ΤΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ "ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΟΦΟΥΣ"

Το ρουμάνικο σινεμά, πάντοτε ρεαλιστικό και καίριο, εξακολουθεί να παράγει ενδιαφέροντα φιλμ. Από τους γνωστότερους δημιουργούς του ο Cristian Mungiu, που μας είχε δώσει το πολύ δυνατό "4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες", γυρίζει τώρα το "Πίσω από του Λόφους" (Dupa Dealuri, 2012) και μας βάζει στα άδυτα ενός σύγχρονου ρουμάνικου ορθόδοξου μοναστηριού. Αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να κοιτάξει και την έξω απ' αυτό κοινωνία και τα προβλήματά της.
 Δύο κοπέλες ερωτεύονται στο ορφανοτροφείο όπου μεγάλωσαν. Κάποια στιγμή η μία φεύγει μετανάστης στη Γερμανία και η άλλη γίνεται καλόγρια σε μοναστήρι. Μετά από κάποιο διάστημα η πρώτη επιστρέφει και επισκέπτεται τη φίλη της στη μονή, αποφασισμένη να την πάρει από εκεί και να ζήσουν μαζί στη Γερμανία. Η άλλη όμως έχει ήδη δοθεί στο θεό και ουδόλως την ενδιαφέρουν οι έρωτες και η εγκόσμια ζωή εν γένει. Από εκεί και πέρα αρχίζουν τα προβλήματα.
Η ταινία, ούτε λίγο ούτε πολύ, καταπιάνεται με έναν σύγχρονο εξορκισμό. Μην πάει όμως το μυαλό σας σε σινεμά τρόμου και τέτοια. Ουδεμία σχέση. Εδώ τα πράγματα είναι απόλυτα ρεαλιστικά - η ταινία βασίζεται μάλιστα σε αληθινή ιστορία, που είναι πολύ γνωστή στη Ρουμανία αφού είχε απασχολήσει για καιρό τα media. Ωστόσο ο Μουνγκίου δεν ενδιαφερεται ούτε για την πιστή αναπαράσταση των γεγονότων. Απλώς εμπνέεται από αυτά, κάνοντας μια δικιά του ταινία μυθοπλασίας.
Υπάρχουν δύο συστήματα λογικής, δύο τρόποι θέασης και αντιμετώπισης της ζωής: Από τη μία η θρησκευτική, μεταφυσική, αυτή του μοναστηριού προφανώς, και από την άλλη η εγκόσμια, η υλική, αυτή του κράτους και των καθημερινών του θεσμών. Υπάρχουν και άλλα δίπολα (το ένστικτο και το "πρέπει", η επιθυμία και το καθήκον ή η ιδεολογία κλπ.) Όσον αφορά το πρώτο δίπολο όμως, αυτό μεταξύ μεταφυσικού και υλικού τρόπου σκέψης, που κυριαρχεί στο φιλμ, ο σκηνοθέτης μοιάζει να παίρνει ίσες αποστάσεις, όχι ακριβώς "συμπαθώντας" και τις δύο πλευρές, αλλά καταδεικνύοντας τα αδιέξοδα και τις ανεπάρκειες και των δύο. Γι' αυτό δεν ρίχνει το φταίξιμο των τραγικών γεγονότων σε μιά από τις δύο πλευρές, αλλά, πολύ απλά, και στις δύο. Έρμαιο μιας άθλιας πολιτικής και οικονομικής κατάστασης, η ιατρική ή ο υλικός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων αδυνατεί να εκτελέσει το έργο του. Έρμαιο δεισιδαιμονιών και ξεπερασμένων προκαταλήψεων η άλλη πλευρά, πολύ απλά, δεν είναι σε θέση να βοηθήσει. Αντίθετα μάλιστα, προκαλεί μια τραγωδία. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν καλές προθέσεις. Θέλουν να λύσουν το πρόβλημα, κάθε μία με τον τρόπο της. Όμως...
Το "ντοκιμαντερίστικο" background σε όλα αυτά είναι μια πάμφτωχη, σχεδόν εξαθλιωμένη Ρουμανία, που βρίσκεται πολύ, πολύ μακριά από κάθε ευρωπαϊκή έννοια. Αν νομίζετε ότι η βαθύτατη κρίση που ζουμε μας έχει φέρει στον απόλυτο πάτο, γελιέστε. Το σύγχρονο μοναστήρι της ταινίας δεν έχει ηλεκτρικό ρεύμα ούτε τρεχούμενο νερό! Το κοντινό χωριό έχει μόνο λασπωμένους χωματόδρομους. Οι κάτοικοι πασχίζουν να ζεσταθούν, ενώ τα αυτοκίνητα είναι κάτι παμπάλαιες σακαράκες. Νομίζω ότι αυτό ακριβώς το εφιαλτικό σκηνικό είναι τελικά που προκαλεί τα αδιέξοδα: Εξ αιτίας του η εγκόσμια αντιμετώπιση δεν έχει τα (οικονομικά σε πρώτη φάση) όπλα για να καταστεί αποτελεσματική, ενώ η μεσαιωνική λογική του μοναστηριού επιβιώνει ακόμα στις μέρες μας ακριβώς εξ αιτίας όλης αυτής της καθυστέρησης.
Πυκνό δράμα, που σίγουρα δεν θα είναι ό,τι καλύτερο στους εθισμένους στην αστραφτερή χολιγουντιανή κινηματογραφία, το οποίο βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον και διεισδυτικό. Όσοι νοιάζονται για ένα διαφορετικό είδος σινεμά νομίζω ότι δεν πρέπει να το χάσουν.