ΤΙ ΕΙΔΕ ΣΤ' ΑΛΗΘΕΙΑ Ο JOSIAH ;

 Το 2021 ο Vincent Grashaw γυρίζει την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του "What Josiah Saw", ένα φιλμ τρόμου αρκετά διαφορετικό από άλλα του είδους.

Σε μια σχετικά απομονωμένη και σχεδόν υπό κατάρρευση φάρμα στις νότιες πολιτείες ζει ο καθυστερημένος 30άρης γιος με τον καταπιεστικό (όπως καταλαβαίνουμε από τα συμφραζόμενα) πατέρα του. Όταν μια εταιρία πετρελαίου προσφέρει ένα μεγάλο ποσό για να την αγοράσει, τα δύο άλλα αδέλφια που ζουν μακριά και εντελώς αποξενωμένα, η μία με "φυσιολογική" ζωή και ο άλλος με πολλά προβλήματα, οικονομικά και όχι μόνο, θα επιστρέψουν. Τα οικογενειακά μυστικά του παρελθόντος - μερικά ανατριχιαστικά - αρχίζουν σιγά - σιγά να αποκαλύπτονται.

Αμερικάνικος νότος, γοτθική ατμόσφαιρα, διακριτικό μεταφυσικό στοιχείο που ποτέ δεν είμαστε σίγουροι αν είναι πραγματικό ή κάποιοι το φαντάζονται, κρυμμένα μυστικά, όλα συμβάλλουν σε ένα ενδιαφέρον, ατμοσφαιρικό φιλμ τρόμου (αλλά και δραματικό), πολύ μακριά από φλύαρα εφέ και μπαμπούλες που πετιούνται ξαφνικά για να σε τρομάξουν - και με το πάντοτε ευπρόσδεκτο για μένα "φανταστικό της αμφιβολίας" (συμβαίνουν αληθινά όσα βλέπουμε ή...). Και βέβαια διαθέτει και μία απροσδόκητη ανατροπή στο τέλος. 

Από τις καλές ταινίες του είδους που παρακολούθησα τελευταία, συνίσταται μόνο σε όσους έχουν ξεπεράσει τα φτηνά "μπου!" που λέγαμε πριν και ψάχνουν για κάτι περισσότερο στον τρόμο, που έτσι κι αλλιώς διάγει δύσκολους καιρούς. Οπότε τέτοια φιλμ είναι για μένα ακόμα πιο ευπρόσδεκτα.

"AN EVERLASTING PIECE": ΙΡΑ, ΜΠΙΖΝΕΣ ΚΑΙ... ΠΕΡΟΥΚΕΣ

 

Το 2000 ο συνήθως συμπαθής Barry Levinson πηγαίνει στην Ιρλανδία (αγνοώ πώς και γιατί) για να γυρίσει μια καθαρά ιρλανδέζικη ταινία: Το "An Everlasting Piece", μια κωμωδία που διαδραματίζεται στις αρχές των 80ς σε ένα ταραγμένο, σχεδόν σε εμπόλεμη κατάσταση Μπέλφαστ, όπου οι αγγλικές "δυνάμεις κατοχής" (κατά τους Ιρλανδούς) συγκρούονται με τους μαχητές του ΙΡΑ.

Ενώ το μίσος καθολικών και προτεσταντών έχει φτάσει στο απροχώρητο, δύο κουρείς, ένας προτεστάντης και ένας καθολικός, ο πρώτος ιδεολόγος και μανιώδης με την ποίηση, ο δεύτερος πονηρός, με τάση προς την κομπίνα, συνεταιρίζονται και ξεκινάν μια επιχείρηση... πώλησης περουκών, που φιλοδοξεί να έχει το μονοπώλιο σ' όλη τη Βόρεια Ιρλανδία, έχοντας στα χέρια τους μια λίστα... όλων των φαλακρών της περιοχής, την οποία απέκτησαν από έναν ψυχοπαθή φυλακισμένο...

Τα αστεία συμβάντα διαδέχονται το ένα το άλλο, ενώ τα πράγματα μπερδεύονται όλο και περισσότερο: Υπάρχει κι άλλη μια εταιρία πώλησης περουκών που διεκδικεί επίσης το μονοπώλιο, ο φυλακισμένος απελευθερώνεται, στην όλη φάση εμπλέκεται ο ΙΡΑ... άστα να πάνε δηλαδή... Ο Λέβινσον καταφέρνει να κάνει μια ευχάριστη κωμωδία με φόντο μια δύσκολη και αιματοβαμμένη κατάσταση. Ταυτόχρονα όμως δίνει ανάγλυφα μια εικόνα των (καθολικών) Ιρλανδών της εποχής, με τις στενές οικογενειακές σχέσεις, τη σχετική φτώχεια, τα παμπ κλπ, αλλά και το ταραγμένο κλίμα της εποχής, με την καταπίεση των καθολικών από τους Βρετανούς και την ατμόσφαιρα που διαρκώς μυρίζει μπαρούτι (τα τελευταία δίνονται έμμεσα, με τα συνεχή μπλόκα και ελέγχους που υφίστανται οι κάτοικοι από τον αγγλικό στρατό) - και γενικά σκιαγραφεί αδρά το κλίμα της εποχής. .

Βρήκα την ταινία συμπαθέστατη. Και ευχάριστη και σωστή στην περιγραφή και τις παραμέτρους στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Στην Ελλάδα δεν είχε προβληθεί ποτέ. Ίσως να την είχαν βρει πολύ... ιρλανδέζικη.

"RADIUS" Ή Η ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΤΩΣΗΣ

 

Το 2017 οι Caroline Labreche και Steeve Leonard γυρίζουν (και γράφουν και το σενάριο) στο "Radius", ένα low budget φιλμ επιστημονικής φαντασίας, δίχως πολλά εφέ και άλλα σχετικά παραγεμίσματα. Είχαν ξανασυνεργαστεί και παλιότερα.

Ένας άντρας ξυπνά δίχως καμία απολύτως μνήμη (ποιος είναι, πού βρίσκεται, ποιο το παρελθόν του... τίποτα απολύτως). Το ακόμα χειρότερο είναι ότι όποιος ή ό,τι (άνθρωπος ή ζώο) βρεθεί σε μια συγκεκριμένη ακτίνα γύρω του πεθαίνει ακαριαία! Σύντομα θα συναντήσει μια γυναίκα εξ ίσου αμνησιακή, που είναι το μόνο πλάσμα που μπορεί να επιβιώσει δίπλα του. Τι έχει συμβεί;

Η ιδέα είναι πρωτότυπη, η εκτέλεσή της ικανοποιητική, το σασπένς δεδομένο, το μυστήριο όλο και πιο πυκνό. Θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα καλό, σχετικά χαμηλότονο b movie επιστημονικής φαντασίας, απ' αυτά που βλέπονται ευχάριστα. Όντως ευχάριστα το είδα μέχρι λίγο πριν την εξήγηση των πάντων. Προφανώς υπάρχει ανατροπή (αλίμονο τώρα), πλην όμως το όλο πράγμα βασίζεται σε μια κυριολεκτικά απαράδεκτη σύμπτωση που μπορεί να συμβεί όχι μία στο εκατομμύριο, αλλά μία στα πολλά δισεκατομμύρια (πρακτικά δηλαδή τείνουμε προς το ποτέ). Όταν λέω "εξήγηση" εννοώ το ποιοι είναι οι δύο αμνησιακοί ήρωες, ποια είναι η μεταξύ τους σχέση, τι είχε συμβεί τις λίγες προηγούμενες μέρες που έχουν "χάσει" κλπ. Διότι για το παράδοξο φαινόμενο των ακαριαίων θανάτων δεν λέγεται απολύτως τίποτα. Αυτό απλώς συμβαίνει.

Επαναλαμβάνω: Θα το χαρακτήριζα συμπαθητικό αν δεν υπήρχε το τέλος που μου τα χάλασε όλα.

Η ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗ ΚΑΙ ΑΦΙΛΟΞΕΝΗ "ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ"

 Ένας Δανός ιερέας - λιτοδίαιτος και κλειστός - με πάθος για τη φωτογραφία, διατάσσεται να πάει στην δύσκολη, μακρινή και αραιοκατοικημένη άκρη της Ισλανδίας για να χτίσει μια εκκλησία για την εκεί κοινότητα. Στο πρώτο μέρος βλέπουμε το εξαιρετικά δύσκολο ταξίδι του με έμπειρους οδηγούς, που αποδεικνύεται και εξαιρετικά επικίνδυνο. Στο δεύτερο παρακολουθούμε τα εξ ίσου "δύσκολα" γεγονότα που συμβαίνουν όταν πλέον φτάνει με χίλια βάσανα εκεί.

Πρόκειται για τη "Χώρα του Θεού" (2022), τρίτο φιλμ του ισλανδού (που ζει και εργάζεται όμως στη Δανία) Hlynur Palmason, γυρισμένο στην Ισλανδία βεβαίως. Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής του φιλμ; Μα το ισλανδικό τοπίο βεβαίως. Άγριο, αφιλόξενο, μεγαλοπρεπές, υποβλητικό, σε κάνει να νιώθεις δέος και μπορεί να σε σκοτώσει ταυτόχρονα. Μπροστά σ' αυτό τα ανθρώπινα ένστικτα παίρνουν το πάνω χέρι, κάθε βεβαιότητα, πίστη, κανόνας υποχωρούν, εξαφανίζονται ίσως. Αλλά, δυστυχώς, τα ανθρώπινα ένστικτα συνήθως είναι αυτοκαταστροφικά (ή καταστροφικά εν γένει). Οι ντόπιοι είναι εξοικειωμένοι μ' αυτά. Ο νεοφερμένος ιερέας θα υποκύψει κι αυτός είτε το θέλει είτε όχι.

Αργοί ρυθμοί (που ταιριάζουν όμως καθώς συντελούν στην υποβλητικότητα της ταινίας), ανθρώπινα πάθη και η φωτογραφία (η τέχνη) ως σύμβολο που μπορεί να επιβιώσει εκεί που οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους (ένα τίποτα μπροστά στην κυρίαρχη φύση) θα ξεχαστούν για πάντα, συνθέτουν ένα δραματικό φιλμ που μπορεί να "υπνωτίσει" το θεατή με τους τελετουργικούς του ρυθμούς. Βέβαια η ψυχολογία και τα ακριβή κίνητρα των (βίαιων) πράξεων που θα δείτε προς το τέλος δεν μου ήταν εντελώς ξεκάθαρα - μάλλον με εξέπληξαν θα έλεγα, αλλά βρήκα την όλη ταινία αξιόλογη.  

"THE BOOK OF REVALATION" ΚΑΙ Η ΠΑΝΤΟΤΕ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗ ANA KOKKINOS

 Η ελληνικής καταγωγής αυστραλέζα Ana Kokkinos είναι από τις πιο προκλητικές δημιουργούς των τελευταίων δεκαετιών (θυμάστε το "Head On" που είχε συζητηθεί αρκετά όταν προβλήθηκε στην Ελλάδα το 1998;) Το 2006 λοιπόν γυρίζει το επίσης προκλητικό - και "τροφή για σκέψη" - "Book of Revalation" με τη Γκρέτα Σκάκι μεταξύ άλλων αυστραλών ηθοποιών. 

Το φιλμ μιλά για το θέμα του βιασμού και για τις μετά απ' αυτόν επιπτώσεις στο θύμα. Μόνο που εδώ, αντιστρέφοντας πλήρως τη συνηθισμένη εικόνα, το θύμα είναι άντρας και οι θύτες γυναίκες. Ένας επιτυχημένος χορευτής απάγεται από τρεις μασκοφόρες γυναίκες, κλείνεται για μέρες αλυσοδεμένος σε υπόγειο και γίνεται αντικείμενο κάθε λογής σεξουαλικών τους φαντασιώσεων. Όταν αφήνεται ελεύθερος δεν θα είναι πια ο ίδιος άνθρωπος. Θα έχει μετατραπεί σε απόλυτα προβληματικό χαρακτήρα.

Μην περιμένετε μυστήριο, εκδικήσεις, στοιχεία θρίλερ εδώ. Το θύμα προσπαθεί μεν εμμονικά να ανακαλύψει την ταυτότητα των απαγωγέων του, αλλά [spoiler] δεν θα μάθει ποτέ το ποιος και το γιατί - ούτε κι εμείς άλλωστε. Το βάρος πέφτει στο μετά, στα κατάλοιπα που αφήνει η βία και η ταπείνωση. Συναισθηματικά, επαγγελματικά, κοινωνικά... Η αντιστροφή των συνηθισμένων ρόλων / καταστάσεων χρησιμεύει νομίζω για τη δημιουργό στο να δηλώσει τη φρίκη της βίας και της επιβολής τής δύναμης και τής εξουσίας πάνω σε οποιοδήποτε ανθρώπινο ον. 

Η ταινία μπορεί να σοκάρει κάποιους, μπορεί να αφήσει κυριολεκτικά "στα κρύα του λουτρού" πολύ περισσότερους,  αφού δεν είναι το θρίλερ μυστηρίου που περίμεναν, αλλά είναι δυνατό με τον τρόπο του Χάνεκε και όντως μπορεί να αποτελέσει τροφή για σκέψη, ενώ πολλοί ίσως ανακαλύψουν και άλλες, κρυμμένες πτυχές του. Πάντως πρόκειται για ταινία για λίγους.

ΤΟ "ΒΟΥΒΟ" ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ ΩΣ ΑΛΛΗ "ΒΑΒΥΛΩΝΑ".

 

Ο Damien Chazelle, του οποίου κάθε φιλμ αποτελεί πλέον γεγονός, αποφασίζει το 2022 να στρέψει το φακό του στο εκθαμβωτικό και οργιαστικό Χόλιγουντ της βουβής δεκαετίας του 20 κι αυτής του 30 που ακολούθησε... με κάποια προβλήματα πλέον. Το "Babylon" είναι ένα πλούσιο και θεαματικό φιλμ που καταγράφει όλα αυτά, αλλά και μιλά, τελικά, για μια ακόμα περίπτωση ανόδου και πτώσης, δόξας και λησμονιάς, αυτή τη φορά στον αδηφάγο χώρο του θεάματος. Η διαρκώς ανερχόμενη Μάργκοτ Ρόμπι και ο Μπραντ Πιτ πρωταγωνιστούν μεταξύ άλλων.

Στα 20ς το Χόλιγουντ ακμάζει, οι σταρς διαδέχονται ταχύτατα ο ένας τον άλλον, τα εκατομμύρια ρέουν, η τζαζ είναι πιο μεθυστική από ποτέ και η υπερβολή έχει χτυπήσει κόκκινο: Πάρτι ατελείωτων οργίων, άφθονα ναρκωτικά και αλκοόλ και κάθε λογής ακρότητα βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη από τους προνομιούχους που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με την απαστράπτουσα βιομηχανία του θεάματος. Το φιλμ παρακολουθεί τις ιστορίες τριών ανθρώπων μέσα σ' αυτή τη Βαβυλώνα: Μιας όμορφης, σέξι και αδίστακτης κοπέλας που φτάνει εκεί αποφασισμένη να κατακτήσει τη δόξα με κάθε τρόπο, ενός μεξικανού που μπαίνει στα στούντιο αρχικά ως "παιδί για όλες τις δουλειές" και ενός σούπερ σταρ ηθοποιού που έχει βαρεθεί τα πάντα και χρειάζεται κάτι διαφορετικό.

Το φιλμ είναι θεαματικό, η μουσική της εποχής (τζαζ ως επί το πλείστον) μεθυστική, όπως προείπαμε, τα όργια είναι μεγαλοπρεπή και παρακμιακά και η ηδονιστική και υπερβολική σε όλα ατμόσφαιρα αυτού του ανέμελου (;;;) μικρόκοσμου δίνεται με τρόπο ανάγλυφο. Ωστόσο υπάρχει βεβαίως και η άλλη πλευρά, η κρυμμένη όψη. Η βρωμιά, το ξεζούμισμα των σταρ και μετά το πέταμά τους στο καλάθι των αχρήστων, η εγκληματικότητα και η νοσηρότητα (βιασμοί, τόννοι ναρκωτικών κλπ.) και το βρώμικο χρήμα των γκάγκστερ της εποχής που έχει εμπλακεί στο όλο πράγμα, ο κυνισμός, για να αναφέρουμε μόνο μερικά... Κι έπειτα ήρθε η μεγάλη "καταστροφή" για πολλούς πρωταγωνιστές (όχι όμως και για την κινηματογραφική βιομηχανία - γι' αυτήν το αντίθετο μάλιστα): Ο ήχος. Αμέσως - αμέσως πολλοί μεγάλοι σταρ, άντρες και γυναίκες, εξαφανίστηκαν από τη μία μέρα στην άλλη διότι, απλούστατα, δεν μπορούσαν να μιλήσουν σωστά. 

Στην ουσία πρόκειται για πικρό φιλμ που μιλά, όπως είπαμε, για άνοδο και πτώση, αμφότερα με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, για τη σύντομη σαν πυροτέχνημα λάμψη των αστέρων, για τη μοναξιά και την απελπισία που ακολουθούν, για τα βρώμικα θεμέλια της τέχνης που αγαπάμε... Τα καταφέρνει μια χαρά, αν εξαιρέσει κανείς τη μεγάλη διάρκεια (έχουν λυσσάξει όλοι τελευταία με κοντά 3ωρες ταινίες) και το κάπως ασύνδετο σενάριο. Η νοσηρή ιστορία με τον ψυχοπαθή γκάγκστερ, ας πούμε, μοιάζει σα να έχει βγει από άλλο φιλμ... 

ΕΦΙΑΛΤΙΚΗ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ) "ΙΕΡΗ ΑΡΑΧΝΗ"

 

Ο ιρανός Ali Abassi (που ζει στην  Ευρώπη) είναι ο σκηνοθέτης που το 2018 είχε κάνει το δυνατό - και ενοχλητικό - φιλμ "Σύνορο". Το 2022 επανέρχεται με τη επίσης δυνατή "Ιερή Αράχνη", ένα φιλμ που δεν αναφέρεται απλώς σε έναν ακόμα σίριαλ κίλερ, αλλά σε κάτι ευρύτερο και κοινωνικό.

Μεταξύ 2000-2001 στην ιερή πόλη του Ιράν Mashhad ένας σίριαλ κίλερ δολοφονεί 16 πόρνες. Μια δημοσιογράφος φτάνει στην πόλη για να καλύψει το θέμα για την εφημερίδα της. Η υποδοχή της εκεί όμως δεν είναι η καλύτερη δυνατή... Στο φιλμ παρακολουθούμε επίσης τόσο τη δράση του δολοφόνου και τη ζωή του εν γένει, όσο και το τι συνέβη μετά τη σύλληψή του.

Η ιστορία βασίζεται σε αληθινά γεγονότα. Από την αρχή κιόλας γίνεται απόλυτα αντιληπτό ότι δεν πρόκειται για ταινία που ενδιαφέρεται για την ατομική περίπτωση ενός δολοφόνου, αλλά πρώτιστα για το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Όσα διαπιστώνονται στο επίπεδο αυτό είναι συγκλονιστικά και μας πάνε πολύ πίσω. Κι όμως υπάρχουν στην εποχή μας. Κατ' αρχήν δεν υπάρχει ένα μυστήριο του είδους "who done it". Από την αρχή γνωρίζουμε το δολοφόνο, τον τρόπο που δρα, τα κίνητρά του : Πρόκειται για φανατικό θρησκόληπτο, που επιθυμεί να καθαρίσει την ιερή πόλη από το "μίασμα" της πορνείας. Αυτό όμως που καταδεικνύεται ευρύτερα είναι η δεινή θέση της γυναίκας στις φανατικές ισλαμικές κοινωνίες και γενικότερα. Δεν είναι μόνο ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η δημοσιογράφος και τα εμπόδια που μπαίνουν στο έργο της επειδή είναι γυναίκα (ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει μεταξύ άλλων: "... Έχει προχωρήσει στην Ευρώπη το θέμα της γυναικείας ισότητας σε σχέση με άλλες χώρες; Νομίζω ναι. Έχουμε φτάσει σε πλήρη ισότητα; Δεν το νομίζω"). Για μένα το εφιαλτικότερο στοιχείο είναι ότι μετά τη σύλληψη του δολοφόνου μια μερίδα κοινού και τύπου εξέφρασε ανοιχτά την υποστήριξή του στο "θεάρεστο" έργο του!

Συμπεράσματα: Μια φεμινιστική ταινία που - τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο- περιγράφει το πραγματικά εφιαλτικό κοινωνικό περιβάλλον στις φανατικά ισλαμικές χώρες (το στοιχείο του θρίλερ υπάρχει, αλλά περνά σε δεύτερο επίπεδο). Και επιβεβαιώνει την άποψή μου (όχι ακριβώς δική μου, ξέρετε...) ότι "η θρησκεία είναι το όπιο του λαού", αλλά και το ότι προσωπικά θεωρώ μια θρησκευτική δικτατορία (ανεξαρτήτως θρησκείας) χειρότερη από μια πολιτικά αντίστοιχη (αν πρέπει να ντε και καλά να συγκρίνουμε δύο ζοφερότητες).

ΔΑΚΡΥΒΡΕΚΤΑ ΔΡΑΜΑΤΑ ΣΤΟΝ "ΥΦΑΛΟ ΤΩΝ 12 ΜΙΛΙΩΝ"

 Θεωρώ βεβαίως ότι το παλιό, κλασικό Χόλιγουντ έχει δώσει αριστουργήματα, πλην όμως καλό είναι να μη ξεχνάμε και το πλήθος ταινιών που "δεν βλέπονται" που παρήγαγε. Τα φιλμ αυτά είναι σήμερα ξεχασμένα (και καλά κάνουν), δεν παύουν όμως να αποτελούν την πλειοψηφία μάλλον των παραγωγών του. Είδα ένα απ' αυτά πρόσφατα: "Ο Ύφαλος των 12 Μιλίων" (Beneath the 12-Mile Reef), που γύρισε το 1953 ο επίσης ξεχασμένος (και μάλλον σωστά) Robert D. Webb (1903-1990), με αρκετές ταινίες στο ενεργητικό του. Πρωταγωνιστεί ο νεαρός τότε Ρόμπερτ Βάγκνερ.

Το φιλμ, παρά το ότι είναι μετριότατο, διαθέτει έντονο ελληνικό ενδιαφέρον! Στη Φλόριντα ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους σφουγγαράδες εντείνεται καθώς σιγά - σιγά τα σφουγγάρια εκλείπουν. Μια οικογένεια τολμηρών ελλήνων σφουγγαράδων (μεταναστών προφανώς) αναγκάζεται να καταδύεται στον επικίνδυνο και επιβλητικό ύφαλο μήκους 12 μιλίων της δυτικής ακτής. Θα συγκρουστεί όμως με μια άλλη οικογένεια / ομάδα αμερικανών σφουγγαράδων.

Να πούμε ξανά ότι το φιλμ είναι επιεικώς μέτριο. Πολύ κακές ηθοποιίες, "ψεύτικες" σκηνές βυθού, δραματικές καταστάσεις που αγγίζουν τα όρια του μελό, ρομαντικές ερωτικές ιστορίες, άνευρη σκηνοθεσία κλπ. το καθιστούν εντελώς ξεπερασμένο σήμερα. Ωστόσο το ελληνικό ενδιαφέρον που λέγαμε υπάρχει. Η οικογένεια των ελλήνων, με όλα τα τυπικά φολκλορικά χαρακτηριστικά, είναι οι "καλοί" της ιστορίας, ενώ οι αμερικανοί (οι εργαζόμενοι τουλάχιστον για την αμερικάνικη οικογένεια) είναι οι "κακοί" και οι άρπαγες, που κλέβουν τους φτωχούς, αλλά τίμιους και περήφανους έλληνες. Οι οποίοι βέβαια διαθέτουν  όλα τα γνωστά "χαρακτηριστικά της φυλής": Πάτερ φαμίλια που καπνίζει αρειμανίως, χαροκαμένη μάνα, όμορφη κόρη, ζωηρό γιο, πιστό πλήρωμα από λαϊκούς τύπους και, βεβαίως, άπαντες διαθέτουν τιμιότητα, αν και φτωχοί, τόλμη, λεβεντιά και γενναιότητα (κάτι σαν πιθανή οικογένεια Ξανθόπουλου σε ντόπια ταινία). Για την ιστορία, ονομάζονται οικογένεια Πετράκη.

Όλα αυτά εξηγούνται διότι ο σεναριογράφος είναι ο A.I. Bezzerides, ελληνικής καταγωγής βεβαίως και γνωστός στο Χόλιγουντ στις δεκαετίες 40 και 50, αλλά και στην τηλεόραση των 60ς. Αν ψάξετε θα δείτε ότι έχει στο ενεργητικό του κάποια γνωστά, κλασικά φιλμ όπως το "Kiss me Deadly".

Αυτά. Αν καίγεστε ψάξτε το για το ελληνικό ενδιαφέρον, κατά τα άλλα όμως...

ΥΓ: Η αφίσα - υπερπαραγωγή ουδόλως συνάδει με τη "φτώχεια" της ταινίας.

ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΜΑΤΑ "ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΘΗΜΩΝΙΕΣ"

 

Να και άλλη μία από τις (σχετικά) αρκετές καλές ελληνικές των τελευταίων χρόνων, και μάλιστα πρωτοεμφανιζόμενης δημιουργού: "Πίσω από τις Θημωνιές " (2022) της Ασημίνας Προέδρου, ένα πυκνό δράμα που διαδραματίζεται στη σύγχρονη ελληνική επαρχία.

Ένας μεσήλικας ψαράς στις Πρέσπες, που πουλά το εμπόρευμά του και στα Σκόπια και προσπαθεί απεγνωσμένα να μη λείψει τίποτα από την οικογένειά του (η γυναίκα του και μία κόρη), εμπλέκεται βαθμιαία στη "μπίζνα" της μεταφοράς λαθρομεταναστών στην Ελλάδα. Τα πράγματα θα αρχίσουν να μπερδεύονται όταν δύο παιδιά ανακαλύπτουν τυχαία το πτώμα ενός μετανάστη που πνίγηκε κατά τη μεταφορά...

Το φιλμ εξετάζει πολλά προβλήματα της ελληνικής επαρχιακής κοινωνίας: Τη δυσβάστακτη οικονομική κρίση, που εξακολουθεί να σοβεί κάνοντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού να είναι χρεωμένο, το μεταναστευτικό πρόβλημα και την διαφορετική αντιμετώπισή του από το ντόπιο πληθυσμό, το ρόλο της εκκλησίας (και των πιστών), την πάντα υποδεέστερη θέση της γυναίκας (ακόμα και της νεαρής, μοντέρνας κόρης), την πνιγηρή και συχνά υποκριτική ατμόσφαιρα της ελληνικής επαρχίας (και κάθε επαρχίας, φαντάζομαι) κλπ. 

Όλα αυτά δομούνται με πολύ καλό τρόπο από το σφιχτό σενάριο και το φιλμ παρακολουθείται δίχως να κάνει πουθενά "κοιλιά". Απαισιόδοξο βεβαίως, καταδεικνύοντας μια ζοφερή πραγματικότητα, αλλά συγχρόνως αληθινό και ζωντανό. Βρήκα πολύ καλή τη χρήση του ευρήματος της αφήγησης της ιστορίας από τα μάτια τριών διαφορετικών ανθρώπων (των τριών μελών της οικογένειας). Παρακολουθούμε όσα αφορούν αρχικά τον πατέρα, στη συνέχεια τη μητέρα και τέλος την κόρη. Κάθε μια από τις ματιές αυτές, αν την παρακολουθήσεις από μόνη της, έχει ελλείψεις και κενά. Όταν όμως ολοκληρωθεί και το τελευταίο μέρος το παζλ συμπληρώνεται με άψογο τρόπο και ο θεατής κατανοεί πλήρως τα μέχρι τότε αποσπασματικά δοσμένα γεγονότα.

Από τις καλές ταινίες των τελευταίων ετών και ελπιδοφόρο ξεκίνημα για την Προέδρου. Θα την παρακολουθούμε. 

"ΑΞΕΔΙΑΛΥΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ" ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ

 

Η Marta Meszaros, ουγγαρέζα σκηνοθέτης γεννημένη το 1931, είναι μια από τις σημαντικότερες ευρωπαίες δημιουργούς. Οι γυναίκες βρίσκονται σχεδόν πάντα στο επίκεντρο των ταινιών της. Το 1969, έχοντας ήδη στο ενεργητικό της πολλές μικρού μήκους και μία μεγάλου, γυρίζει τα "Αξεδιάλυτα Συναισθήματα" (Holdudvar), ένα ασπρόμαυρο φεμινιστικό φιλμ, αλλά και με πολύ ενδιαφέρουσα κατάδειξη της κοινωνικής κατάστασης του τότε υπαρκτού σοσιαλισμού.

Μετά το απροσδόκητο θάνατο του συζύγου της, γνωστού και προβεβλημένου διανοούμενου της χώρας, η γυναίκα του, που βεβαίως ανήκει στην αστική τάξη, αποφασίζει να αποκηρύξει την κληρονομιά του και να αρχίσει από την αρχή, καθώς ομολογεί ότι ποτέ δεν τον αγάπησε, αλλά δίσταζε να ζητήσει διαζύγιο επειδή είχε βολευτεί στην καλή ζωή. Ωστόσο ο μεγάλος της γιος της το απαγορεύει (για κοινωνικούς λόγους) και σχεδόν με τη βία την περιορίζει στο εξοχικό τους στην επαρχία, υπό την αυστηρή επίβλεψη της νεαρής αρραβωνιαστικιάς του.

Πώς είπατε; Αστική τάξη; Εξοχικό στην επαρχία; Καλή ζωή; Στον υπαρκτό σοσιαλισμό; Αν δείτε το φιλμ θα διαπιστώσετε έκπληκτοι το πόσο λίγο είχε αλλάξει η κοινωνική δομή μετά μετά από 20 περίπου χρόνια κομμουνιστικού καθεστώτος. Ναι, η αστική τάξη ξεχωρίζει σαφέστατα από τους κάθε λογής "κατώτερους", η επαρχία είναι σαφώς καθυστερημένη σε σχέση με τα κέντρα, η κουλτούρα χωριού - πόλης είναι διαφορετική και, βεβαίως, πάνω απ' όλα (αφού αυτός είναι ο στόχος της ταινίας) η πατριαρχία είναι καλά κρατεί, όσο και στον καπιταλισμό άλλωστε. Και βέβαια - πόσο δυσοίωνο για το μακρινό και αισιόδοξο 1969! - ο νεαρός γιος είναι το ίδιο καταπιεστικός, το ίδιο προσεχτικός για το "τι θα πουν οι άλλοι", το ίδιο συντηρητικός τελικά με τον πατέρα, τον οποίο μπορεί να μην είδαμε ποτέ, αλλά απ' όσο καταλαβαίνουμε υπήρξε κάτι παρόμοιο, διαφυλάσσοντας την υψηλή κοινωνική του θέση. Μια από τα ίδια δηλαδή με τα όσα κοινωνικά συμβαίνουν στη Δύση...

Πολυεπίπεδο και εξαιρετικά ενδιαφέρον φιλμ, με μια ξαφνική (ευπρόσδεκτη) ανατροπή στα τελευταία λεπτά - συναισθηματικής φύσης βεβαίως, βαθειά φεμινιστικό, καταδεικνύει ότι η γυναικεία καταπίεση είναι βαθύτατα ριζωμένη, ανεξαρτήτων καθεστώτος. Το απόλαυσα!

ΥΓ: Προσέξτε και τις πολύ λίγες, αλλά σαφείς νύξεις για το καταπιεστικό καθεστώς (η σκηνή με τους μπάτσους που απαγορεύουν στους νεαρούς να κολυμπάνε), αλλά και τις επιρροές της τότε δυτικής ψυχεδελικής κατάστασης στην σοσιαλιστική Ουγγαρία: ουγγρικό ροκ, μακριά μαλλιά από κάποιους νέους, απόπειρες χίπικων καταστάσεων κλπ.

ΑΝΟΔΟΣ, ΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ ΣΤΟ "ΧΡΥΣΑΦΙ ΤΟΥ ΡΗΝΟΥ"

 

Ο Fatih Akin βρίσκεται πάντα εδώ: Το 2022 γυρίζει το "Χρυσάφι του Ρήνου" (Rheingold), μια ματιά στην πολύ ιδιαίτερη ζωή ενός κούρδου εγκληματία και ράπερ στη Γερμανία (κυρίως).

Κούρδος, γεννημένος σε τουρκική φυλακή (!), με πατέρα γνωστό Κούρδο συνθέτη σοβαρής μουσικής και μητέρα αγωνίστρια (σχεδόν ηρωίδα) του αγώνα των Κούρδων για ανεξαρτησία, θα περάσει μια σημαδεμένη από πολέμους και διώξεις παιδική ηλικία, θα βρεθεί τελικά με την οικογένειά του στη Γερμανία κι εκεί, παρά τους εντελώς άλλης κουλτούρας γονείς και παρά τη στενοχώρια τους, θα ακολουθήσει εγκληματική καριέρα (κυρίως στο χώρο των ναρκωτικών), προτιμώντας την από τη μουσική.

Η καριέρα του ήρωα θυμίζει τις ζωές των σκορτσεζικών ηρώων, αυτών με την εγκληματική σταδιοδρομία και την άνοδο και την πτώση τους - ενώ παράλληλα παρακολουθούμε και την προσωπική τους ζωή και σχέσεις. Μόνο που εδώ τα πράγματα είναι πιο "πεζά", με πιο ανάλαφρη αντιμετώπιση (κάποιες φορές μάλιστα με χιούμορ, το οποίο συνδυάζεται με τη γενική σκληρότητα του φιλμ). Και υπάρχει και η έντονα πολιτική πλευρά με την ανάγλυφη κατάδειξη των δεινών του κουρδικού λαού (ο Ακίν
σε απόλυτη αντίθεση βεβαίως με την τουρκική υστερία εναντίον των Κούρδων), αλλά και την κοινωνική πλευρά (συμπεριφορά των εθνικών μειονοτήτων στη Δύση, οι διάφορες εθνικές "μαφίες", η κουλτούρα του χιπ χοπ κλπ.)

Το είδα ευχάριστα και το θεωρώ ενδιαφέρουσα ταινία, όχι όμως και αριστούργημα. Χαίρομαι πάντως που ο Ακίν πάντα έχει κάτι ενδιαφέρον να μας πει.