MESRINE: ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑΣ Ή ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ;

Ο "Mesrine" του γάλλου Jean-François Richet είναι μια 4ωρη ταινία που χωρίζεται στα "Το Ένστικτο του θανάτου" και "Ο υπ' αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος" και προβάλλεται σε δύο χωριστά μέρη. Θα επιστήσω την προσοχή σας: Δεν πρόκειται για νο 1 και νο 2. Πρόκειται για μία ταινία, γυρισένη όλη μαζί ως τετράωρη, που προβάλλεται σε δύο δίωρα για καθαρά πρακτικούς λόγους, όπως το Lord of the Rings ας πούμε. Να ξέρετε λοιπόν ότι το 1ο μέρος θα τελειώσει απότομα και... ραντεβού σε 15 μέρες για το 2ο. Εδώ θα γράψω μια και καλή για ολόκληρο το 4ωρο φιλμ και έτσι δεν θα επανέλθω στην προβολή του 2ου μέρους.
Ο Mesrine είναι υπαρκτό πρόσωπο και υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους γάλλους γκάνγκστερς. Έδρασε στις δεκαετίες του 60 και του 70 στη Γαλλία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, γελοιοποίησε επανειλημμένα τις αρχές αποδρώντας τρεις αν θυμάμαι καλά φορές από φυλακές ύψιστης ασφαλείας και δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από την αστυνομία στα τέλη των 70ς. Ωστόσο ο άνθρωπος αυτός δεν υπήρξε ένας απλός κακοποιός.
Ας δούμε όμως πρώτα το φιλμ. Ο Βενσάν Κασέλ είναι κομένος και ραμένος για τον βασικό ρόλο και όλη η ταινία στηρίζεται πάνω του. Στιλιστικά πρόκειται για μια περιπέτεια έντονης δράσης και αρκετά βίαιη στο πρώτο κυρίως μέρος, με ληστείες, φόνους, αποδράσεις, ηρωικές και παράτολμες κινήσεις, ανδρική φιλία, έρωτες και, ως εκ τούτου, απόλυτα χορταστική, που θυμίζει έντονα παλιά γαλλικά γκανγκστερικά φιλμ. Άλλωστε και οι εποχές (πολύ καλή αναπαράσταση των 60ς και 70ς) παραπέμπουν σ' αυτά. Έτσι νομίζω ότι ουδείς πρόκειται να πλήξει.
Πάμε τώρα στο πολύπλοκο ποιόν του Μεσρίν. Πολέμησε στην Αλγερία στα τέλη των 50ς και αμέσως μετά την επιστροφή του στη Γαλλία, όντας εξαιρετικά βίαιη φύση, ξεκίνησε την εγκληματική του δράση με ληστείες, απαγωγές και φόνους. Ωστόσο τον έτρωγε και άλλο ένα σαράκι: Αυτό της δόξας. Ματαιόδοξος και επιδειξιομανής, έτοιμος ωστόσο να θυσιάσει τα πάντα για να τηρήσει τους άγραφους νόμους του υποκόσμου, τη "μπέσα" που λέμε εδώ, ήθελε πάνω απ' όλα να είναι διαρκώς πρωτοσέλιδο. Έκανε παράτολμες, αυτοκαταστροφικές ενέργειες προκειμένου να βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα (αλλά και για να κρατήσει τις υποσχέσεις του, ένα παράξενο κράμα εγκληματικότητας και τιμιότητας δηλαδή) και πάσχιζε πραγματικά να κερδίσει τον επίζηλο γι' αυτόν τίτλο του "νο 1 δημόσιου κίνδυνου". Και καθώς τα χρόνια περνούσαν (στο 2ο μέρος του φιλμ αυτό) άρχισε να εμπλέκεται όλο και περισσότεο με την πολιτική. Άρχισε να δηλώνει ότι όλα τα κάνει για να ξεφτιλίσει το σύστημα, για να δείξει ότι είμαστε όλοι σκλάβοι των τραπεζών και του καπιταλισμού και άλλα τέτοια. Λίγο πριν το τέλος της καριέρας του μάλιστα είχε επαφές με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και γενικά είχε φίλους από τον ακροαριστερό, επαναστατικό χώρο. Κάπου στα 70ς μάλιστα έγραψε και βιβλίο με τίτλο "Το ένστικτο του θανάτου", την αυτοβιογραφία του δηλαδή, όπου παραδεχόταν πολλά εγκλήματα, αλλά και διατύπωνε πολιτικές θέσεις (νομίζω ότι κυκλοφορεί και στα ελληνικά). Το θέμα τώρα είναι κατά πόσο τα πίστευε όλα αυτά ή το αν τα έκανε μόνο για να βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Για να το καταλάβουμε αυτό, πρέπει να δούμε το κλίμα των 70ς, όπου ξεκίνησε η ανοιχτή πολιτικοποίηση ή "πολιτικοποίησή" του: Τα αριστερά / αναρχικά επαναστατικά κινήματα ήταν τότε πολύ διαδεδομένα. Υπενθυμίζουμε τη Μπάαντερ Μάινχοφ στη Γερμανία, τις Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία, τη 17 Νοέμβρη στην Ελλάδα, τα κράματα επανάστασης και εθνικισμού των Βάσκων και των Ιρλανδών κλπ. Μέσα σ' αυτό το κλίμα, θα μπορούσε να είναι ακόμα και... in το να δηλώνεις ότι θέλεις να εξευτελίσεις τους δυνάστες του λαού. Δεν ξέρω φυσικά ποια είναι η πραγματικότητα (κανείς μας άλλωστε) και τι πραγματικά επεδίωκε ο Μεσρίν. Η ταινία πάντως τον θέλει μάλλον ματαιόδοξο (και αστείο μερικές φορές), να δηλώνει επαναστάτης περισσότερο για να ξαναγίνει πρώτο θέμα.
Συνολικά πάντως τη θεωρώ μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία, που καταφέρνει και να κρατήσει τον θεατή παρά την αποσπασματικότητά της (γίνονται συχνά άλματα στο χρόνο) και να ξεδιπλώσει μπροστά του μια πραγματικά ιδιάζουσα περίπτωση. Και αν έπρεπε να διαλέξω, θα θεωρούσα καλύτερο το δεύτερο μέρος.