ΔΙΕΠΡΑΞΑ ΟΝΤΩΣ "ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΜΟΥ";

 Ο Francois Ozon από την αρχή της καριέρας του άλλαζε διαρκώς, κάνοντας ταινίες εντελώς διαφορετικές η μία από την άλλη (θυμηθείτε το αντίστοιχο παράδειγμα του Soderbergh). Συνήθως οι ταινίες του είναι ενδιαφέρουσες. Αυτή τη φορά κάνει μια κωμωδία - παρωδία κάποιων κινηματογραφικών ειδών.

Προσωπικά διασκέδασα πολύ με "Το Έγκλημά μου" (2023), με την Nadia Tereszkiewicz και την Ιζαμπέλ Ιπέρ. Στο μεσοπόλεμο μία φτωχή κοπέλα, επίδοξη ηθοποιός, που ζει με μια συγκάτοικο, επίδοξη δικηγόρο, κατηγορείται για τον φόνο διάσημου θεατράνθωπου. Δικάζεται, όμως η δίκη σύντομα θα πάρει μια ασυνήθιστη (για δίκες) τροπή. Η συνέχεια θα είναι ακόμα πιο ασυνήθιστη.

Το φιλμ βασίζεται σε θεατρικό έργο των 30ς. Ο Ozon πολύ συνειδητά διατηρεί μια κάποια θεατρικότητα (δεν με ενόχλησε), αλλά και κάποιες ως καρικατούρες φιγούρες (ο μάλλον βλαξ αστυνομικός που "επιλύει" την υπόθεση, ο "κακός" θεατράνθρωπος κλπ.). Ούτε κι αυτό με ενόχλησε όμως, καθώς έκανε το όλο πράγμα πιο αστείο. Και πάμε στην ουσία: Πρόκειται για φεμινιστική ταινία, όπου οι γυναίκες, περισσότερο καταπιεσμένες βεβαίως την εποχή εκείνη, διεκδικούν την ανεξαρτησία τους, οικονομική, ερωτική κλπ. Και, κάτω από το αμείλικτο αντρικό / πατριαρχικό κατεστημένο, προσπαθούν να τα καταφέρουν με πονηριά και έμμεσους τρόπους, για να θριαμβεύσουν τελικά ξεγελώντας το ανδρικό κυρίαρχο φύλο, που εδώ περισσότερο ως ηλίθιο παρουσιάζεται παρά οτιδήποτε άλλο. 

Το στοιχείο όμως που (προσωπικά πάντοτε) μου άρεσε περισσότερο, είναι η πλήρης ανατροπή του είδους "αστυνομικό / δικαστικό δράμα". Ούτε λίγο ούτε πολύ στη δίκη, αλλά και σε όσα ακολουθούν μετά από αυτήν, οι βασικές ηρωίδες προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποδείξουν ότι είναι... δολοφόνοι και όχι αθώες. Γιατί; Θα το καταλάβετε αν δείτε την ταινία. Έτσι καταδεικνύεται (όχι άμεσα καταγγελτικά, αλλά με χαριτωμένο τρόπο), η ελαστικότητα της αστικής ηθικής - θεσμοθετημένη ή μη, η εύκολη διαστρέβλωσή της κλπ. κλπ.

Το είδα πολύ ευχάριστα. Δεν είναι κανένα αριστούργημα, αλλά πέρασα πολύ καλά και διασκέδασα την καλυμμένη και εύθυμη ανατρεπτικότητά του. Ό,τι πρέπει για θερινό! 

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΓΙΑ ῾῾ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ῾῾

Το 2012 ο δραστήριος (και άνισος κατά τη γνώμη μου) γάλλος Francois Ozon γυρίζει το φιλόδοξο φιλμ "Dans la Maison" (῾῾Το Αγόρι στο Τελευταίο Θρανίο῾῾ στην Ελλάδα), μια ενδιαφέρουσα ταινία, με έξυπνη ιδέα, που θίγει πλήθος θεμάτων.
Ένας φιλίλογος, αποτυχημένος συγγραφέας κάποτε, ξεχωρίζει από το πλήθος των μετριοτήτων της τάξης του έναν μαθητή ο οποίος γράφει μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση με το κοινότοπο θέμα ῾῾Πώς πέρασα το Σαββατοκύριακο῾῾, η οποία μάλιστα τελειώνει με ένα ῾Συνεχίζεται...῾. Ο μαθητής έχει αρχίσει να παρακολουθεί και να προσπαθεί να εισχωρήσει στη μεσοαστική οικογένεια ενός συμμαθητή του. Από εκεί και πέρα ένα όλο αι πιο επικίνδυνο παιχνίδι θα αρχίσει ανάμεσα στον καθηγητή και το μαθητή, καθώς ο τελευταίος θα του φέρνει γραπτά με τη συνέχεια ττης ιστορίας, ενώ οι ζωές όλων των εμπλεκομένων θα αρχίσουν να εκτροχιάζονται...
Έξυπνη ιδέα, αρκετό ενδιαφέρον στην εξέλιξη της πλοκής, που γίνεται όλο και πιο αγχωτική, συχνά άβολη για το θιεατή, αλλά και ενίοτε χιτσοκικού τύπου ατμόσφαιρα, όλο και περισσότερες περιπλοκές, αναφορές σε κάθε λογής παλιότερα έργα (από λογοτεχνία μέχρι Παζολίνι) και, από ένα σημείο και μετά, μπέρδεμα της πραγματικότητας με την (φανταστική άραγε ή όχι;) αφήγηση, δίχως όμως ποτέ το ῾῾χάσιμο῾῾αυτό να γίνεται χαώδες. Ειλικρινά δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό, αλλά, όπως είπα και στην αρχή, η ταινία θίγει έναν τεράστιο αριθμό θεμάτων (για μεριοκούς ίσως αυτό να μπερδεύει): Το ξέσπασμα της εφηβείας, τις ταξικές και κοινωνικές διαφορές, την τελμάτωση του ζευγαριού μετά από χρόνια γάμου, το εύθραυστο του σχήματος της οικογένειας, το ρόλο της - ακατάληπτης για τους περισσότερους - σύγχρονης τέχνης, το αδιέξοδο των διανοούμενων, το ρόλο των σπορ, τη λανθάνουσα ομοφυλοφιλία, την ηδονοβλεψία, τα όρια δημόσιου και ιδιωτικού και, πάνω απ᾽όλα, τη σχέση τέχνης και πραγματικότητας ή, αν θέλετε, φαντασίας και πραγματικότητας και την τεράστια, βαθιά ριζωμένη ανάγκη μας του να ακούμε ιστορίες, να τρεφόμαστε από ιστορίες. Πιστέψτε με, είναι πολύ πιθανό να βρείτε και να εντοπίσετε και άλλα προς συζήτηση θέματα.
Πολυεπίπεδο λοιπόν φιλμ, που προσωπικά με κράτησε, άλλοι όμως θα το κατηγορήσουν για ένα είδος μεγαλομανίας (θέλει να τα πει όλα) και έλλειψης εστίασης σε συγκεκριμένο θέμα. Το ξαναείπα: Αυτό μπορεί να είναι και καλό και κακό. Διαλέγετε και ςαοφασίζετε. Σίγουρα όμως είναι πολύ ενδιαφέρον.

ΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΣΤΗΝ "ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΦΙΛΕΝΑΔΑ"

Όταν η καλύτερή της φίλη (ήδη από τα παιδικά χρόνια) πεθαίνει νέα, η ηρωίδα, παντρεμένη κι ίδια, έρχεται πιο κοντά στο σύζυγο της εκλιπούσας και... κάνει μια απροσδόκητη ανακάλυψη: Στον χήρο και πατέρα μικρού παιδιού αρέσει να ντύνεται γυναικεία, δίχως ωστόσο να είναι ομοφυλόφιλος. Μετά το πρώτο σοκ η σχέση των δύο περνά από πολλά και διαφορετικά, αρκετά πολύπλοκα στάδια για να καταλήξει... αλλά δεν πρόκειται φυσικά να σας πω το τέλος.

Πρόκειται για την ταινία "Η Καινούρια Φιλενάδα" (Une Nouvelle Amie, 2014) του γάλου Francois Ozon και όχι, δεν πρόκειται για κωμωδία, αλλά για ένα περίπλοκο ψυχολογικό δράμα. Ο Ozon είναι ένας παραγωγικός και σχετικά ενδιαφέρων σκηνοθέτης, του οποίου ωστόσο το έργο, ομολογώ, δεν έχω παρακολουθήσει στενά. Εδώ ασχολείται με μια σπάνια περίπτωση παρενδυσίας (ήταν ακριβώς η περίπτωση του cult σκηνοθέτη Εντ Γουντ), όπου άντρες μετατρέπονται ουσιαστικά σε τραβεστί, αρέσκονται να ντύνονται δηλαδή γυναικεία, δίχως να είναι ομοφυλόφιλοι. Στην ταινία ο Οζόν κυρίως παίζει με τα φύλα και το δύσκολο και ανεξήγητο φαινόμενο του έρωτα, λέγοντάς μας ουσιαστικά ότι όλα μπορούν να συμβούν - και είναι επιτρεπτά. Η σχέση ανάμεσα στη φίλη και τον χήρο νέο άντρα, όπως είπα στην αρχή, περνά από πολλά πολύπλοκα στάδια και, βέβαια, θέτει και το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας (η ηρωίδα ονειρεύεται ή φαντασιώνεται τόσο μία λεσβιακή σχέση με τη νεκρή φίλη της όσο και μια σχέση του συζύγου της με τον χήρο). Αλλά και η ίδια νοιώθει ανάμικτα αισθήματα γι' αυτόν: Την έλκει άραγε αυτός καθ' εαυτός ο άντρας ή το ότι εκείνος μετατρέπεται σε μία άψογη γυναίκα; Να γιατί όλα μπορούν να συμβούν στον έρωτα.

Παράλληλα με τα μπερδεμένα (από άποψη φύλου) ερωτικά αισθήματα θίγεται και η έννοια της τόλμης σε σχέση με την κοινωνία - της αψήφησης του κοινωνικού περίγυρου δηλαδή και των περιορισμών που αυτός επιβάλλει - και της αμέριστης αποδοχής της διαφορετικότητας. Νομίζω ότι η θέση του Οζόν απέναντι σ' αυτά είναι σαφέστατη.

Σχετικά ενδιαφέρον (και ίσως "γαργαλιστικό", αν και δεν περιλαμβάνει ιδιαίτερα τολμηρές σκηνές) λοιπόν, αλλά δεν το θεωρώ και κάτι πολύ σημαντικό. Απλώς συμπαθητικό και, σίγουρα, θεματικά ασυνήθιστο.