αντιοικολογικές τους δραστηριότητες στον πόλο;)
Τέλος πάντων, τα παιδιά νομίζω ότι θα το διασκεδάσουν, όπως άλλωστε και αρκετοί μεγάλοι.