"Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ" : ΚΑΝΕΝΑΣ ΟΙΚΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΛΗΣΤΟΥΣ

Ο Ridley Scott, που στη μακρά καριέρα του έχει κάνει και αριστουργήματα και παντελώς αδιάφορα φιλμ, γυρίζει τον "Συνήγορο" (The Counselor) το 2013 σε σενάριο του συγγραφέα Cormac McCarthy με ένα πραγματικά αστραφτερό καστ: Μάικλ Φασμπέντερ, Πενέλοπε Κρουζ, Κάμερον Ντιάζ, Χαβιέ Μπαρδέμ, Μπρούνο Γκαντζ, Μπραντ Πιτ και άλλοι! Κι όμως το φιλμ απέτυχε οικονομικά και στο IMDB (όχι ότι μας ενδιαφέρει αυτό, αλλά το αναφέρω ενδεικτικά) έχει βαθμολογία μόλις 5,4 ! Δεν συμφωνώ.

Ένας επιτυχημένος δικηγόρος, που ζει έναν μεγάλο έρωτα με μια κοπέλα την οποία σκοπεύει να παντρευτεί, επιθυμεί να εμπλακεί στο πανίσχυρο σύστημα των καρτέλ διακίνησης ναρκωτικών για να βγάλει περισσότερα λεφτά, παρά τις προειδοποιήσεις ενός φίλου του ναρκέμπορα ότι αν γίνει αυτό δεν θα υπάρχει επιστροφή, ούτε και οίκτος. Από εκεί και πέρα αρχίζει ένας απίστευτος κατήφορος...

Είναι κατανοητό το γιατί δεν άρεσε η ταινία. Το σενάριο είναι ελλειπτικό, δίχως να ενδιαφέρεται να φωτίσει λεπτομέρειες για το πώς και το γιατί των σχέσεων των ηρώων, δίχως να μας εξηγεί πώς ξεκίνησαν όλα κλπ. Ναι, υπάρχουν σεναριακά κενά, έχω όμως την αίσθηση ότι αυτό γίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση απόλυτα συνειδητά και ηθελημένα. Ότι η ταινία ενδιαφέρεται να πει κάποια πράγματα αδιαφορώντας για τα πέριξ αυτών. Αυτό λοιπόν στο οποίο συγκλίνουν τα πάντα είναι το εξής απλό: Η απληστία είναι απόλυτα καταστροφική και μάλιστα όχι μόνο για τον άπληστο αλλά και για το περιβάλλον του. Η γνωστή παροιμία το διατυπώνει αλλιώς: "Όποιον ανακατεύεται με τα πίτουρα, τον τρώνε οι κότες". 

Προσωπικά λοιπόν η ταινία με άγγιξε, ίσως επειδή θεωρώ την απληστία (σε χρήμα, σε εξουσία, σε οτιδήποτε) τη μεγαλύτερη ίσως κατάρα της ανθρωπότητας και πρόξενο μυρίων κακών. Έτσι κι εδώ ο ήρωας εισέρχεται ηθελημένα σε έναν "κόσμο δίχως έλεος", όπου η έννοια της συγχώρεσης είναι άγνωστη, όπου επικρατεί ο εξοντωτικός αγώνας όλων εναντίον όλων για περισσότερο χρήμα ή ό,τι άλλο ποθεί ο καθένας από τους ανταγωνιστές. Όταν το συνειδητοποιεί στο πετσί του, τρέχει ήδη με μεγάλη ταχύτητα για να μπορέσει να σταματήσει… 

"Διάβασα" την ταινία ως ένα είδος κατάβασης στην κόλαση (υπαρξιακή ίσως). Αυτό με συνεπήρε. Δεν θα παραξενευτώ καθόλου πάντως αν στους περισσότερους δεν αρέσει.

῾῾ἙΞΟΔΟΣ: ΘΕΟΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ῾῾ : ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ

Ο Ridley Scott  ήταν πάντα ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο. Μάλλον προς το χειρότερο βρίσκεται στα 2014, όταν γυρίζει το βιβλικό "Exodus: Gods and Kings". Για μια ακόμα φορά στην οθόνη η ιστορία του Μωυσή, που καταφέρνει - με τη βοήθεια του θεού βεβαίως - να βγάλει τους σκλάβους εβραίους από την Αίγυπτο και να τους οδηγήσει στην πολυπόθητη Γη της Επαγγελίας (Χαναάν). Και βέβαια, επιστρατεύουμε και τον Κρίστιαν Μπέιλ να κάνει το Μωυσή, αλλά και τους Τορτούρο, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Σιγκούρνι Γουίβερ κ.ά. σε δεύτερους, αθέατους μερικές φορές, ρόλους.
Η ιστορία είναι γνωστή και βαριέμαι να την ξαναπώ. Όσο για την ταινία... και κλισέ άφθονα έχει, και δράση και κάποιες μάχες για να μη βαριόμαστε, και σύγκρουση αδελφικών φίλων για να συγκινηθούμε (του Μωυσή και του Φαραώ, με τον οποίον έχουν μεγαλώσει μαζί και κάποτε ήταν σαν αδέλφια) και εφέ και θέαμα και το επικό ύφος του Σκοτ που εδώ δεν τα καταφέρνεια να είναι υποβλητικό)... κι ένα περίεργο θεό, ο οποίος, εκτός από εκδικητικός και όχι ό,τι καλύτερο τέλος πάντων, εμφανίζεται στο Μωυσή ώς... μικρὀ παιδί, το οποίο φυσικά του μιλά ως κακός μεγάλος. Η σκηνοθεσία είναι μερικές φορές εντυπωσιακή, όχι όμως και ατμοσφαιρική, ο Μωυσής τα κάνει όλα και συμφέρει τόσο ως ηγέτης όσο και ως ταπεινός οικογενειάρχης, οι πληγές του φαραώ πέφτουν αλύπητα επί δικαίων και αδίκων και χέστηκε γι᾽αυτό καλός θεούλης, η θάλασσα βεβαίως ανοίγει στο τέλος... όλα καλά για τον περιούσιο λαό και στα τέτοια μας όλοι οι άλλοι αθώοι.
Δείτε το μονο για το θέαμα, που κι αυτό πάντως δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο. Ίσως κάποιο ενδιαφέρον να έχει η παρουσίαση του θεού ως... φανατικού, που κάποια στιγμή ωρύεται κιόλας και απαιτεί δράση, πόλεμο. Και, επίσης, η παρουσίασή του όχι ως οικουμενικού θεού, αλλά καθαρά ως θεού των εβραίων, που νοιάζεται μόνο γι᾽αυτούς (με κάθε τίμημα) και καθόλου για την ανθρωπότητα εν γένει. Ως ενός καθαρά τοπικού θεού δηλαδή. Σα να λέμε κάθε λαός έχει τον δικό του θεό που τον προστατεύει κι όποιος είναι πιο κοτσονάτος κερδίζει. Μάλιστα.
ΥΓ: Ουδέποτε κατάλαβα τι σχέση έχουν η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, που είναι δύο αντίθετα με κάθε φιλοσοφική έννοια βιβλία, και γιατί τα θεωρούν αμφότερα δικά τους και εξ ίσου ῾῾θεόπνευστα῾῾οι χριστιανοί...

ΞΑΝΑΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΩΤΟ "ALIEN"

Όταν το 1979 ο Ridley Scott γύρισε το "Alien" οι πάντες είχαν μείνει με το στόμα ανοιχτό. Ήταν ένα φιλμ επιστημονικής φαντασίας που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο. Τι συνέβαλε όμως σ' αυτό; Ας δούμε όμως ελάχιστα για την πλοκή που, φαντάζομαι, θα είναι σε όλους γνωστά:
Ένα εμπορικό σκάφος κατά την επιστροφή του στη γη διατάζεται να προσεδαφιστεί σε άγνωστο πλανήτη απ' όπου εκπέμπονται μυστηριώδη σήματα. Εκεί θα ανακαλύψουν τα απομεινάρια ενός εξωγήινου διαστημοπλοίου και κάποια παράξενα "αβγά". Θα φέρουν πίσω στο σκάφος τους μια παράδοξη μορφή ζωής και πολύ σύντομα τα πάντα θα μετατραπούν σε έναν ατελείωτο εφιάλτη.
Ποιες είναι λοιπόν οι καινοτομίες αυτού του πρώτου, κλασικού "Alien"; Αρχικά το πάντρεμα των ειδών: Για πρώτη φορά (μια από τις πρώτες, τέλος πάντων, σίγουρα όμως η πιο πετυχημένη μέχρι τότε) η επιστημονική φαντασία συνυπάρχει τόσο άρρηκτα δεμένη με την ταινία τρόμου. Είναι το φιλμ που άνετα μπορεί να καταταγεί σε αμφότερες τις κατηγορίες. Έπειτα είναι το απίστευτο σασπένς και ο φοβερός σκηνοθετικός ρυθμός που σε κάνει να το παρακολουθείς κυριολεκτικά "στην άκρη του καθίσματος". Τα φοβερά ντεκόρ, το ίδιο το τέρας (αν δεν το γνωρίζετε η μορφή του δεν δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της ταινίες, αλλά προϋπήρχε σε έργα του "σκοτεινού" καλλιτέχνη H.R.Giger, που δημιούργησε και μέρος των σκηνικών), τα απίστευτα κλειστοφοβικά σκηνικά (η έννοια της κλειστοφοβίας είναι κυρίαρχο στοιχείο στο φιλμ), όλα συντελούν σ' αυτό. Επί πλέον, για πρώτη ίσως φορά στην ΕΦ, ένα σκάφος δείχνεται τόσο κοινότοπο, να εκτελεί δηλαδή μια απλή ρουτινιάρικη αποστολή για καθαρά εμπορικούς λόγους (μεταφέρει ορυκτά από κάποιον πλανήτη στη γη) και το πλήρωμα να μη δείχνει καμιά έλξη ή δέος για τη "μαγεία του αχανούς διαστήματος", αλλά απλώς να μαλώνει με τον πιο κοινότοπο τρόπο για μισθούς, μπόνους και άλλα τέτοια. Όπως ακριβώς συμβαίνει σε ένα σύγχρονο εμπορικό σαπιοκάραβο δηλαδή. Και υπάρχει και το υπόγειο φεμινιστικό στοιχείο, με την υπόμνηση της γυναικείας δύναμης, αλλά ας μην κάνω spoiler. (Ο Scott έκανε κι άλλη έντονα φεμινιστική ταινία, το "Θέλμα και Λουίζ").
Μπορείτε να εντοπίσετε και να θαυμάσετε και άλλα στοιχεία της ταινίας. Σίγουρα όμως αυτό το πρώτο φιλμ του 1979 δεν πρόκειται να κουράσει κανέναν λόγω "παλαιότητας". Βλέπεται όπως την πρώτη φορά κι ας έχουν μεσολαβήσει δεκάδες παρόμοια (συχνά κακέκτυπα).
ΥΓ: Να παρατηρήσω ότι η συγκεκριμένη ταινία ευτύχησε να έχει 3 αξιόλογα σίκουελ γυρισμένα από σημαντικούς σκηνοθέτες (Κάμερον, Φίντσερ, Ζενέ), πράγμα πολύ σπάνιο . Την δεύτερη σειρά των πρι ή σί - κουελ... ξεχάστε την κατά τη γνώμη μου.

"ΜΟΝΟΜΑΧΟΣ" (ΜΑ ΠΑΝΩ ΑΠ' ΟΛΑ ΑΝΘΡΩΠΟΣ)

Το 2000 ο άνισος (αλλά συνήθως μεγαλεπήβολος) Ridley Scott γυρίζει μία από τις μεγάλες επιτυχίες του (εμπορικές εννοώ), τον "Μονομάχο" (Gladiator), μια επιστροφή στο μάλλον ξεχασμένο είδος των "ταινιών με ρωμαίους".
Ο ήρωας είναι λαμπρός και δημοφιλής ισπανικής καταγωγής στρατηγός του γηραιού πλέον Μάρκου Αυρήλιου. Ωστόσο, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες του νίκες στη Γερμανία, το μόνο που επιθυμεί είναι να επιστρέψει στο σπίτι και στην οικογένειά του. Επειδή όμως είναι και τίμιος και σοφός (τα έχει όλα τέλος πάντων) ο αυτοκράτορας τον προορίζει για διάδοχο του θρόνου. Όταν το μαθαίνει ο γιος του Μάρκου Αυρήλιου Κόμοδος, δολοφονεί τον πατέρα του και προσπαθεί να εξοντώσει τον στρατηγό και την οικογένειά του. Ο ήρωάς μας θα πουληθεί σκλάβος και θα καταλήξει μονομάχος στη Ρώμη, όπου βεβαίως θα συναντήσει και πάλι τον εχθρό του (και αυτοκράτορα πλέον) Κόμοδο.
Θα γκρινιάξω λίγο στην αρχή για τους μάλλον απλοϊκούς χαρακτήρες (κυρίως του βασικού ήρωα δηλαδή). Κυριολεκτικά "τα έχει όλα και συμφέρει". Και σοφός και λαμπρός στρατηγός και δίχως προσωπικές φιλοδοξίες για ανέλιξη στην εξουσία και απίστευτα δυνατός (αφού μετά από συνεχεις νίκες έχει γίνει ο δημοφιλέστερος μονομάχος της αυτοκρατορίας) και ειρηνιστής και δίκαιος και πιστός στην οικογένειά του... τι άλλο θέλετε; Μόνο φωτοστέφανο του έλειπε... Αυτά λοιπόν με τις συμβάσεις και τα κλισέ. Βεβαίως περί blogbuster πρόκειται και κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο.
Πέραν αυτού σίγουρα πρόκειται για πραγματικά χορταστικό blogbuster (κρατά και 155' άλλωστε). Λαμπρό καστ (Ράσελ Κρόου, Όλιβερ Ριντ, Γιοακίν Φίνιξ, Ρίτσαρντ Χάρις, Ντέρεκ Τζάκομπι...), εντυπωσιακή σκηνοθεσία, γερή ιστορία που κάνει τον θεατή (εμένα τουλάχιστον) να το παρακολουθεί απνευστί, κάποια σχόλια και εμβαθύνσεις για την πολιτική κατάσταση στην τότε κοσμοκράτειρα Ρώμη και κάποιες σκέψεις περί δημοκρατίας, ενώ διαθέτει και το προσόν (και πάλι αυτό είναι προσωπικό) να αποφεύγει το εύκολο happy end (δίχως, δσυστυχώς, αυτό να σημαίνει ότι η τελευταία σκηνή δεν είναι - επιεικώς - γλυκερή).
Τέλος πάντων, και παρόλες τις αφέλειες, ο Scott έφτιαξε ένα συμπαγές blogbuster και, συγχρόνως, κατάφερε να ξαναφέρει για λίγο στη μόδα ένα πεθαμένο είδος ("χλαμύδα" λεγόταν παλιά), με αρκετά πιο σοβαρή και σύγχρονη ματιά βεβαίως από τα αντίστοιχα αστεία φιλμ της εποχής της παλιάς ακμής του είδους στα 50ς και 60ς. Οπότε, ξαναλέω, αν δεν το έχετε δει, δείτε το σαν μια χορταστική και συχνά συγκινητική περιπέτεια του είδους. Ως τέτοια λοιπόν τη βρίσκω καλή.

"ALIEN: COVENANT": Η SAGA ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΑ...

Εντάξει. Το ότι είμαι αρχικά εναντίον των sequel, prequel και δεν συμμαζεύεται το εχω γράψει περί τις 100 φορές. Έτσι ένα ακόμα Alien (το 5ο μετά το κλασικό αυθεντικό του 1979) δεν είναι εξ ορισμού δυνατόν (για μένα τουλάχιστον) να προσθέσει κάτι ουσιαστικό στη σειρά. Το συγκεκριμένο "Alien: Covenant" είναι του 2017, το υπογράφει ο πρώτος διδάξας Ridley Scott και είναι η δεύτερη συνέχεια των prequel του αυθεντικού, μετά το απογοητευτικό (κατά τη γνώμη μου και πάλι) "Prometheus". Για να μη μπερδεύεστε με όλα αυτά, διαδραματίζεται χρόνια μετά το προαναφερθέν "Prometheus" και μερικά χρόνια πριν το πρώτο κλασικό Alien.
Το σκάφος Covenant μεταφέρει 2000 επιβάτες σε ύπνωση με σκοπό να εποικίσει έναν συγκεκριμένο πλανήτη, που έχει κριθεί απόλυτα κατάλληλος για την ανθρώπινη επιβίωση και στον οποίο θα φτάσουν κάμποσα χρόνια μετά. Όταν το σχετικά ολιγομελές πλήρωμα ξυπνά αιφνιδίως εξ αιτίας μιας βλάβης, θα διαπιστώσει έκπληκτο ότι εκεί κοντά βρίσκεται ένας παντελώς άγνωστος πλανήτης, ο οποίος μοιάζει τέλειος για εποικισμό και δεν είχε ανακαλυφτεί ποτέ. Για να μην ξανακοιμηθούν άλλα 9 χρόνια, το πλήρωμα αποφασίζει να αποβιβαστεί στον κοντινό πλανήτη για μια πρώτη εξερεύνηση (δίχως φυσικά να ξυπνήσει τους άποικους)... αλλά από την αρχή κιόλας τίποτα εκεί δεν πάει καλά. Πολύ σύντομα ο απόλυτος εφιάλτης ξεκινά (και δεν υπάρχει επιστροφή).
Η ταινία μάς αποκαλύπτει την αληθινή προέλευση του εφιαλτικού τέρατος και προετοιμάζει, όπως είπαμε, για όσα συνέβησαν στο κλασικό Alien του 1979. Κατ' αρχήν θα πω ότι προσωπικά το βρήκα καλύτερο, πιο "στρωτό" θα έλεγα, από το πρώτο prequel "Prometheus". Το φιλμ με κράτησε, η αναλογία δράσης - τρόμου ήταν ευτυχώς σωστή (κοινως δεν υπήρχαν η κλωτσοπατινάδα και οι ατελείωτες θεαματικές εκρήξεις που φοβόμουν), οι σχεδόν σπλάτερ σκηνές δεν έλειπαν (προειδοποιώ) και γενικά το είδα ευχάριστα. Μέχρις εκεί. Σεναριακά τώρα, για μια ακόμα φορά το βρήκα σχετικά βαρυφορτωμένο, καθώς ο Scott εμμένει απαράλλαχτα στην ίδια προβληματική που ανέπτυξε ήδη και στο αυθεντικό Alien, αλλά και στο αριστούργημά του, το Blade Runner, αφού τα περί cyborg / κλώνων και τα ερωτήματα της ανθρώπινης ή μη φύσης τους καταλαμβάνουν εδώ ένα πολύ βασικό μέρος της πλοκής, που μπαίνει εμβόλιμα στην καθαρή ιστορία τρόμου με τα τέρατα (γι' αυτό το χαρακτήρισα κάπως βαρυφορτωμένο). Όσο για τον "κακό" (δεν σας αποκαλύπτω ποιός είναι), η παραπομπή στα απόλυτα ναζιστικά πρότυπα είναι κάτι παραπάνω από σαφής.
Λοιπόν, ανακεφαλαιώνοντας, το είδα μεν ευχάριστα, καμιά σχέση όμως με την αυθεντική, συγκλονιστική εμπειρία του πρώτου φιλμ. Η αρχική έκπληξη / θαυμασμός έχει εξ ορισμού χαθεί, αφού σε όλα τα pre- και seq- η ίδια ιδέα επαναλαμβάνεται και παραλλάσσεται μέχρι τελικής πτώσης (και απόλυτου ξεζουμίσματος). Πάλι καλά που μου άρεσε περισσότερο από τον "Προμηθέα".

ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΣΩΣΕΤΕ ΕΝΑΝ ΝΑΥΑΓΟ ΣΤΟΝ ΑΡΗ

Η επάνοδος του Ridley Scott εν έτει 2015 είχε θετικά και αρνητικά. "Η Διάσωση" (The Martian) βασίζεται στο μπεστ σέλερ του Άντι Γουέιρ, είναι βεβαίως επιστημονική φαντασία, ουσιαστικά όμως παντρεύει την ταινία επιβίωσης με αγχώδεις διαστημικές αποστολές.
Ένας βοτανολόγος, μέλος αποστολής στον Άρη, ξεμένει εκεί μετά από τραυματισμό του σε σφοδρή αρειανή καταιγίδα. Το υπόλοιπο πλήρωμα απογειώνεται την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή και τον εγκαταλείπει θεωρώντας τον νεκρό. Έτσι αρχίζει ένας απίστευτος αγώνας επιβίωσης στον αφιλόξενο πλανήτη, ο οποίος πρέπει να κρατήσει ως την επόμενη αποστολή, μερικά... χρόνια μετά. Στο μεταξύ στη γη, μετά από κάποιο διάστημα, αντιλαμβάνονται από εικόνες που παίρνουν από τον Άρη, ότι ο επιστήμονας είναι ζωντανός και ένας αγωνιώδης μαραθώνιος για την διάσωσή του αρχίζει...
Όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί το "Αθηνόραμα", το φιλμ είναι συνδυασμός του "Ναυαγού" και του "Απόλλων 13"  - αν και, κατά τη γνώμη μου, καλύτερο και από τα δύο. Ο γεμάτος εφευρετικότητα αγώνας του διαστημικού ναυαγού για να επιβιώσει αποτελεί τη μία παράλληλο. Η άλλη είναι η επίσης γεμάτη έξυπνες ιδέες (εκ μέρους επιστημόνων στη γη αυτή τη φορά) για να βρουν τρόπο να φτάσουν στον Κόκκινο Πλανήτη έγκαιρα για τη διάσωση του ναυαγού, καθώς και οι ενέργειες του υπόλοιπου πληρώματος, το οποίο εξακολουθεί να επιστρέφει στη γη, προς την ίδια κατεύθυνση.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η ταινία διαθέτει αρκετό ρεαλισμό και επιστημονική ακρίβεια (ή, έστω, επιστημονικοφανείς λύσεις), ώστε να πείθεσαι πραγματικά για όσα βλέπεις, αλλά και δόσεις χιούμορ που σπάζουν την τραγικότητα της κατάστασης. Υπάρχει και η σωστή σκηνοθεσία του όπως και να το κάνουμε ικανού Scott, το διαρκώς αυξανόμενο σασπένς, οπότε η συνταγή δένει με αποτέλεσμα να κρατά, νομίζω, σε όλη τη διάρκεια τον θεατή. Οι προσωπικές μου αντιρρήσεις; Ε, ναι, το Χόλιγουντ βρίσκεται στα πολύ καλά και "ανθρωπιστικά" του. Όλοι λίγο πολύ (ο ήρωας φυσικά, το πλήρωμα, οι δεκάδες επιστήμονες στη γη, ακόμα και οι... κινέζοι με τους οποίους θα συνεργαστούν κάποια στιγμή) είναι άμεσα ή έστω κατά βάθος πολύ καλοί! Όλοι είναι έτοιμοι να ρισκάρουν, ακόμα και να φτάσουν στα όρια της αυτοθυσίας, για να σώσουν τον ηρωικό ναυαγό! Δυστυχώς μια ματιά στον κόσμο γύρω μας και στον απροκάλυπτο κυνισμό που μας περιβάλλει θα δείξει ότι δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα... Και κάτι υποκειμενικό : Προσωπικά βαριέμαι κάπως τις ταινίες "σκληρής" ΕΦ, αυτές δηλαδή που χρησιμοποιώντας αληθοφανή επιστημονικά δεδομένα και υπολογισμούς και νούμερα και όρους και φυσική και... και άλλα τέτοια προσπαθούν να πείσουν πως ό,τι βλέπουμε είναι εφικτό και δυνατό να πραγματοποιηθεί. Κάπως με κούρασε όλο αυτό το έντονο στοιχείο στο φιλμ.
ΟΚ λοιπόν, με κράτησε, είχε σασπένς, ήταν εντυπωσιακό κάποιες φορές, το είδα λοιπόν ευχάριστα, αλλά το θεωρώ απόλυτα mainstream και αφελές ιδεολογικά.

BLADE RUNNER : ΕΝΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ

Θεωρώ το "Blade Runner" μια από τις 4-5 καλύτερες ταινίές όλων των εποχών και πιστεύω ότι έχει εξασφαλίσει μια θέση στην ιστορία του σινεμά. Το θεωρώ επίσης την καλύτερη ταινία του Ridley Scott. Γυρισμένο το 1982, δεν χάνει το παραμικρό από τη γοητεία του κάθε φορά που το ξαναβλέπω. Αυτός δεν είναι ένας από τους ορισμούς του κλασικού;
Η ταινία βασίζεται υποτίθεται στο βιβλίο του Φίλπ Ντικ "Do the Androids dream of Electric Sheep?", αλλά ελάχιστη σχέση έχει μ' αυτό. Ειναι μία από τις πολύ σπάνιες περιπτώσεις που ένας δημιουργός "αλλάζει τα φώτα" στο πρωτότυπο βιβλίο, κι όμως φτιάχνει ένα αριστούργημα (και το βιβλίο πάντως είναι πολύ καλό). Και είναι μάλιστα από τις φορές που τόσο το περιεχόμενο του φιλμ όσο και η εικόνα είναι εξ ίσου εντυπωσιακά.
Η ταινία μας μεταφέρει σε μια μελλοντική, παρακμασμένη γη, μολυσμένη, εγκαταλειμένη από ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων της που έχουν μετακομίσει σε άλλους πλανήτες. Τα τέλεια ανδροειδή που έχουν δημιουργήσει "κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή τους" οι άνθρωποι, δουλεύουν σαν σκλάβοι στις αποικίες και όχι μόνο δεν ξεχωρίζουν από τους ανθρώπους, αλλά σκέφτονται και έχουν και πλήρη συνείδηση του εαυτού τους. Δουλείά του ήρωα της ταινίας, ενός ντετέκτιβ του μέλλοντος, είναι να εντοπίζει και να εξοντώνει ανδροειδή που έχουν δραπετεύσει και έχουν φτάσει παράνομα στη γη. Κάποια στιγμή έρχεται αντιμέτωπος με μια ομάδα έξη τέτοιων, και κυρίως με τον εντυπωσιακό αρχηγό τους...
Οι προβληματισμοί που θέτει το φιλμ είναι πάρα πολλοί: Η σύγκρουση δημιουργού - δημιουργήματος (ή η σχέση πατέρα - γιου αν προτιμάτε) και η αναφορά στο οιδιπόδειο, η πιθανή ανωτερότητα του δημιουργήματος από τον δημιουργό, η ελευθερία και ο αγώνας γι' αυτήν, η ανθρώπινη συνείδηση, μαζί με ένα πλήθος υπαρξιακών ερωτημάτων για το ποιοι είμαστε και τι πραγματικά γνωρίζουμε για τον εαυτό μας, η εκμετάλλευση (δουλεία ουσιαστικά στη συγκεκριμένη περίπτωση), η αποδοχή του διαφορετικού και ό,τι άλλο μπορείτε να εντοπίσετε ακόμα. Η συγκλονιστική τελευταία (σχεδόν) σκηνή της τελικής σύγκρουσης του ήρωα με το ανδροειδές σίγουρα όχι μόνο μένει χαραγμένη στο μυαλό του θεατή, αλλά τον προβληματίζει βαθιά. Περιτό να πούμε βέβαια ότι η όποια μονοδιάστατη σχέση καλού - κακού πάει περίπατο. Τα ανδροειδή είναι πολύ μακριά από το να θεωρηθούν απλώς οι "κακοί". Ίσως ακόμα και να ταυτιστούμε μαζί τους. Τέλος ακόμα και το αρχικό "happy end" παραμένει κι αυτό κατά τη γνώμη μου πέρα για πέρα διφορούμενο.
Η εικόνα του φιλμ έχει νομίζω καθορισει μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος του "σκηνικού" ταινιών επιστημονικής φαντασίας. Τα σχεδόν μόνιμα νυχτερινά πλάνα, η αδιάκοπη βροχή, ο συνδυασμός παρακμής, εγκατάλειψης και προηγμένης τεχνολογίας, το look των πολυάνθρωπων ασιατικών μεγαλουπόλεων, όλα έχουν αντιγραφεί άπειρες φορές από τότε. Επί πλέον ο Scott υιοθετεί μια νουάρ προσέγγιση, παντρεύοντας έτσι για πρώτη φορά τα δύο είδη, κάνοντας κατά τη γνώμη μου το αποτέλεσμα ακόμα γοητευτικότερο. Η off αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο (που παραλείφτηκε σε μεταγενέστερες βερσιόν από τον ίδιο τον σκηνοθέτη), η όλη εμμφάνιση του Χάρισον Φορντ με την καπαρντίνα, η μοναχικότητά του, όλα παραπέμπουν στους παλιότερους ήρωες του νουάρ. Όσο για τον Ρούντγκερ Χάουερ, ειναι ιδανικός στο ρόλο του ανδροειδούς. Σίγουρα πρόκειται για τον καλύτερο ρόλο της καριέρας του.
Θα μπορούσα να γράψω και άλλα ακόμα. Ωστόσο υπάρχουν ταινίες που καλό είναι να τις απολαμβάνεις βλέποντάς τες. Εξάλλου ο κάθε θεατής έχει πολλά να ανακαλύψει μόνος του. Θα κλείσω απλώς λέγοντας ξανά ότι πρόκειται για μια από τις αγαπημένες μου ταινίες, η οποία, όπως απέδειξε, παραμένει το ίδιο γοητευτική μετά τόσα χρόνια όσο την πρώτη φορά που την είδα.

Ο "πΠΡΟΜΗΘΕΑΣ" ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΗΔΗ ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΑ

Η πολυαναμενόμενη επιστροφή του Riddley Scott στην επιστημονική φαντασία, το είδος που τον ανέδειξε πριν τριαντατόσα χρόνια, έγινε γεγονός το 2012 με τον "Προμηθέα". Ο οποίος αποτελεί ένα χαλαρό πρίκουελ της μυθολογίας των Alien. Η βιρτουοζιτέ του Scott είναι δεδομένη, οπότε οι εικόνες είναι σίγουρα συναρπαστικές και, οπωσδήποτε, η ταινία παρακολουθείται με ενδιαφέρον. Το μυστήριο των όσων σταδιακά αποκαλύπτονται με κέντρισε στο πρώτο μισό τουλάχιστον. Στη συνέχεια αρχίζουν οι αντιρρήσεις.
Ενώ λοιπόν οι εικόνες, όπως είπαμε, συχνά κόβουν την ανάσα, το σενάριο μπάζει από πολλές μεριές. Δεν είναι μόνο τα κενά και τα αναπάντητα ερωτήματα που αφήνει (θα επανέλθω σ' αυτό μετά). Ιδιαίτερα ενοχλητικές για μένα υπήρξαν τόσο η έλλειψη στοιχειώδους βάθους στους χαρακτήρες, οι αψυχολόγητες ενέργειες, αλλά και η πλήρης παράδοση (στο δεύτερο μέρος κυρίως) στην απόλυτη "αμερικανιά", κοινώς στην καθαρή ταινία δράσης, με την σούπερ ηρωίδα που επιβιώνει από τα πάντα, τις εκρήξεις, τους δρόμους ταχύτητας για να προλάβουμε κάτι το τελευταίο δευτερόλεπτο και όλα τα κλισέ των ταινιών αυτών, που έχουμε δει εκατοντάδες φορές. Και όχι, δεν μπορώ να καταπιώ ότι όλα αυτά τα κάνει μία γυναίκα που εγχειρίστηκε λίγες ώρες - τι ώρες, λίγα λεπτά - πριν. Είπαμε, όταν βλέπεις Τζέιμς Μποντ ξέρεις εκ των προτέρων ότι θα τα δεις όλα αυτά. Είναι μέσα στη σύμβαση. Όταν όμως πας να δεις κάτι πιο "σοβαρό", ε, τότε εμένα τουλάχιστο με ενοχλούν παρόμοιες καταστάσεις. Εκεί δεν μπορώ να χωνέψω εύκολα την αναληθοφάνεια και την σεναριακή προχειρότητα (πώς αλλιώς να το χαρακτηρίσω;). Ούτε βέβαια και το απαραίτητο σταυρουδάκι που κουβαλά μέχρι τέλους η ηρωίδα, διότι παρά το ότι από την αρχή τίθεται η πιθανότητα ότι εμάς τους ανθρώπους μας δημιούργησαν εξωγήινοι και όλα συγκλίνουν προς αυτό, εκείνη "πιστεύει". ΟΚ.
Ας επανέλθουμε όμως στα αναπάντητα ερωτήματα (όπως, ας πούμε, γιατί ο γίγαντας είναι τόσο εχθρικός με το που ξυπνά, γιατί ακριβώς κάποιοι θέλουν να καταστρέψουν τη γη κλπ.) Ορισμένα από αυτά (γιατί υπάρχουν και άλλα) μένουν, νομίζω, επίτηδες αναπάντητα, για να μας προετοιμάσουν για τη συνέχεια που θα ακολουθήσει. Ε, αυτό, για μένα τουλάχιστον, αποτελεί μια πρακτική που επίσης με ενοχλεί...
Συνολικά, όπως αντιληφθήκατε, το φιλμ μάλλον με απογοήτευσε και σίγουρα δεν το συγκρίνω με τα δύο αριστουργήματα ΕΦ του Σκοτ, το Alien και το Blade Runner. Κρίμα, γιατί θα μπορούσε να είναι μεγάλο φιλμ. Και μόνο η κεντρική ιδέα σε ιντριγκάρει. Γι' αυτό το θεωρώ χαμένη ευκαιρία. Λόγω της εικόνας του πάντως και του όλου απόκοσμου μυστηρίου που το περιβάλλει, θα πρότεινα να το δουν οι φίλοι του είδους τουλάχιστον.

Ο ΡΟΜΠΙΝ ΧΟΥΝΤ ΩΣ PREQUEL

Ο Ridley Scott έχει προ αμνημονεύτων ετών πάψει να είναι ένας σκηνοθέτης αριστουργημάτων. Έχει πλέον γίνει ένας καλός και χορταστικός εμπορικός δημιουργός, που δείχνει πάντοτε σχεδόν τις ικανότητές του, αλλά τα φιλμ του δεν ξεπερνούν τις ευπρόσωπες, καλογυρισμένες (υπερ)παραγωγές.
Το ίδιο νομίζω ότι ισχύει και με τον "Robin Hood" του (2010). Κατ' αρχήν βρίσκω θετικό το ότι επέλεξε να μην αφηγηθεί τον κλασικό, χιλιοειδωμένο στο σινεμά μύθο, αλλά ένα είδος prequel (αν ξεναγύριζε τον συνήθη Ρομπέν, που έχει γυριστεί δεκάδες φορές, νομίζω ότι δεν θα πήγαινα καν να δω την ταινία). Για τους λίγους λοιπόν που δεν το ξέρουν ακόμα, οφείλω να πληροφορήσω ότι εδώ βλέπουμε την ιστορία του Ρομπέν πριν γίνει θρύλος, τις καταστάσεις δηλαδή που οδήγησαν έναν πρώην σταυροφόρο του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου στην παρανομία στο δάσος του Σέργουντ. Το άλλο θετικό στοιχείο είναι ότι το φιλμ διαθέτει έναν κάποιο ρεαλισμό (ή, τουλάχιστον, περισσότερο ρεαλισμό από άλλες αποδόσεις του μύθου), τόσο σε κάποια ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία όσο και στην συνολική απόδοση της αληθινής (πιο αληθινής απ' όσο άλλες, τέλος πάντων) εικόνας του τέλους του μεσαίωνα, Στοιχείο αυτού του ρεαλισμού και το ότι επιλέγει να δείξει σχεδόν μεσήλικες τον Ρομπέν και την αγαπημένη του Μάριον.
Πρέπει βέβαια να παρατηρήσω εδώ ότι το θέμα αυτό του ρεαλισμού και της σχετικά πιστότερης εικόνας ιστορικών εποχών δεν είναι αποκλειστικότητα του Σκοτ, αλλά μια αρκετά διαδεδομένη "μόδα" των τελευταίων χρόνων. Πρέπει επίσης να δηλώσω για πολλοστή φορά σ' αυτό το μπλογκ ότι δεν με ενδιαφέρει η απόλυτη ιστορική πιστότητα (αν έγιναν έτσι ακριβώς οι συγκεκριμένες μάχες, αν παρουσιάζεται σωστά ο Ριχάρδος ή ο αδελφός του Ιωάννης κλπ.) Δεν προσπάθησα ποτέ να μάθω ιστορία από το Χόλιγουντ και δεν νομίζω ότι υπήρξε ποτέ αυτό το ζητούμενο. Με αυτά τα δεδομένα μπορώ να πω ότι είδα ευχάριστα την ταινία, σα μια χορταστική, καλογυρισμένη περιπέτεια, που μάλιστα έχει επινοήσει μια άγνωστη ιστορία "ερμηνεύοντας" έναν πασίγνωστο μύθο.
Φυσικά τα κλισέ υπάρχουν (αλλοίμονο τώρα). Και ο Ρομπέν είναι πολύ, μα πολύ ηρωικός και ικανός και φοβερός τοξότης και τίμιος κλπ. κλπ. και ο κακός είναι πολύ κακός και αδίστακτος και, κυρίως (κι αυτό είναι που με ενόχλησε αρκετά) οι γάλλοι είναι "κακοί" και εισβολείς, ενώ οι άγγλοι "καλοί" και ηρωικοί. Έλεος. Παραείναι εθνικιστικά όλα αυτά. Έχει όμως ενδιαφέρον η απόλυτα κριτική ματιά στους βασιλείς. Ο "ηρωικός" Ριχάρδος δεν είναι κατά βάθος και τόσο ηρωικός και ντόμπρος, ενώ ο Ιωάννης... άστα να πάνε. Όπως επίσης έχει ενδιαφέρον και η στοιχειώδης κατάδειξη και ανάλυση των κοινωνικών συνθηκών της εποχής: Το αληθινό βάσανο της καθημερινότητας, αλλά και η σημαντική ιστορική συγκυρία: Ο φεουδαρχισμός που πνέει τα λοίσθια και παραχωρεί τη θέση του σ' έναν ελέω θεού "δικτάτορα" βασιλιά αρχικά, που κι αυτός με τη σειρά του αλλάζει για να γίνει ένα είδος κάπως πιο πεφωτισμένης μοναρχίας.
Εν κατακλείδει, παρά το προβλήματα που αναφέραμε, πέρασα συνολικά δύο ευχάριστες ώρες. Ελπίζω μόνο να μην ακολουθήσει για χιλιοστή περίπου φορά η γνωστή ιστορία του Ρομπέν (τη φορά αυτή ως σίκουελ του πρίκουελ).

ΜΑΥΡΟΙ ΚΑΙ ΛΕΥΚΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡΣ

Το "American Gangster" του Ridley Scott δεν με τράβηξε αρχικά για τον απλό λόγο ότι έχω βαρεθεί τις ταινίες με γκάνγκστερς. Πόσες φορές, επιτέλους, το αμερικάνικο σινεμά θα μας δείξει ιστορίες Μαφίας, μαύρων, άσπρων ή κίτρινων "οικογενειών", ανόδους και πτώσεις εγκληματιών; Δεν φτάνουν ο Σκορτσέζε, ο Κόπολα, άντε και ο Ντε Πάλμα; Πρέπει όλοι, μα όλοι να μας πουν την ιστορία κάποιου γκάνγκστερ;
Παρ' όλα αυτά, πάντως, παρακολούθησα με αρκετό ενδιαφέρον το συγκεκριμένο φιλμ. Το οποίο, βασιζόμενο σε αληθινά γεγονότα, περιγράφει - τι άλλο; - την άνοδο και την πτώση του Φρανκ Λούκας, ενός μαύρου έμπορου ναρκωτικών που για μερικά χρόνια (τέλη 60 - αρχές 70) γίνεται ο υπ' αριθμόν ένα "επικίνδυνος" άνθρωπος στη Ν.Υόρκη. Δεν έχω, φυσικά, ιδέα για το αν τα όσα βλέπουμε ανταποκρίνονται στα αληθινά γεγονότα ούτε και με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Ο Scott πάντως επικεντρώνει την ταινία αποκλειστικά σχεδόν στα δύο βασικά πρόσωπα, τον εγκληματία και τον κύριο διώκτη του, τον αδιάφθορο μπάτσο Ρίκι Ρόμπερτς. Ο πρώτος, "αυτοδημιούργητος" και ανεξάρτητος από οποιοδήποτε αφεντικό ή οργάνωση, στήνει την αυτοκρατορία του χάρη στην τόλμη και την υπομονή του. Ο άλλος, αποτυχημένος και ρεμάλι στην προσωπική του ζωή, έχει ως μόνο προσόν την τιμιότητα.
Εδώ αρχίζει μια σειρά από αντιθέσεις και κοινωνικά σχόλια, που υποβόσκουν κάτω από την ιστορία και την κάνουν ενδιαφέρουσα: Το πρώτο το είπαμε ήδη. Ο "κακός" είναι ένας πολύ καλός οικογενειάρχης, πιστός στη γυναίκα του, αφοσιωμένος στην πολυμελή οικογένειά του (κάνει τα πάντα γι΄αυτήν), τακτικός θαμώνας της εκκλησίας, συντηρητικός, καλοντυμένος. Πρότυπο οικογενειάρχη. Ο "καλός" είναι γυναικάς, αποτυχημένος σύζυγος και πατέρας, κακοντυμένος, πότης, ρεμάλι γενικώς. Αλλά ο πρώτος, ο οικογενειάρχης, σκορπά αδίστακτα τον θάνατο, ενώ ο δεύτερος προσπαθεί να τον σταματήσει. Οι ρόλοι καλού - κακού μπερδεύονται.
Από την άλλη η καταγγελία των μπάτσων, των αρχών, του συστήματος γενικότερα είναι αδίστακτη. Σχεδόν όλοι οι μπάτσοι είναι διεφθαρμένοι, λαδώνονται ασύστολα, παίρνουν κάθε είδους προμήθειες, συνεργάζονται με το έγκλημα. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά αν εμφανιστεί κάποιος αδιάφθορος ανάμεσά τους τον βάζουν σε ένα είδος μαύρης λίστας, αφού χαλάει την πιάτσα.
Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ξέρετε γιατί κατορθώνει να φτάσει τόσο ψηλά ο Λούκας; Επειδή κανείς δεν τον υποψιάζεται. Γιατί; Μα επειδή είναι μαύρος. Σιγά μη δεν έχει κανένα αφεντικό ένας μαύρος, σιγά μην είναι αυτός η κεφαλή της επιχείρησής του, μην έχει μυαλό... Να το πούμε με άλλα λόγια; Ρατσισμός ακόμα και στους κόλπους του εγκλήματος.
Κι όλα αυτά μέσα σε ένα αδίστακτο σύστημα που θεωρεί το έγκλημα, την ηρωίνη, μια ακόμα μπίζνα και τους φόνους ένα απλό μέσο για να πετύχει κανείς επιχειρηματικά. Η φράση "Εδώ είναι Αμερική" ακούγεται κάμποσες φορές κι ο καθένας τη χρησιμοποιεί όπως του συμφέρει, πάντοτε όμως σαν συνώνυμο της ελεύθερης αγοράς και του "κάνουμε μπίζνες κι όλα τα άλλα βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα"...
Βρήκα λοιπόν ενδιαφέρουσα, κοινωνικά κυρίως, την ταινία - αν και η διάρκειά της είναι κάπως μεγάλη και ίσως κουράσει μερικούς. Ο Ridley Scott πάντως, παρά τις ικανότητές του, δεν θυμίζει σε τίποτα τον παλιό, εντυπωσιακό σκηνοθέτη του φανταστικού. Φοβάμαι ότι οι εποχές του Alien ή του Blade Runners έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.