Ο ΣΑΟΥΡΑ, Η ΣΑΛΩΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΦΛΑΜΕΝΚΟ

 

Το 2002 ο ισπανός Carlos Saura (ενεργός ως σκηνοθέτης ήδη από το 1960) μεταφέρει στην οθόνη ένα μπαλέτο με μουσική του Roque Banos και θέμα τη "Σαλώμη"(Salome) και την ιστορία ακραίου πάθους και εκδίκησης, της οποίας "αντικείμενο του πόθου" είναι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Όταν ο έρωτάς της γυναίκας απορρίπτεται η εκδίκηση θα είναι σκληρή.

Η ταινία λειτουργεί κάπου ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και το χοροθέατρο. Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε την προετοιμασία της παράστασης (σκηνοθέτης, χορογράφος, χορευτές κλπ.), συζητήσεις, συνεννοήσεις, προβληματισμοί, πρόβες... Στη συνέχεια παρακολουθούμε ολόκληρη την παράσταση.

Η ιστορία της Σαλώμης, που την ενσαρκώνει η χορεύτρια Aida Gomez, μεταφέρεται σε μπαλέτο (χοροθέατρο αν προτιμάτε) με "ισπανικό" χρώμα, αφού η μουσική και οι βασικές χορευτικές κινήσεις είναι φλαμένκο. Στο πρώτο μέρος, αυτό με την προετοιμασία, βαρέθηκα πολύ. Η ίδια η παράσταση με συνεπήρε, την θεώρησα υποβλητική και σε κάποια σημεία πολύ δυνατή. Συνολικά πάντως όλα αυτά τα μουσικο-χορευτικό-ντοκιμαντερίστικα φιλμ του Σάουρα με αφήνουν μάλλον αδιάφορο. Νομίζω ότι αφορούν μόνο κάποιο κοινό με σχετικά ενδιαφέροντα.  

Η ΜΑΜΑ ΠΟΥ ΕΚΛΕΙΣΕ ΤΑ 100 ΚΑΙ Η ΙΣΠΑΝΙΑ

Δεκαετία του 70. Η Ισπανία, μετά από κοντά 40 χρόνια κάτω από το φασιστικό ζυγό του Φράνκο, έχει επιτέλους απελευθερωθεί. Ο Carlos Saura, ο γνωστότερος ισπανός δημιουργός πριν την εποχή του Αλμοδοβάρ, γυρίζει μια σειρά από πολιτικές αλληγορίες με θέμα την χώρα του. Όλες διαθέτουν έκδηλο σουρεαλισμό, μερικές και χιούμορ, ενώ παίζουν διαρκώς με το φανταστικό. Μία απ' αυτές, που γυρίζεται το 1979, είναι το "Η Μαμά Έκλεισε τα 100" (Mama cumple 100 anos).
Πρωταγωνίστρια είναι και πάλι η Τζεραλντίν Τσάπλιν, σύζυγος του Saura. Αυτή φτάνει με τον άντρα της σε μια έπαυλη - κτήμα στην εξοχή, όπου δούλευε παλιότερα, για να παρευρεθεί στα γενέθλια των 100 χρόνων της "μάμα - φαμίλια" μιας κατ΄ουσίαν μητριαρχικής οικογένειας. Εκεί θα συναντήσει τα πολλά μέλη της οικογένειας, θα μάθει για το θάνατο κάποιων, για το πώς εξελίχτηκαν κάποιοι άλλοι και θα βιώσει τις πολύπλοκες, όχι πάντοτε άριστες σχέσεις των μελών μεταξύ τους και με τη μητέρα. Κάποια μάλιστα από τα παιδιά της καταστρώνουν ένα σχέδιο για να τη δολοφονήσουν και να την κληρονομήσουν...
Η ταινία συνδυάζει με απόλυτα φυσικό τρόπο, σα να είναι κάτι συνηθισμένο, τις ρεαλιστικές στιγμές της ιστορίας με κάποια υπερφυσικά στοιχεία, με στοιχεία του φανταστικού, μπαίνοντας έτσι, εκτός από τον τόσο προσφιλή στην Ισπανία σουρεαλισμό, και σ' αυτό που θα αποκαλούσαμε μαγικό ρεαλισμό. Το συγκεκριμένο φιλμ μπορεί να χαρακτηριστεί και ως ιδιόρυθμη κωμωδία, αφού το χιούμορ υπάρχει διάχυτο. Όσο για τα αλληγορικά στοιχεία, τόσο συνηθισμένα στον Σάουρα της εποχής αυτής, μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε ότι η αιωνόβια μαμά είναι βέβαια η μαμά Ισπανία. Είναι ταυτόχρονα γλυκιά και συμπαθητική, αλλά και καταπιεστική, συγκινητική και κουτσομπόλα, αξιαγάπητη αλλά και συντηρητική. Και σίγουρα απαιτεί φροντίδα. Και, επί πλέον, "ποτέ δεν πεθαίνει"...
Και τα παιδιά, τα εγγόνια, το πλήθος των συγγενών; Όπως και κάθε λαός, αποτελείται από "κάθε καρυδιάς καρύδι", τουτέστιν η ποικιλία των χαρακτήρων συναγωνίζεται μ' αυτή των προθέσεων και με αυτή του τρόπου αντιμετώπισης και των συναισθημάτων προς τη μητέρα. Συντηρητικοί, ερωτικά απελευθερωμένοι, ονειροπόλοι ουτοπιστές, ψυχροί υπολογιστές και πολλοί άλλοι συνυπάρχουν στα μέλη της οικογένειας. Υπάρχουν και άλλες πολιτικές αναφορές - ας μη ξεχνάμε ότι η δικτατορία έχει πέσει πολύ πρόσφατα, η πολιτικοποίηση είναι εξαιρετικά διαδεδομένη, τα τραύματα νωπά. Πολλές από τις αναφορές αυτές είναι "κρυπτογραφημένες" ή ίσως αναγνωρίζονται κυρίως από ισπανούς.
Γενικά τη βρίσκω ενδιαφέρουσα ταινία, όπως και τις άλλες του σκηνοθέτη της περιόδου αυτής που έχει τύχει να δω. Γενικά θα πρότεινα να ψάξει κανείς τη δεκαετία του 70 του Σάουρα.