ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΟΛΟ

Όλοι περιμέναμε με ανυπομονησία την επόμενη ταινία του Philip Ridley. Τον είχαμε γνωρίσει με το εξαιρετικό - και "άρρωστο" - "Διάφανο Δέρμα" και από την εποχή του άνισου "Πάθους του Ντάρκλι Νουν" δεν είχε κάνει τίποτα επί 15 περίπου χρόνια. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι έσπευσα να δω το "Heartless", την ταινία που επιτέλους γύρισε το 2010... και τη βρήκα και πάλι άνιση.
Ταινία τρόμου με μεταφυσική ατμόσφαιρα, έχει σαν ήρωα ένα νεαρό με ένα τεράστιο εκ γενετής σημάδι στο πρόσωπο, ο οποίος ανακαλύπτει ότι στους δρόμους του Λονδίνου κυκλοφορούν δαίμονες που επιδίδονται τις νύχτες σε πράξεις ανεξέλεγκτης βίας. Στη συνέχεια θα έχουμε μια συμφωνία με τον ίδιο τον διάβολο και άλλα πολλά.
Αυτό που πρώτα προσέχει κανείς στο φιλμ είναι η ατμόσφαιρα. Νυχτερινή ως επί το πλείστον, γυρισμένη σε απόμερα προάστια, όπου αντικρύζουμε ένα άσχημο, έρημο, σχεδόν ερειπωμένο Λονδίνο, ιδιαζόντως ανησυχητικό και απειλητικό. Το φιλμ προσπαθεί ίσως να κάνει ένα σχόλιο για τη βία και την εγκληματικότητα που κυριαρχούν στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, νομίζω όμως ότι τα μπουρδουκλώνει λίγο, και είναι και κάπως συντηρητικό, με τον Σατανά να θέλει να σπείρει το χάος με τρομοκρατικές ενέργειες... Μπαίνει έτσι σε επικίνδυνα "ημιπολιτικά" χωράφια, δίχως, κατά τη γνώμη μου, να αρθρώνει ουσιαστικό λόγο. Λες και θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε ότι η εγκληματικότητα στις πόλεις είναι σχέδιο του... διαβόλου. Ευχαριστώ, αλλά είμαι λίγο δύσπιστος... Υπάρχει επίσης και η ανατροπή του τέλους, που έχουμε ξαναδεί πολλές φορές και θεωρώ πλέον μάλλον εύκολη λύση.
Μένει πάντως η σκοτεινή και απειλητική ατμόσφαιρα που πετυχαίνει ο Ridley, η περιρέουσα "αρρώστια" (σ' αυτό είναι "μάνα" από την εποχή του "Διάφανου Δέρματος"), και αρκετές καλές σκηνές που μου δείχνουν ότι, παρά τη γκρίνια, είναι ένας αξιόλογος σκηνοθέτης. Τώρα λοιπόν μπορεί συνολικά να με απογοήτευσε, αλλά θα περιμένω και πάλι ανυπόμονα την επόμενη δουλειά του. Αν βεβαίως κάνει κάτι και δεν εξαφανιστεί και πάλι, όπως το συνηθίζει.

ΝΟΣΗΡΟ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΟ "ΔΙΑΦΑΝΟ ΔΕΡΜΑ"

Ο Philip Ridley έχει κάνει δύο μόνο ταινίες πριν αποσυρθεί. Η μία απ' αυτές, το "Διάφανο δέρμα" (Reflecting Skin) του 1990 μένει για πάντα στη μνήμη μας ως μια πανέμορφη και, συγχρόνως, ακραία νοσηρή ταινία.
Δεκαετία του 50, αμερικάνικη ύπαιθρος κι ένα απομονωμένο χωριό (σκόρπια ξύλινα σπίτια για την ακρίβεια) στο μέσο του πουθενά. Γύρω τους απέραντα, επίπεδα λιβάδια με κίτρινα στάχια και ατέλειωτη λιακάδα. Τίποτα άλλο. Σ' αυτό το όμορφο σαν τοπίο, αλλά ερημικό περιβάλλον, μεγαλώνει με δυο φίλους του (πιθανόν οι μόνοι γείτονες) ο ενιάχρονος ήρωας. Οτιδήποτε, μα οτιδήποτε υπάρχει γύρω του είναι εφιαλτικό. Μια υστερική, καταπιεστική μητέρα, ένας αδύναμος πατέρας που παλιά έχει κατηγορηθεί για παιδεραστία, μια μυστηριώδης αγγλίδα γειτόνισα, που αποδεινύεται ότι δεν είναι παρά μια δυστυχισμένη χήρα, ένας μεγάλος αδελφός που λείπει στο στρατό. Κι επί πλέον, μια παρέα νεαρών σίριαλ κίλερς, που τριγυρίζουν με μια αστραφτερή Κάντιλακ στην ερημική περιοχή.
Γύρω από τον μικρό υπάρχει μόνο φόβος. Σ' αυτό συμβάλλουν και οι φτηνές ιστορίες τρόμου του πατέρα του, που τον πείθουν απόλυτα ότι η αγγλίδα είναι βρυκόλακας. Η επιστροφή του "μεσία" αδελφού δεν θα βελτιώσει τα πράγματα, μάλλον θα είναι ο καταλύτης για την τελική τραγωδία.
Σπάνια η παιδική ηλικία, με τους φόβους και τις αβεβαιότητές της, έχει δοθεί τόσο ζοφερά, νοσηρά θα έλεγα, στο σινεμά. Στη ζωή του παιδιού δεν υπάρχει ούτε μια χαραμάδα φωτός, παρά την μονίμως ηλιόλουστη και ολόφωτη φύση. Και ακόμα πιο σπάνια μια τόσο ζοφερή ταινία διαθέτει τόση εικαστική ομορφιά. Παράδοξος συνδυασμός, που δημιουργεί το τελικό ενδιαφέρον και, τελικά, γοητευτικό αποτέλεμα. Ο Ridley τραβώντας το πράγμα στα άκρα, φτιάχνει μια γκροτέσκα ατμόσφαιρα (ίσως και με δυσδιάκριτα στοιχεία κατάμαυρου χιούμορ), κατεδαφίζοντας μεθοδικά όλους τους μύθους της Αμερικής των 50ς: Οι νεαροί με τα δερμάτινα και την εντυπωσιακή Κάντιλακ - φετίχ είναι δολοφόνοι, η οικογένεια κάθε άλλο παρά "ζεστή και προστατευτική", ο αδελφός δεν είναι ήρωας αλλά αηδιασμένος και σημαδεμένος βαθειά από τη φρίκη του πολέμου, οι γείτονες επιθετικοί και εκδικητικοί, ο σερίφης μια γκροτέσκα φιγούρα. Η "αθωότητα" της φύσης εδώ γεννά τέρατα. Η απομόνωση στην "ειδυλλιακή" ύπαιθρο τρελλαίνει. Ταυτόχρονα ο σκηνοθέτης μας δείχνει μια Αμερική υστερική, βαθύτατα θρησκόληπτη και συντηριτική, όπως περίπου είναι μέχρι σήμερα στα βάθη της.
Δείτε το αν αντέχετε τη ζοφερότητά του. Είναι πανέμορφο... αλλά πριν μπείτε "ξεχάστε κάθε ελπίδα".