ΟΙ "12 ΕΝΟΡΚΟΙ" ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Το 1957 ο σχεδόν πάντοτε αξιόλογος Sidney Lumet (1924-2011) γυρίζει μια από τις γνωστότερες "ταινίες δωματίου" (ταινίες δηλαδή των οποίων η δράση συμβαίνει αποκλειστικά σε κλειστό χώρο ή σε ένα μόλις δωμάτιο), το "12 Angry Men" ("Οι δώδεκα Ένορκοι" στα ελληνικά). 

Μετά το τέλος της δίκης 12 ένορκοι συγκεντρώνονται σε ένα δωμάτιο για να αποφασίσουν για την τύχη ενός νεαρού που κατηγορείται ότι σκότωσε τον πατέρα του. Όλοι είναι πεπεισμένοι για την ενοχή του, εκτός από έναν (Χένρι Φόντα), ο οποίος επιμένει να ξανακοιτάξουν τα στοιχεία. Απρόθυμοι αρχικά οι υπόλοιποι υποχρεώνονται να το κάνουν. Σιγά - σιγά η εικόνα αρχίζει να αλλάζει καθώς λεπτομέρειες που είχαν θεωρηθεί ασήμαντες επανεκτιμούνται, νέα στοιχεία βγαίνουν στο φως και οι επακόλουθες ψηφοφορίες βρίσκουν τους ενόρκους διχασμένους...

Η ταινία έχει πολλαπλούς στόχους. Κατ' αρχάς υπάρχουν οι διαφορετικοί χαρακτήρες των 12, οι οποίοι βαθμιαία φωτίζονται και αποκαλύπτουν τα background, τα κίνητρα και τις ιδιαιτερότητές τους, θετικές ή αρνητικές. Προσοχή: Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν ξεκάθαροι "καλοί" και "κακοί". Από αυτούς που πιστεύουν απόλυτα στην απονομή δικαιοσύνης με κάθε τίμημα μέχρι αυτούς που είναι πέρα για πέρα αρνητικά προκατηλειμένοι , από το μαύρο ως το άσπρο δηλαδή, υπάρχει μια πληθώρα "αποχρώσεων", που καλύπτουν όλη τη γκάμα. Όπως δηλαδή συμβαίνει στη ζωή, όπου απόλυτο μαύρο ή άσπρο στους ανθρώπους δεν υπάρχει. Από την άλλη το φιλμ θέτει υπό αμφισβήτηση τόσο τη διαδικασία της δικαιοσύνης (πόσο εύκολο είναι να καταδικαστεί ένας πιθανός αθώος), όσο και την ίδια την ουσία της και τη δυνατότητά της, τελικά, να αποκαλύπτει την αλήθεια των γεγονότων. Η τελική αμφιβολία είναι η καλύτερη απόδειξη για την πρόθεση αυτή του σκηνοθέτη.

Στο μεταξύ παρακολουθούμε ένα ενδιαφέρον αστυνομικό δράμα, το οποίο, παρά την παντελή έλλειψη δράσης (όλα γίνονται με λόγια), καταφέρνει να κρατά τον θεατή (εμένα τουλάχιστον) με τις διαρκείς ανατροπές και αναθεωρήσεις των μέχρι τότε βεβαιοτήτων. Οπότε το ενδιαφέρον ούτως ή άλλως υπάρχει σε σεναριακό επίπεδο, ανεξάρτητα των κοινωνικών αναλύσεων.

Ξέρω ότι το κλειστό της ταινίας και η έλλειψη δράσης ίσως κουράσουν κάποιους που δεν μπορούν να υποφέρουν αυτό το είδος του "διαλογικού" σινεμά. Ωστόσο αναμφισβήτητα πρόκειται για μια κλασική ταινία και, όπως είπα, μια από τις κλασικότερες του μάλλον σπάνιου αυτού είδους.