ΨΥΧΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΖΕΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΚΩΜΙΚΟΤΡΑΓΙΚΟ "TONI ERDMANN"

Το 2016 η γερμανίδα Maren Ade εντυπωσιάζει το διεθνές κοινό με το τρίτο της φιλμ, τον απρόβλεπτο "Toni Erdmann", μια ταινία που συνδυάζει την κωμωδία (ενίοτε ξεκαρδιστική) με το δράμα.
Τι είναι όμως η ταινία αυτή; ΄Ένας εκκεντρικός, χωρισμένος 65χρονος πατέρας ζει μόνος και αρέσκεται να μεταμφιέζεται, να σκαρώνει φάρσες και να συμπεριφέρεται αντικομφορμιστικά. Όταν ο σκύλος του πεθαίνει αποφασίζει να επισκεφτεί αιφνιδιαστικά και δίχως καμιά προειδοποίηση την καριερίστα και ψυχρή κόρη του, η οποία εργάζεται σε πολυεθνική εταιρία στο Βουκουρέστι, αμοίβεται πολύ καλά, πλην όμως η προσωπική της ζωή είναι άθλια. Οι δυο τους έχουν αποξενωθεί, αλλά ο πραγματικά απρόβλεπτος πατέρας, που εμφανίζεται από το πουθενά μεταμφιεσμένος και συστήνεται στους πάντες ως Τόνι Έρντμαν, αποφασίζει με τον δικό του απίθανο τρόπο να κάνει μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης.
Με έξυπνο τρόπο η σκηνοθέτης αντιπαραθέτει δύο διαφορετικές γενιές, στάσεις ζωής, φιλοσοφίες. Από τη μία η νεότερη γενιά είναι κουμπωμένη, εργασιομανής, ψυχρή. Στόχος της μόνο η καριέρα με κάθε τίμημα. Η προσωπική ζωή έχει θυσιαστεί στον στόχο αυτόν. Μοιάζει απόλυτα υποταγμένη και "σύμφωνη" με τον άγριο καπιταλισμό της εποχής μας και είναι έτοιμη να γίνει θύτης αν χρειαστεί. Από την άλλη η παλιότερη γενιά (έχει ζήσει τα ανήσυχα 60ς και 70ς βλέπετε...) είναι πιο ζεστή, παιχνιδιάρικη, μη σοβαρή ίσως και αποπροσανατολισμένη, δίχως να ξέρει ακριβώς τι θέλει, αλλά, τελικά, πιο ζωντανή και ανθρώπινη. Η ξαφνική, απροετοίμαστη επαφή των δύο θα δημιουργήσει ρωγμές στην τακτοποιημένη, άψογη εξωτερικά ζωή της κόρης, η οποία σιγά - σιγά θα αρχίσει να αμφισβητεί την μέχρι τότε κατάστασή της. Όχι με επαναστατικές ρητορείες ή πράξεις, αλλά στην καθημερινότητά της, στις σχέσεις της με τα άλλα στελέχη, στη μουντή πλην όμως πολυτελή ζωή της. Ταυτόχρονα αντιπαρατίθενται δύο κόσμοι (με τη γεωγραφική έννοια): Ο ψυχρός, καπιταλιστικός κόσμος των βορείων και ο πιο "χύμα", τσαπατσούλικος, αλλά και θερμότερος των πέριξ οικονομιών (το φιλμ είναι γυρισμένο κυρίως στο Βουκουρέστι). Άλλωστε σε κάποιες σκηνές δείχνεται καθαρά το αληθινό, φτωχό πρόσωπο της σύγχρονης Ρουμανίας, πέρα από τα αποστειρωμένα, ψυχρά περιβάλλοντα των πολυεθνικών.
Όλα αυτά δίνονται άλλοτε με τρυφερό και συγκινητικό τρόπο κι άλλοτε με κωμικό, ακόμα και ξεκαρδιστικό, όπως έλεγα στην αρχή. Φυσικά ο πατέρας είναι όλα τα λεφτά και κάθε φορά η αναμονή της επόμενης "κουφής" ενέργειάς του δημιουργεί ακόμα κι ένα είδος ψυχολογικού σασπένς. Τα πάντα κορυφώνονται στο (συμβολικό) γυμνό πάρτι της ηρωίδας, όπου οι πάντες καλούνται για πρώτη φορά να τολμήσουν να δείξουν ποιοι πραγματικά είναι ξεπερνώντας τις μέχρι τότε απρόσωπες σχέσεις τους.
Πατέρας - κόρη λοιπόν, παλιά και νέα γενιά, προηγμένος βοράς και φτωχός νότος, μια σειρά από αντιπαραθέσεις αντίθετων κόσμων μέσα από μια γλυκόπικρη ταινία, που πολύ συχνά θα σας κάνει να γελάσετε. Από τις καλύτερες του 2016, νομίζω. Μοναδική μου αντίρηση η μεγάλη (αδικαιολόγητα κατά τη γνώμη μου) διάρκειά της. Πέραν αυτού μου άρεσε πολύ.