ΑΚΙΝΗΤΕΣ ΖΩΕΣ, ΑΡΓΟΙ ΡΥΘΜΟΙ

Με τις "Ακίνητες Ζωές" του (2006) ο Zhang Ke Jia κάνει ένα σχόλιο πάνω στη σύγχρονη Κίνα και, κυρίως, πάνω στη μετάβασή της από το παλιό κομμουνιστικό μοντέλο στο σύγχρονο δυτικό, καπιταλιστικό σύστημα. Το βάρος πέφτει στις ποικίλες παρενέργειες της μετάβασης αυτής και στην εκμηδένιση της ζωής των μεμονωμένων ατόμων απέναντι στο συλλογικό "όραμα".
Σε μια περιοχή με σπάνια φυσική ομορφιά, γνωστή σαν Τρία Φαράγκια, έχει δημιουργηθεί ένα από τα μεγαλύτερα φράγματα στον κόσμο. Αποτέλεσμα ήταν να βυθιστεί σταδιακά στο νερό μια ολόκληρη πόλη, αφού προηγουμένως οι κάτοικοί της διώχτηκαν υποχρεωτικά από τα σπίτια τους. Στο μέρος αυτό, που είναι ένα συνεχές εργοτάξιο όπου λιπόσαρκοι εργάτες κατεδαφίζουν αργά τις εναπομείνασες πολυκατοικίες, φτάνουν ένας φτωχός εργάτης και μια κοπέλα. Ο ένας αναζητά την πρώην σύζυγό του, που έχει να δει 16 χρόνια, η άλλη τον σύζυγό της, με υψηλή θέση στα έργα, που έχει να δει δυο χρόνια.
Χαμένες ζωές, φτώχεια σε βαθμό εξαθλίωσης ενίοτε, κακοχωνεμένες "δυτικές" συνήθειες που αγγίζουν τα όρια του γελοίου, λατρεία του χρήματος, θυσία των ατομικών περιπτώσεων μπροστά στο γενικό πλάνο, συνθέτουν το σύγχρονο πρόσωπο του αναδυόμενου γίγαντα που λέγεται Κίνα. Η εικόνα κάθε άλλο παρά ειδυλλιακή είναι. Ό,τι βλέπουμε είναι καθαρά τριτοκοσμικό. Αυτή είναι και η ιδιορυθμία της κινέζικης περίπτωσης: Ενώ η χώρα είναι μία από τις δύο - τρεις ισχυρότερες στον κόσμο (για πολλούς μάλιστα θα είναι η επόμενη μοναδική υπρδύναμη), οι κάτοικοι ζουν με ανέχεια και φτώχεια. Είναι μάλιστα ειρωνικό το ότι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, επίσημα το καθεστώς δεν έχει αλλάξει, παραμένει υποτίθεται σκληροπυρηνικά κομμουνιστικό, όπως ήταν δηλαδή επί δεκαετίες. Γι' αυτό, ενώ γύρω επικρατεί ο άγριος καπιταλισμός, στα δημόσια κτίρια κυριαρχούν οι φωτογραφίες του Μάο, του Μαρξ, του Λένιν και ακόμα και του.... Στάλιν - για να θυμίζουν εποχές που, με διαφορετικό τρόπο, ήταν εξ ίσου απάνθρωπες με τις σημερινές. Εντύπωση τέλος μου προκάλεσε η αδίστακτη υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, που όπως είπαμε είναι πανέμορφο με το ποτάμι και τις καταπράσινες, απότομες όχθες των φαραγγιών, από ανεξέλεγτη, πανάσχημη οικοδόμηση, που κατατρώει σαν καρκίνος τις κάποτε όμορφες πλαγιές. Αν το δείτε αυτό, θα θεωρήσετε εμάς τους έλληνες... απίστευτα οικολόγους!
Όλα αυτά για το περιεχόμενο. Η γραφή όμως πρέπει να πω ότι με κούρασε αρκετά. Υπερβολικά αργά πλάνα, τελετουργικές θαρρείς κινήσεις και τρόπος ομιλίας, έλλειψη δράσης (αυτό δεν πειράζει, αλλά σε συνδυασμό με τα προηγούμενα...), με έκαναν να κοιτάξω μερικές φορές το ρολόι μου. Πάντως αξίζει αν μη τι άλλο για την ντοκιμαντερίστικη διάστασή του, που αφορά τις αληθινές συνθήκες ζωής εκεί. Μη μασάτε λοιπόν με τα σούπερ στάδια και τις εκπληκτικές τεχνολογίες που θα δούμε στους Ολυμπιακούς. Αποτελούν μονάχα τη βιτρίνα.