"ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ" ΚΑΙ ΤΟ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ

Η ζωή των αγροτών είναι παντού και πάντα σκληρή. Οι αμερικάνοι αγρότες βεβαίως δεν αποτελούν εξαίρεση. Αυτό μας ξεκαθαρίζει με κάθε δυνατό τρόπο ο Mark Rydell στην ταινία του 1984 "The River", με τον Μελ Γκίμπσον και την Σίσι Σπέισεκ στους βασικούς ρόλους.
Οι οποίοι είναι ένα ζεύγος αγροτών με δύο παιδιά, που παλεύουν με νύχια και δόντια να κρατήσουν τη φάρμα τους. Να επιζήσουν θα ήταν μάλλον καλύτερα να πω. Το ποτάμι που περνά δίπλα από τη φάρμα πλημμυρίζει στην πρώτη μόλις σκηνή και ο φοβερός αγώνας να σώσουν ό,τι μπορεί να σωθεί είναι το μοτίβο που ακολουθείται σε ολόκληρο το φιλμ. Πολλοί γείτονες αναγκάζονται να αφήσουν τα κτήματά τους και να μετακομίσουν στην πόλη, η τοπική τράπεζα αρνείται να δώσει άλλο δάνειο, ενώ ο πλούσιος κτηματίας και εργοστασιάρχης της περιοχής (γνωστός της οικογένειας αφού η πόλη είναι μικρή) επιβουλεύεται τη γη, αλλά και τη σύζυγο του αγρότη. Ο πεισματάρης ήρωας αρνείται να πουλήσει το κτήμα του και να μετακομίσει, οπότε θα αναγκαστεί να πάει στην πόλη για να δουλέψει για ένα διάστημα σε εργοστάσιο (όπου θα θεωρηθεί απεργοσπάστης)... και ο αγώνας για την επιβίωση συνεχίζεται.
Πρόκειται για ένα βαρύ αγροτικό δράμα, που "πιάνει" από την αρχή τον θεατή και δεν τον αφήνει να αναπνεύσει, καθώς μύρια όσα κακά θα συμβούν στην πολύπαθη οικογένεια. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι οι αγρότες του φιλμ δεν είναι αναγκασμένοι να παλέψουν μονάχα ενάντια στην αδυσώπητη φύση (τις πλημμύρες), αλλά και στα ενάντια ανθρώπινα συμφέροντα (των ισχυρών προφανώς). Οι οποίοι εκμεταλλεύονται αδίστακτα τους αδύναμους - η μεγάλη κρίση της αξίας της γης βοηθά σ' αυτό - και προσπαθούν να τους πάρουν την περιουσία για να πραγματοποιήσουν τα δικά τους μακροπρόθεσμα σχέδια (για περισσότερο κέρδος προφανώς). Πρόκειται για αλυσίδα: Ο ισχυρός άντρας θα απειλήσει τον τραπεζίτη ότι θα αποσύρει τις καταθέσεις του, ο τραπεζίτης θα αρνηθεί νέο δάνειο στον αγρότη, οπότε ο τελευταίος θα αναγκαστεί να πουλήσει όσο όσο τη γη και να γίνει εργάτης των πόλεων. Η διαδικασία της εκμετάλλευσης δίνεται ανάγλυφα και σαφέστατα.
Κατά τα άλλα ο αγώνας της οικογένειας (των αγροτών γενικότερα) παρουσιάζεται με δυνατό τρόπο, στο θέμα της απεργίας στο εργοστάσιο ο σκηνοθέτης κρατά ίσες αποστάσεις δείχνοντάς μας την απόλυτη ανάγκη των αγροτών για δουλειά (γι' αυτό σπάνε την απεργία), ενώ ο χαρακτήρας του "κακού" δεν είναι καθόλου μονοδιάστατος, αφού δείχνεται και η θετική, ανθρώπινη πλευρά του (η οποία βεβαίως δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο στα οικονομικά του σχέδια). Ενδιαφέρον έχει το τέλος, το οποίο καταφέρνει να είναι ένα κράμα χάπι εντ και μη. Θα το καταλάβετε αν το δείτε. Όλα πάντως δείχνουν ότι μακροπρόθεσμα ο αγώνας των φτωχών αγροτών είναι χαμένος...
Η ταινία είναι όντως πολύ βαριά και μουντή, δεν υπάρχει ιχνος ανάσας, οι ελπίδες είναι ελάχιστες... Ωστόσο, όπως είπαμε, η κοινωνική εκμετάλλευση σκιαγραφείται με έντονο τρόπο. Δείτε το αν αντέχετε σε τόσο δράμα και καουχίες...

"ΕVEN MONEY" Ή ΟΙ ΒΛΑΒΕΡΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΖΟΓΟΥ

Το 2006 ο παλαίμαχος Marc Rydell γυρίζει μάλλον την τελευταία του ταινία, το "Even Money", ένα δραματικό και λιγάκι αστυνομικό φιλμ με ένα λαμπρό καστ: Κιμ Μπάσινγκερ, Ρέι Λιότα, Φόρεστ Γουαϊτέκερ, Τιμ Ροθ, Ντάνι Ντε Βίτο...
Το φιλμ αποτελείται μάλλον από μια συρραφή ιστοριών: Μια πετυχημένη στο πρώτο της βιβλίο συγγραφέας "κολλάει" με τον τζόγο και η οικογένειά της διαλύεται σιγά - σιγά. Γίνεται φίλη με έναν παρακμασμένο μάγο, που απελπισμένα προσπαθεί να κάνει ένα εντυπωσιακό come back. Ένας μαύρος που χρωστά (εξ αιτίας του τζόγου) πιέζει τον ανερχόμενο μπασκετμπολίστα αδελφό του να "πουλάει" παιχνίδια. Δύο νεαροί - και κολλητοί φίλοι - bookies συγκρούονται με έναν αδίστακτο γκάνγκστερ, ο οποίος δουλεύει για τον αθέατο και μυστηριώδη Ιβάν, με βαρειές συνέπειες. Ένας αστυνομικός προσπαθεί να διελευκάνει τον φόνο ενός άλλου bookie... Οι ιστορίες διαπλέκονται μάλλον χαλαρά και συχνά πρόσωπα από τη μία μπαίνουν στον κόσμο των άλλων.
Τι κοινό έχουν όλα τα πρόσωπα που απαρτίζουν αυτό το μωσαϊκό που κάπου θυμίζει Altman; Τον εθισμό (σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας) στον τζόγο, πάντοτε όμως με βλαβερές (μέχρι θανάτου) συνέπειες. Είναι σαν ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος να προσπαθούν να μας προειδοποιήσουν για τις ολέθριες συνέπειές του, να μας προειδοποιήσουν να μείνουμε μακριά. Κάποιες από τις υποπλοκές βρίσκω ότι είναι δυνατότερες από τις άλλες (προσωπικά ξεχωρίζω την ιστορία του Ντε Βίτο). Συνολικά πάντως, δίχως να το βρίσκω κάτι πολύ ιδιαίτερο, μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον, καθώς, κάτω απ' όλη αυτή την κοινωνική πινακοθήκη υποβόσκει και ένα αστυνομικό μυστήριο με ένα σχετικά απρόβλεπτο τέλος μάλιστα. Απλώς ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μου πάντοτε.
ΥΓ: Χαρακτήρισα το φιλμ "μάλλον την τελευταία" ταινία του Rydell διότι όταν γράφονται αυτές οι γραμμές, το 2016, ο δημιουργός του "Golden Pond" και του "The Rose" είναι ήδη 87 ετών.