"ΠΡΟΣΩΠΑ": ΤΟΣΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ, ΤΟΣΟ ΕΠΙΔΡΑΣΤΙΚΟ, ΑΛΛΑ...

Να μια από τις λίγες σχετικά φορές που δεν θα ενθουσιαστώ με κάτι που θωρείται απολυτα κλασικό στο είδος του: Μιλώ για το περίφημο "Πρόσωπα" (Faces) που γύρισε το 1968 ο συμπατριώτης μας John Cassavetes (1929-1989), εγκαινιάζοντας έτσι αυτό που σήμερα ονομάζουμε ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά. Ο Κασαβέτης, έχοντας βαρεθεί το Χόλιγουντ, τις "στημένες" ιστορίες του και τη συμβατικότητά του, γυρίζει κάτι αυτοσχεδιαστικό, με ελάχιστο budget, ασπρόμαυρο φυσικά, σχεδόν δίχως πλοκή... Μια "φέτα ζωής".
Ο γάμος ενός ευκατάστατου ζεύγους βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Εκείνος βρίσκει παρηγοριά στην αγκαλιά μιας όμορφης και νεότερής του πόρνης (πιθανόν) πολυτελείας, εκείνη συνάπτει μια μάλλον εφήμερη σχέση με έναν επίσης νεότερό της άντρα. Στο μεταξύ παρακολουθούμε καθημερινές (πιο καθημερινές, πεθαίνεις) σκηνές από τις ζωές όλων αυτών των προσώπων. Αυτά.
Αναγνωρίζω απόλυτα την ιστορικότητα του φιλμ. Ο σκηνοθέτης (ήδη γνωστός ηθοποιός του Χόλιγουντ) ξεφορτώνεται παραγωγούς, στούντιο, εταιρίες, γνωστούς σταρ (μόνο η γυναίκα του Τζίνα Ρόουλαντς είναι γνωστή ηθοποιός), πλοκή... τα πάντα. Γυρίζει μια πάμφτηνη ταινία δωματίου (διαδραματίζεται δηλαδή σχεδόν αποκλειστικά σε κλειστούς χώρους) και, αρνούμενος να έχει "κανονικό" σενάριο, αφήνει τους ηθοποιούς να αυτοσχεδιάζουν, να μιλάνε ακατάπαυστα, να γελάνε επίσης ακατάπαυστα, να βγάζουν με κάθε τρόπο μια εικόνα καθημερινότητας, δίχως το παραμικρό φτιασίδι. Έτσι ο Κασαβέτης καταφέρνει να δείξει στους πάντες ότι μπορεί να υπάρξει αμερικάνικο σινεμά και έξω από το κυρίαρχο Χόλιγουντ, να θίξει σημαντικά κοινωνικά θέματα (το βάλτωμα του γάμου εν προκειμένω), να φτιάξει κάτι απόλυτα χειροποίητο και αφτιασίδωτο, όσο μπορεί να γίνει "κοντά στην αληθινή ζωή". Για πολλούς ο Κασαβέτης είναι ουσιαστικά ο ιδρυτής του αμερικάνιου ανεξάρτητου κινηματογράφου.
Καλά όλα αυτά και απόλυτα σεβαστά. Κι όχι μόνο αυτό: Επιρροές της πρωτοπόρας αυτής ταινίας βλέπουμε σήμερα σε μεγάλη γκάμα ανεξάρτητων αμερικάνικων (κατηγορία που συνήθως αγαπώ) : Και στον Τζάρμους και στον Χάρτλεϊ και σε άλλους. Ωστόσο το φιλμ για μένα είναι απόλυτα βαρετό. Είναι αυτό που λες "δεν συμβαίνει τίποτα". Οι ήρωες μιλάνε και η κουβέντα φτάνει στα (χρονικά) άκρα της. Οι ήρωες δισκεδάζουν σε ένα κλαμπ και η σκηνή τραβά μέχρι να τελειώσει ολόκληρο το κομμάτι που παιζει το γκρουπ. Οι ήρωες τα κάνουν όλα σχεδόν σε πραγματικούς χρόνους. Και οι θεατές (εγώ εννοώ, συγνώμη για τον αυθαίρετο πληθυντικό) πλήττουν αφόρητα. Ομολογώ ότι παρακολούθησα το φιλμ εξαιρετικά δύσκολα και πολύ συχνά έμπαινα στον πειρασμό να το "τρέξω", αφού δεν άντεχα άλλο το ακατάπαυστο μπλά μπλά και την ουσιαστική έλλειψη δράσης (δίχως φυσικά να υπάρχει - ηθελημένα - εικαστικότητα στην εικόνα ή κάτι άλλο. Είπαμε: απλή "φέτα ζωής").
Συγνώμη αν απογοητεύω κάποιους που θεωρούν τον Κασαβέτη "ήρωά" τους. Και, τονίζω ξανά, είναι από τις πολύ λίγες περιπτώσεις που αναγνωρίζω την αξία, την πρωτοπορία και την επιδραστικότητα μιας ταινίας (η οποία ουσιαστικά δημιουργεί σχολή), αλλά δεν αντέχω την ίδια την ταινία. Ναι, συμβαίνουν κι αυτά τα παράδοξα ενίοτε...