ΜΙΑΣ "ΚΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ" ΜΥΡΙΑ ΕΠΟΝΤΑΙ

 

Το 2004 ο Pedro Almodovar γυρίζει μια από τις πλέον προσωπικές του ταινίες, την "Κακή Εκπαίδευση" (La Mala Educacion) με τον Gael Garcia Bernal στον έναν από τους βασικούς ρόλους. Προσωπική κυρίως επειδή, όπως ο ίδιος έχει πει, είχε υποστεί κακοποίηση ως μαθητής από παπά - δάσκαλό του.

Σε ένα καθολικό σχολείο δύο αγόρια ερωτεύονται. Ωστόσο ο δάσκαλός τους και παπάς, που είναι ξεκάθαρα ο "κακός" (δώστε βάση στα εισαγωγικά) της ταινίας θα επέμβει βάναυσα, θα τους αναγκάσει να χωρίσουν... και θα καρπωθεί ο ίδιος τη λεία του. Πολλά χρόνια μετά ο ένας από τα δύο παιδιά, διάσημος σκηνοθέτης πλέον, θα ξαναβρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με την παλιά εκείνη ιστορία και τους πρωταγωνιστές της.

Ο Almodovar θα βγάλει στο φιλμ αυτό όλο το μένος του για την καθολική εκκλησία και ιδιαίτερα για το απαράδεκτο του να εμπιστεύεται η πολιτεία μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης των παιδιών στα χέρια παπάδων. Ταυτόχρονα δείχνει το πόσο τραυματική μπορεί να είναι μια τέτοια ιστορία για τον ψυχισμό ενός παιδιού, πώς είναι δυνατόν να τον ακολουθεί κυριολεκτικά σε όλη του τη ζωή. Και βέβαια τη χαρακτήρισα "από τις πλέον προσωπικές" ταινίες του σκηνοθέτη και για άλλους λόγους: Δεν είναι τυχαίο ότι ο ενήλικος πλέον πρωταγωνιστής είναι σκηνοθέτης (alter ego του ίδιου του Almodovar) και το ότι είναι η πιο γκέι ίσως ταινία του σημαντικού δημιουργού (το γκέι στοιχείο υπάρχει σε πολλά φιλμ του, εδώ όμως γίνεται κυρίαρχο, καθώς παρακολουθούμε ερωτικές ιστορίες αποκλειστικά μεταξύ ανδρών, ενώ η γυναίκα, αγαπημένη σε άλλα φιλμ του σκηνοθέτη - που θεωρείται δικαίως "σκηνοθέτης των γυναικών" - εδώ λείπει εντελώς). Επίσης ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η παλιά τραυματική ιστορία στη σύγχρονη εποχή έρχεται στην επιφάνεια με διπλό τρόπο : Τόσο ως ξανα - συνάντηση με τους παλιούς πρωταγωνιστές της, όσο και ως προσπάθεια αναπαράστασής της μέσω της τέχνης, αφού ο ήρωας προσπαθεί να γυρίσει ένα φιλμ με θέμα τα παλιά γεγονότα. Ίσως θέλοντας να ξορκίσει το τραύμα μέσω της τέχνης. Ίσως επίσης - ποιος ξέρει ; - αυτό να επιχειρεί και ο ίδιος ο Almodovar με το φιλμ αυτό...

 

"ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ" 'Η Ο ΑΛΜΟΔΟΒΑΡ ΓΙΝΕΤΑΙ (ΚΑΙ) ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ

 Για μένα κάθε νέα ταινία του Pedro Almodovar είναι γεγονός. Οι "Παράλληλες Μητέρες" (2021), με την Πενέλοπε Κρουζ και τη Μιλένα Σμιτ στους βασικούς ρόλους δεν με απογοήτευσαν καθόλου. Κάθε άλλο μάλιστα!

Δυο μόνες μητέρες (η μία έφηβη) γνωρίζονται στο μαιευτήριο και γεννάνε μαζί. Λίγους μήνες αργότερα θα συναντηθούν και πάλι τυχαία και μια σχέση που θα περάσει από διάφορες φάσεις θα αναπτυχθεί ανάμεσά τους. Πλην όμως, η μία από τις δύο, η μεγαλύτερη, αρχίζει να έχει αμφιβολίες για το αν το παιδί που μεγαλώνει είναι όντως το δικό της παιδί...

Μελόδραμα χαρακτηριστικά αλμοδοβαρικού ύφους, που παντρεύει με εξαιρετικό τρόπο τις απίθανες καταστάσεις και τις αρκετές ανατροπές με την τρυφερότητα, τη συγκίνηση, την για μια ακόμα φορά διερεύνηση αξέχαστων γυναικείων χαρακτήρων (οι άντρες βρίσκονται πάντοτε σε δεύτερο ρόλο), αλλά και με το πολιτικό στοιχείο. Πράγματι για πρώτη νομίζω φορά στην καριέρα του ο Αλμοδοβάρ μιλά καθαρά για πολιτική - ή, αν θέλετε, για μνήμες που έχουν άμεση σχέση με αυτή. Ο ισπανικός εμφύλιος νομίζω ότι για καιρό ακόμα θα στοιχειώνει το λαό αυτόν και τα τραύματα είναι ακόμα δύσκολο να επουλωθούν... 

Τα σενάρια του ισπανού δημιουργού είναι πάντοτε τόσο εξωφρενικά και τραβηγμένα (και πάντοτε πανέξυπνα), που μπορεί να τα χειριστεί κανείς τόσο ως κωμωδία όσο και ως δράμα. Ο Α τα έχει κάνει αμφότερα με επιτυχία. Εδώ (όπως και τον αρκετό τελευταίο καιρό) επιλέγει το δράμα. Φυσικά το σταθερό του μότο παραμένει το ίδιο: Από όσες πραγματικά απίστευτες και πολύπλοκες καταστάσεις κι αν περάσουν, όσο και να βασανιστούν, οι γυναίκες είναι αυτές που θα θριαμβεύσουν τελικά. Εδώ και μέσα από τη συμφιλίωση με τη μνήμη και την ιστορία.

Αν είστε φίλοι του αλμοδοβαρικού σύμπαντος σίγουρα θα σας αρέσει η ταινία. Τη θεωρώ από τις καλές του (και είναι ήδη 72 ετών, αλλά πάντοτε δημιουργικός!)

"ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΟΞΑ" ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΟΣ ALMODOVAR

Έχουν περάσει 40 περίπου χρόνια και κοντά 30 ταινίες από τότε που πρωτογνωρίσαμε τον Pedro Almodovar και, ω του θαύματος, να που μπορεί να μας συγκινεί ακόμα εν έτει 2019 με το αυτοβιογραφικό "Πόνος και Δόξα" (Dolor y Gloria) και να φαίνεται πιο ώριμος από ποτέ.
Ένας διάσημος σκηνοθέτης, τιμημένος κάποτε με βραβείο στις Κάννες, έχει αποσυρθεί και απομονωθεί καθώς του λείπει η έμπνευση και βασανίζεται από ασθένειες και πόνους (κάποιοι απ' αυτούς ψυχολογικής φύσης). Καθώς όμως θυμάται τα παιδικά του χρόνια και τις δημιουργικές του εποχές και συναντά κάποια πρόσωπα - κλειδιά από το μακρινό παρελθόν, προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την παρούσα κατάστασή του, να ξεφύγει από εθισμούς και να ξαναβρεί τη χαρά της ζωής.
Πρόκειται για το πλέον αυτοβιογραφικό φιλμ του Almodovar. Σχεδόν όλα όσα βλέπουμε είναι αληθινά και έχουν συμβεί. Τα παιδικά του χρόνια, οι ξένοιαστες και οργιαστικές εποχές της νιότης και της δημιουργικότητας, η μελαγχολία της μεγαλύτερης ηλικίας και η τάση για απομόνωση... Η επιστροφή - και λύτρωση από τα φαντάσματα που τον κρατάνε καθηλωμένο - θα γίνει μέσα από τις διαδοχικές συναντήσεις σημαντικών προσώπων από το παρελθόν: Με τον αγαπημένο του πρωταγωνιστή, με τον οποίο έχουν να μιλήσουν για δεκαετίες, με έναν παλιό εραστή, με τον οποίο ήταν βαθιά ερωτευμένος, καθώς και με αναμνήσεις από τη μητέρα του απ' όλες τις εποχές της ζωής του. Και, για να γίνει ακόμα πιο συγκινητικό το όλο πράγμα, επανασυνδέεται όντως στο φιλμ με αγαπημένους ηθοποιούς που πρωταγωνίστησαν στις παλιότερες υαινίες του: Τον Αντόνιο Μπαντέρας (εδώ στην καλύτερη ίσως ερμηνεία του ως εμφανέστατο alter ego του ίδιου του Almodova) και της Πενέλοπε Κρουζ. Η λύτρωση θα έλθει αβίαστα.
Στοχασμός πάνω στη μελαγχολία του χρόνου που περνά, πάνω στην τέχνη, την έμπνευση και τη δημιουργικότητα, πάνω στο κλείσιμο παλιών πληγών, τη  συμφιλίωση και τη γαλήνη που έρχεται, το φιλμ είναι κατά τη γνώμη μου και από τα καλύτερα του δημιουργού και από τα καλύτετα του 2019.

"ΜΙΑ ΖΩΗ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ": ΑΛΜΟΔΟΒΑΡΙΚΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΟΤΗΤΑ

Οι ταινίες της δεκαετίας του 80 του Pedro Almodovar χαρακτηρίζονται από ηθελημένο κιτς, απόλυτα χύμα καταστάσεις (και σενάρια) και πλήρη χλευασμό κάθε μορφής πολιτικής ορθότητας. Το "Μια Ζωή Ταλαιπωρία" (¿Qué he hecho yo para merecer esto?) του 1984, με την τότε μούσα του Κάρμεν Μάουρα, αποτελεί χαρακτηριστικότατο δείγμα.
Ηρωίδα μια αηδιασμένη από τα πάντα νοικοκυρά. Μαλάκας ταξιτζής σύζυγος, απίστευτη πεθερά που μένει μαζί τους σε ασφυκτικό διαμέρισμα, δύο έφηβοι γιοι, ο ένας γκέι και ο άλλος βαποράκι, δουλεύει ως καθαρίστρια, κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού (σιγά μην ασχοληθεί εκείνος), είναι διαρκώς ξεθεωμένη και έχει καλύτερη φίλη μια πόρνη που ζει στο διπλανό διαμέρισμα και θέλει να γίνει σταρ. Το μπάχαλο σε όλα τα επίπεδα είναι απίστευτο.
Παρωδία οικογενειακού μελό, "κακό" χιούμορ, ανατροπή κάθε καλού γούστου, επίθεση σε κάθε μορφής ταμπού και - το ξαναείπαμε - πολιτικής ορθότητας (από την ανακούφιση της οικογένειας όταν ο μικρός γιος... πωλείται σε παιδεραστή οδοντογιατρό, από την παραδόπιστη γιαγιά που έχει ως πετ μια μεγάλη σαύρα που μάζεψε στο δρόμο έως έναν φόνο με... χαμόν), η ταινία πραγματικά προσπαθεί να προκαλέσει με κάθε τρόπο, ενώ συγχρόνως είναι απόλυτα φεμινιστική, δείχνοντας με ακραίο και πλακατζίδικο τρόπο την καταπίεση της μικρομεσαίας, λαϊκής γυναίκας και την εξέγερσή της, την οποία φυσικά δικαιολογεί απόλυτα και... επαυξάνει.
Αν νοιώσετε ότι θα προσβληθείτε από όλα αυτά (και πολλά άλλα) μείνετε μακριά. Αλλιώς απολαύστε μια εντελώς ακραία σάτιρα της ασφυκτικής καθημερινότητας.

ΜΕΛΟΔΡΑΜΑΤΙΚΗ "JULIETA"

Το 2016, και μετά το διάλειμμα της σαχλής κατά τη γνώμη μου κωμωδίας "Δεν Κρατιέμαι", ο Pedro Almodovar επιστρέφει στη φόρμα του μελοδράματος, που τόσο καλά ξέρει να χειρίζεται, με την δραματική "Julieta".
Μια 55άρα πετυχημένη γυναίκα, που ετοιμάζεται να μετακομίσει από τη Μαδρίτη στη Βαρκελόνη με τον φίλο της, αλλάζει γνώμη όταν συναντά στο δρόμο μια παιδική φίλη της κόρης της, από την οποία μαθαίνει ότι η κόρη ζει και μάλιστα έχει οικογένεια και τρία παιδιά. Βλέπετε, έχει πολλά χρόνια να μάθει οτιδήποτε για κείνη, ακόμα και για αν και πού ζει ή αν πέθανε. Με ένα flash back διαρκείας, με αφορμή το γράμμα που αποφασίζει να της γράψει, μαθαίνουμε τι συνέβει στο παρελθόν στη νεαρή τότε Julieta. Πώς γνώρισε τον άντρα της μια νύχτα σ' ένα τρένο και κάτω από ποιες συνθήκες έφτασε να μην έχει καμία απολύτως επαφή με την αγαπημένη της κόρη.
Φυσικά πρόκειται για μια συγκινητική ιστορία, στην οποία το συναίσθημα έχει τον πρώτο λόγο. Η σχέση μάνας - κόρης κυριαρχεί (συχνό θέμα άλλωστε η μητέρα στο έργο του Almodovar), κρυμένα μυστικά αποκαλύπτονται στην πορεία, σχέσεις οριμάζουν ή καταρρέουν, το ερωτικό πάθος όπως πάντα υπάρχει κι αυτό, οι γυναίκες έχουν φυσικά τον πρώτο λόγο και, τελικά, είναι πιθανόν και να σας ξεφύγει ένα δάκρυ. Ο σκηνοθέτης είναι βέβαια εξαιρετικός σ' αυτό που κάνει. Ωστόσο εδώ νομίζω ότι λείπει ένα βασικό στοιχείο της δουλειάς του: Το κωμικό. Ή μάλλον όχι ακριβώς κωμικό. Αυτό που συχνά συμβαίνει με τις ταινίες του είναι ότι ναι μεν είναι συνηθως μελοδράματα, αλλά όσα συμβαίνουν είναι τόσο τραβηγμένα, τόσο overdose, που, σε συνδυασμό με τα έντονα χρώματα (σε βαθμό κιτς) που φορτώνουν ακόμα περισσότερο την ατμόσφαιρα, φτάνουν να βγάλουν ακόμα και γέλιο μέσα στο τόσο δράμα. Στην "Julieta" αυτό δεν υπάρχει. Δεν χαμογελάς με τις αλμοδοβαρικές ακρότητες. Εδώ έχουμε να κάνουμε με καθαρό μελόδραμα, αυστηρό, συγκινητικό, συγκρατημένο. Εδώ μπορείς μόνο να συγκινηθείς καθώς οι εσωτερικές πληγές μιας σε πρώτη όψη ευτυχισμένης γυναίκας αποκαλύπτονται βαθμιαία.
Για όλα αυτά το φιλμ, ενώ αντικειμενικά νομίζω ότι είναι καλό, κάπως με απογοήτευσε. Όχι αυτό καθ' εαυτό, αλλά ως αλμοδοβαρική ταινία. Βρήκα μεν πολλούς συνήθεις προβληματισμούς του δημιουργού, δεν βρήκα όμως αυτό το στοιχειο που τον κάνει τόσο ιδιαίτερο. Αυτό όμως είναι προσωπικό. Αν σας αρέσουν τα βαριά δράματα και θελετε να συγκινηθείτε από μια ευαίσθητη ιστορία απώλειας (πολλαπλής ουσιαστικά) σας το συνιστώ.

ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ ΤΙΠΟΤΑ "ΔΕΝ ΚΡΑΤΙΕΤΑΙ"...

Όσοι παρακολουθούν αυτό το μπλογκ ξέρουν καλά ότι είμαι φαν του σινεμά του Pedro Almodovar. Οι αρκετές τελευταίες ταινίες του με είχαν μάλιστα ενθουσιάσει. Δυστυχώς δεν συνέβει το ίδιο με το "Δεν Κρατιέμαι" (Los Amantes Pasajeros) του 2013. Μπορώ να πω μάλιστα ότι ίσως και να τη θεωρώ τη χειρότερη ταινία του από τη μακρινή εποχή των "Γυναικών στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης", οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, σηματοδοτούν το ξεκίνημα της ώριμης περιόδου του.
Το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ διαδραματίζεται σε ένα αεροπλάνο που πραγματοποιεί (σκόπευε να πραγματοποιήσει μάλλον) την υπερατλαντική πτήση Ισπανία - Μεξικό. Ένα πρόβλημα όμως στο σύστημα προσγείωσης δημιουργεί τρόμο σε όσους γνωρίζουν γι' αυτό. Οι επιβάτες της οικονομικής θέσης ναρκώνονται από το πρωσωπικό για να μην υπάρξει πανικός και οι μόνοι που αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει είναι οι λίγοι και απόλυτα ετερόκλητοι επιβάτες της business class. Και φυσικά το προσωπικό: Οι τρεις γκέι αεροσυνοδοί και οι δύο αμφι πιλότοι. Σιγά - σιγά οι μάσκες πέφτουν, όλοι θέλουν να επικοινωνήσουν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα στην Ισπανία (και μπορούν να το κάνουν μόνο από το δημόσιο τηλέφωνο που είναι ανοιχτής ακρόασης), οπότε γνωρίζουμε ποιος είναι ποιος και γιατί βρίσκεται εκεί, ενώ οι προσωπικές τους ιστορίες (απίθανες όπως πάντα στον αλμοδοβαρικό κόσμο) ανακατεύονται με τα τεκταινόμενα στο αεροπλάνο. Εν τω μεταξύ οι πλάκες με τους γκέι και τη συμπεριφορά τους συνεχίζονται αδιάκοπα, ενώ μαθαίνουμε εν καιρώ ότι όλοι πηδιούνται με όλους...
Φυσικά οι περισσότερες ιστορίες περιστρέφονται γύρω από το σεξ και τον έρωτα σε όλες τις μορφές τους. Και υπάρχουν αναφορές και στη σύγχρονη κατάσταση της Ισπανίας. Συνολικά πάντως ο Αλμοδοβάρ εγκαταλείπει εδώ το γνωστό μπαρόκ μελοδραματικό κλίμα του - πάντοτε διανθισμένο ωστόσο με χιούμορ και με την αμίμητη κιτς αισθητική του - για μια καθαρή κωμωδία. Αυτό από μόνο του δεν έχει τίποτα το κακό. Είναι το στιλ και η ποιότητα της κωμωδίας που με ενόχλησαν. Βρήκα το όλο χιούμορ με τους γκέι επιπέδου Σεφερλή (εντάξει, είμαι υπερβολικός, δεν είναι τόσο κακό, αλλά παρασύρομαι από τις συγκρίσεις με άλλες ταινίες του σκηνοθέτη), το όλο στόρι κάπως χύμα, τις καταστάσεις τραβηγμένες, όχι όμως γοητευτικά τραβηγμένες όπως παλιότερα. Απλώς τραβηγμένες. Προσπαθώ να εκφράσω όσο πιο λογικά μπορώ τι ήταν αυτό που δεν μου άρεσε. Δεν το πετυχαίνω απόλυτα. Είναι πάντως γεγονός ότι κάπου στη μέση βαρέθηκα! Ειναι πρώτη φορά που μου συμβαίνει σε ταινία του Αλμοδοβάρ. Αυτή τη φορά βρίσκω ότι, πολύ απλά, το γνωστό (και αριστουργηματικό για μένα) αλμοδοβαρικό μπάχαλο δεν λειτουργεί. Εντάξει, κάποιες έξυπνες και αστείες στιγμές υπάρχουν. Προφανώς. Και υπάρχει και η κιτς, κοντά στην ψυχαδέλεια των 60ς αισθητική που έχει πλάκα. Το όλο πράγμα όμως μου φάνηκε περισσότερο χοντρό και εύκολο παρά διασκεδαστικό.
Δεν πειράζει. Είναι τόσες οι ταινίες του που μ' αρέσουν, που μπορώ εύκολα να του συγχωρήσω ένα παραστράτημα. Είμαι σίγουρος ότι σύντομα θα ξαναδούμε καλά πράγματα από τον Αλμοδοβάρ. Ο οποίος μάλιστα (αν εξαιρέσουμε προφανώς αυτό το φιλμ) για μένα τουλάχιστον διανύει περίοδο ακμής και ωριμότητας.

Ο ΑΛΜΟΔΟΒΑΡ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΥΡΩΤΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ

Οι «Γυναίκες στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης» (Mujeres al borde de un ataque de nervios) του 1988 είναι η πρώτη ουσιαστικά ταινία που κάνει γνωστό τον Pedro Almodóvar στην Ελλάδα. Είχε προηγηθεί η προβολή του Μatador, αλλά αυτό ούτως ή άλλως, με τη μεταφυσική ματιά του, αποτελεί ένα είδος εξαίρεσης στο έργο του, οπότε δεν είχε γίνει ακόμα οικείο στο κοινό το πασίγνωστο πλέον σήμερα στιλ του. Η ταινία, αν και είναι καθαρή κωμωδία, ισορροπεί θα έλεγα ανάμεσα στην πρώτη, αμιγώς κωμική του περίοδο, αυτή των 80'ς, και τη δεύτερη, αυτή της τωρινής του ωριμότητας. Και είναι όντως αστεία. Μέσα από ένα πραγματικά απίθανο σενάριο, ο δαιμόνιος ισπανός κάνει άγρια πλάκα με τις συμβάσεις των δραματικών / αισθηματικών ταινιών, χρησιμοποιεί κατά κόρον το προσφιλές του κιτς (ένα χαρακτηριστικό 80ς κιτς, φτάνει να προσέξετε τα έπιπλα, τα ρούχα των ηρωίδων, το γενικό ντεκόρ με τα έντονα χρώματα κλπ.) και μπλέκει ερωτικές ιστορίες, εφήμερες ή πολύ πιο σοβαρές, άγριους χωρισμούς, γυναικείες νευρώσεις, υστερίες ή / και εμμονές, μπάτσους, ισλαμιστές τρομοκράτες, κυνηγητά με αυτοκίνητα ή μηχανές, υπνωτικά χάπια και κάμποσα άλλα στοιχεία, για να δημιουργήσει μια απολαυστικότατη (κατά τη γνώμη μου πάντοτε) και ξεκαρδιστική ενίοτε σαλάτα - με καλή έννοια το λέω, οι σαλάτες είναι νόστιμες άλλωστε. Η οποία, σημειωτέον, διαδραματίζεται κυρίως μέσα σε ένα διαμέρισμα, αλλά πιστέψτε με, αυτό ουδόλως κουράζει. Οι γυναίκες βρίσκονται, όπως συνήθως, στο επίκεντρο. Με διαφορετικές ψυχολογίες η κάθε μια, καρτερικές, επιπόλαιες, εκδικητικές, νευρωτικές, «εύκολες», σοφές, τρελές, δυνατές, έξυπνες ή αφελείς, δεμένες η μια με την άλλη άλλοτε με βαθιές φιλίες και άλλοτε με λυκοφιλίες, πάντοτε όμως αποτελούν το κέντρο της προσοχής, το σημείο όπου εστιάζει ο σκηνοθέτης. Οι άντρες, αντίθετα, μοιάζουν να περιστρέφονται γύρω τους. Αδύναμοι συνήθως ή αναξιόπιστοι, μόνο συμπληρωματικούς ρόλους καταφέρνουν να παίζουν στην όλη ιστορία. Κοινώς οι γυναίκες, "καλές" ή "κακές", είναι πάντα ενδιαφέρουσες. Οι άντρες... άστα να πάνε. Και πώς βγαίνει το γέλιο σε ένα τόσο δακρύβρεκτο σε πρώτη ματιά δράμα; Μα, διάβολε, είναι τόσο, μα τόσο απίθανο το όλο στόρι, είναι τόσο αλλοπρόσαλλες οι συμπεριφορές και, κυρίως, είναι τόσο εξωπραγματικές οι φοβερές και συνεχείς συμπτώσεις πάνω στις οποίες δομείται σεναριακά η ταινία, που μόνο ως ξέφρενη πλάκα μπορούν να εκληφθούν. Νομίζω ότι από εδώ και πέρα – και μάλιστα μάλλον διαρκώς βελτιούμενος – ο Αlmodovar έχει ουσιαστικά βρει το προσωπικό του, ανεπανάληπτο ύφος. Αυτό που παντρεύει με τόσο μοναδικό τρόπο το εξωφρενικό δράμα με το μαύρο χιούμορ. Γενικά πρόκειται για μια ταινία που με διασκεδάζει αφάνταστα κάθε φορά που τυχαίνει να τη δω. Ελπίζω να σας συμβεί το ίδιο. ΥΓ: Όλα τα λεφτά ο απίστευτος ταξιτζής, που νομίζω ότι κλέβει την παράσταση με τις δυο-τρεις (άλλη απίθανη σύμπτωση κι αυτή) σύντομες εμφανίσεις του.

ΤΟ ΔΕΡΜΑ, ΤΟ ΜΕΛΟΔΡΑΜΑ, Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΛΜΟΔΟΒΑΡ

Με το "Δέρμα που Κατοικώ" (La piel que habito) του 2011, ο Pedro Almodovar μπαίνει για τα καλά σε έναν εφιαλτικο κόσμο, δίχως όμως να χάσει το παραμικρό από το γνωστό αλμοδοβαρικό σύμπαν: Το μελόδραμα, η εξεζητημένη (μάλλον κιτς) αισθητική, οι απίστευτα πολύπλοκες ιστορίες, το πάθος, η συχνή αντιστροφή κάθε συμβατικής ηθικής, το υπόγειο, όλο και πιο δυσδιάκριτο, χιούμορ, όλα βρίσκονται και σ' αυτή του την ταινία. Απλώς εδώ υπάρχει και η πινελιά της ταινίας τρόμου. Ένας διάσημος πλαστικός χειρούργος κρατά αιχμάλωτη μια όμορφη κοπέλα, στην οποία κάνει συνεχείς μεταμοσχεύσεις δέρματος, προκειμένου να κατασκευάσει ένα απόλυτα ανθεκτικό συνθετικό δέρμα. Ναι, αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή. Πώς συναντήθηκαν ο γιατρός και η κοπέλα; Γιατί η οικονόμος του τον βοηθά με τόση αφοσίωση; Πώς ακριβώς έχει πεθάνει η κόρη του γιατρού στο παρελθόν; Αυτά και άλλα ερωτήματα προκύπτουν από την αρχή κιόλας του φιλμ και εξηγούνται σταδιακά, συναρμολογώντας σιγά - σιγά τα κομμάτια ενός απίστευτου παζλ. Η αφήγηση ακολουθεί μια πολύπλοκη μπρος - πίσω πορεία για να διηγηθεί μια έξ ίσου πολύπλοκη ιστορία, η οποία τελικά αποδεικνύεται ότι είναι μια απόλυτα "άρρωστη", εφιαλτική ιστορία εκδίκησης ενός μάλλον πειραγμένου μυαλού, που κατέχεται από εμμονές και φαντάσματα του παρελθόντος. Και, βέβαια, ο Αλμοδοβάρ βρίσκεται απόλυτα στο στοιχείο του. Οι αναφορές είναι πάμπολλες: Πρώτα - πρώτα η κλασική γαλική ταινία τρόμου "Μάτια δίχως Πρόσωπο" του Φρανζί, της οποίας αποτελεί ένα είδος πειραγμένου, ιδιόρυθμου και πολύ πιο σύνθετου ριμέικ. Αλλά και διάφορες ταινίες όπου ο ήρωας προσπαθεί να "κατασκευάσει" μια γυναίκα που του λείπει, από αυτές που έχουν εμπνευστεί από τον κλασικό μύθο του Πυγμαλίωνα έως το "Vertigo" του Χίτσκοκ και τον Φρανκενστάιν. Αλλά και σε πίνακες, όπως του Γκόγια, του Ενγκρ κ.ά. Προσπαθούμε να κατασκευάσουμε τη ζωή μας, μοιάζει να μας λέει ο φοβερός ισπανός, να την κάνουμε να μοιάζει με όσα ποθούμε και ονειρευόμαστε, ανεξάρτητα από την πραγματικότητα. Ζούμε σε έναν κατασκευασμένο, φανταστικό σχεδόν κόσμο και βλέπουμε τον πραγματικό περισσότερο μέσα από οθόνες. Κάτι τέτοιο δεν είναι άλλωστε το ίδιο το σινεμά; Και το χιούμορ; Όπως έχω γράψει ξανά, νομίζω ότι το χιούμορ στις τελευταίες, δραματικές ταινίες του δημιουργού βρίσκεται καμουφλαρισμένο κάτω ακριβώς από τις απίθανες, δαιδαλώδεις ιστορίες που σκαρφίζεται ή δανείζεται για να μεταφέρει στην οθόνη, πάντοτε με τη γνωστή του αφηγηματιή δεινότητα. Ιστορίες όπου συνυπάρχουν τόσο, μα τόσο αλλόκοτα, διεστραμένα, τραβηγμένα, ακραία στοιχεία, που μόνο ως ένα είδος εξ ίσου διεστραμένου χιούμορ μπορούν να εκληφθούν. Και βέβαια στην μπαρόκ αισθητική που μόνιμα παίζει με το κιτς. Στους πίνακες του σπιτιού του γιατρού, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στον γιο της οικονόμου και σε άλλες λεπτομέρειες. Αν το δείτε έτσι, νομίζω ότι μπορείτε ακόμα και να διασκεδάσετε με τα όσα ακραία συμβαίνουν. Σας επαναλαμβάνω όμως: Η βασική ιστορία, που αποκαλύπτεται γύρω στα 2/3 του φιλμ, είναι πραγματικά ανατριχιαστική. Για μένα πρόκειται για έναν από τους καλύτερους Αλμοδοβάρ. Να λοιπόν ένας δημιουργός που όσο μεγαλώνει, όχι μόνο δεν με κάνει να τον βαριέμαι, αλλά νομίζω ότι γίνεται όλο και καλύτερος.

ΚΑΥΤΗ ΣΑΡΚΑ ΚΑΙ ΠΑΘΙΑΣΜΕΝΟ ΜΕΛΟΔΡΑΜΑ

Η "Καυτή Σάρκα" (Carne trémula, 1997) σημαδεύει την αρχή της ωριμότητας του Pedro Almodovar. Μέχρι τότε ο φοβερός ισπανός ήταν ο βασιλιάς του κιτς, ενώ α σενάριά του ήταν τόσο παλαβά και πολύπλοκα, ο χαβαλές τόσο έκδηλος, που δύσκολα έπαιρνες στα σοβαρά τις ιστορίες του. Από εδώ και πέρα (ίσως και από το προηγούμενο "Μυστικό της Λουλούδι") τα πράγματα σοβαρεύουν και ο Πέδρο στρέφεται στο μελόδραμα. Κι είναι καλό αυτό; θα μου πείτε. Χμμμ... Προσωπικά είμαι φαν και της παλιότερης, της "χαβαλετζίδικης" περιόδου του. Όλα τα τελευταία φιλμ του όμως είναι... πώς να το πω... πιο συμπαγείς ταινίες, πιο σφιχτές και δομημένες, "πιο ταινίες" τελικά. Στην "Καυτή Σάρκα" λοιπόν... και τι δεν γίνεται. Μπάτσος μένει ανάπηρος εκτελώντας το καθήκον, πλην όμως ερωτεύεται και παντρεύεται τη γυναίκα που προσπαθούσε να σώσει όταν τραυματίστηκε, κάποιος άλλος, ερωτευμένος κι αυτός με την περί ης ο λόγος γυναίκας καταλήγει άδικα στη φυλακή, όταν βγαίνει τα φτιαχνει με τη γυναίκα άλλου μπάτσου κλπ. κλπ. Χαμός.
Μέσα σ' όλα αυτά κυρίαρχο ρόλο παίζει το ερωτικό πάθος, που είναι ο αληθινός πρωταγωνιστής της ταινίας, τόσο με τη μορφή του απόλυτου, αιώνιου έρωτα όσο και με αυτή του άμεσου, καυτού σεξουαλικού πόθου. Φυσικά τα συναισθήματα - όπως πάντα στον Αλμοδοβάρ - είναι πλούσια, τα πάθη στο κόκκινο, οι άνθρωποι είναι έρμαια και των δύο. Η ταινία διατρέχεται από μία διαρκή απειλή, καθώς ο νεαρός ήρωας (ο αποφυλακισμένος) κινείται συνεχώς σε τεντωμένο σκοινί, χώνεται - συνήθως άθελά του - στις ζωές των άλλων και νοιώθεις ότι οι πάντες του την έχουν στημένη κι ότι όλο αυτό κάποια στιγμή κάπου θα ξεσπάσει. Από την άλλη οι συμπτώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στο σφιχτό σενάριο. Αυτό κανονικά είναι στοιχείο που δεν μου αρέσει, αλλά στον Αλμοδοβάρ ειδικά το συγχωρώ, καθώς είναι αναπόσπαστο μέρος του οικοδομήματος που στήνει. Ίσως μάλιστα με τον τρόπο αυτόν να κλείνει παιχνιδιάρικα το μάτι στον θεατή, να του υπενθυμίζει ότι παρά τις δακρύβρεκτες, πλήρεις παθών ιστορίες του, κατά βάθος δεν παύει να το διασκεδάζει, όπως τότε που έκανε πιο καθαρές κωμωδίες. Γιατί κι εδώ ακόμα, στο απώγειο των παθών, ένα ύπουλο χιούμορ ελλοχεύει: Στην πρώτη σκηνή με τη γέννα στο νυχτερινό λεωφορείο, στην όλη υπερβολή των όσων συμβαίνουν, στις συμπτώσεις που λέγαμε...
Επίσης εδώ είναι η πρώτη φορά (απ' όσο θυμάμαι τουλάχιστον) που ο Αλμοδοβάρ κάνει μια ξεκάθαρη πολιτική αναφορά στη δικτατορία του Φράνκο και στον τρόμο που έσπειρε στη χώρα. Ο ήρωας γεννιέται τη νύχτα που ο δικτάτορας παίρνει κάποια βάρβαρα μέτρα, ενώ το φιλμ καταλήγει με τη φράση "τώρα πια η Ισπανία φοβάται πολύ λιγότερο" ή κάπως έτσι.
Αν είστε φίλοι του δαιμόνιου ισπανού μη χάσετε την "Καυτή Σάρκα". Αν δεν είστε πάλι, ίσως γίνετε βλέποντας αυτό το χορταστικό και συγχρόνως παιχνιδιάρικο μελό.

ΑΓΚΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Στις "Ραγισμένες Αγκαλιές" (Los abrazos rotos, 2009) ο ανεπανάληπτος Pedro Almodovar κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα απ' όλα - και καλύτερα από τον καθένα σήμερα: Ένα εξαιρετικό μελόδραμα, όπου όμως τα μυστικά, οι ίντριγκες, οι αποκαλύψεις, το φέρνουν αρκετά κοντά στο νουάρ. Αυτή τη φορά το χιούμορ απουσιάζει. Αλλά είναι τόσο πολύπλοκη η ιστορία, τόσο τραβηγμένα τα όσα συμβαίνουν (που, σημειωτέον δένουν αριστοτεχνικά μεταξύ τους), τόσο απίθανη η πλοκή, που, τελικά, ίσως το χιούμορ να βρίσκεται καλά κρυμμένο στην όλη σύλληψη και υπερβολή, πολύ πιο κάτω από τη δακρύβρεκτη επιφάνεια. Με λίγα λόγια αν καλοσκεφτείς όλα αυτά τα συσωρευμένα δράματα που, για μια ακόμα φορά, συνθέτουν το φιλμ, ίσως να επιβάλλεται να χαμογελάσεις λιγάκι.
Η Πενέλοπε Κρουζ είναι και πάλι λαμπερή, το ενδιαφέρον στην παρακολούθηση εγγυημένο, η συγκίνηση, η αγωνία, οι εκπλήξεις διαδέχονται η μια την άλλη και, επί πλέον, εδώ υπάρχει και μια έντονη κινηματογραφοφιλική διάσταση, καθώς οι σινεφίλ αναφορές είναι πολύ συχνές. Μόνο που δεν είναι ξεκάρφωτες, αναφορές για τις αναφορές όπως συνήθως γίνεται, αλλά μπλέκουν απόλυτα με την ιστορία, έχουν σεναριακό λόγο ύπαρξης. Βλέπετε, ο Almodovar αποφασίζει ότι αυτή τη φορά ο ήρωάς του είναι ένας τυφλός πρώην σκηνοθέτης του σινεμά, οπότε οι αναφορές και δικαιολογούνται και σημαντική θέση κατέχουν. Όπως ακριβώς και οι αναμνήσεις, η σημαντικότερη ίσως μαγιά από την οποία είναι φτιαγμένη η ταινία. Και βέβαια, όλα καταλήγουν σε ένα υπέροχο - κατά τη γνώμη μου πάντα - φινάλε, που παντρεύει τη συγκίνηση με την αισιοδοξία, τον τρόμο των αποκαλύψεων με την κάθαρση, τις μη επιστρέψιμες, βαθύτατα τραυματικές απώλειες με την ελπίδα. Και, επιτέλους, εισάγει και το χιούμορ με την ταινία μέσα στην ταινία, της οποίας ποτέ δεν θα μάθουμε τι έγινε.
Ξέρω ότι σε αρκετούς η ταινία δεν άρεσε τόσο. Τουλάχιστον δεν άρεσε τόσο όσο παλιότερες δουλειές του. Δεν με ξαφνιάζει τόσο και μπορώ και να το καταλάβω. Βλέπετε, εδώ και κάμποσα χρόνια ο Almodovar δουλεύει συνεχώς σε ένα παρόμοιο κλίμα και στιλ και ίσως αυτό να έχει κουράσει κάποιους ή να νοιώθουν τέλος πάντων ότι επαναλαμβάνεται. Κάτι σαν τον Γούντι Άλλεν δηλαδή, έναν άλλον μεγάλο (με εντελώς διαφορετικό στιλ φυσικά), που κι αυτού οι δουλειές σαφώς μοιάζουν μεταξύ τους. Ωστόσο ο Pedro ό,τι κάνει, ακόμα κι αν μοιάζει με το προηγούμενο, το κάνει άψογα. Κι αν αυτό που κάνει σ' αρέσει, τι σημασία έχει αν μερικές φορές νοιώθεις ότι παρακολουθείς άπειρες και εξόχως ευφάνταστες παραλλαγές της ίδιας βασικής ιστορίας, φτιαγμένης από έρωτα, πάθος και αναμνήσεις από ένα παρελθόν που καθορίζει απόλυτα το παρόν;

ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Έτυχε πρόσφατα να ξαναδώ το "Όλα για τη μητέρα μου" (Todo sobre mi madre) (1999) του Pedro Almodovar. Πολλοί τη θεωρούν την καλύτερη ταινία του. Δεν ξέρω, μου είναι πολύ δύσκολο να επιλέξω ένα και μόνο στοιχείο ως το καλύτερο ενός συνόλου, σίγουρα όμως είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές του.
Εδώ ο Almodovar επιβεβαιώνει απόλυτα τον χαρακτηρισμό που του έχει αποδοθεί ως "σκηνοθέτης των γυναικών". Ελάχιστοι άλλοι έχουν δώσει τόσο διεισδυτικά γυναικεία πορτρέτα όπως αυτός, τόσο σε άλλες ταινίες του όσο και σ' αυτή που μας ενδιαφέρει. Σ' αυτήν μάλιστα οι άντρες λείπουν σχεδόν ολοσχερώς (και οι δύο βασικοί που υπάρχουν είναι τραβεστί, ενώ ένας τρίτος πάσχει από άννοια και δεν έχει ουσιαστικό ρόλο στα τεκταινόμενα). Έτσι ακόμα και η απολαυστικότατη Αγράδα, έστω και απλώς λόγω εμφάνισης, μπορεί να θεωρηθεί ουσιαστικά άλλος ένας γυναικείος ρόλος. Μητρότητα, έρωτας, απώλεια, γυναικείες νευρώσεις, θέατρο και ηθοποιοί, γυναικεία φιλία, όλα θίγονται στο φιλμ αυτό. Το απίστευτο σενάριο, με τις συνεχείς αποκαλύψεις και εξελίξεις, θα μπορούσε να είναι αφόρητα μελοδραματικό (ουσιαστικά περί μελοδράματος πρόκειται), ο Almodovar όμως έχει έναν μοναδικό τρόπο να ξεπερνά το είδος αυτό, στο οποίο ούτως ή άλλως πάντοτε αρέσκεται, και να δημιουργεί ταινίες που είναι κωμικές ή συγκλονιστικές ή και τα δύο μαζί κι ας είναι φτιαγμένες από ατόφια μελό υλικά. Διότι, με τέτοια απίθανη ιστορία, ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι η ταινία θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει Φώσκολος (με παραπάνω τονισμένο το γκέι στοιχείο), αλλά, παρ' όλα αυτά, ούτε στιγμή δεν θυμίζει κάτι τέτοιο; Και, από την άλλη, ποιος άλλος θα μπορούσε να κάνει ένα κατά βάση απόλυτα αισιόδοξο φιλμ (και μάλιστα δίχως να στερείται από μικρές δόσεις χιούμορ) και να υμνήσει τη δύναμη της γυναίκας να ξεπερνά κάθε εμπόδιο, όταν η όλη ιστορία βασίζεται στον τραγικό και απροσδόκητο θάνατο ενός 17χρονου, που αφήνει ολομόναχη στον κόσμο την ανύπαντρη μητέρα του; Και τελικά, να βγάλει τόσο θετικά συναισθήματα ακόμα και μέσα από άλλους θανάτους;
Για όσους δεν το έχουν δει (φαντάζομαι ότι είναι ελάχιστοι απ' αυτούς που επισκέπτονται το μπλογκ), προτείνεται ανεπιφύλακτα. Και μη φοβηθείτε να αφεθείτε να βουρκώσετε στο τέλος. Η συγκίνηση είναι απόλυτα δικαιολογημένη, θετική και άψογα δουλεμένη ώστε να βγαίνει αβίαστα κι αυτό το στοιχείο ανεβάζει κι άλλο την ταινία.

ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ

Το 1987 ο Pedro Almodovar γυρίζει τον "Νόμο του Πόθου", μια από τις σχετικά άγνωστες ταινίες του. Σχετικά άγνωστος εκτός Ισπανίας ήταν βέβαια και ο ίδιος την εποχή εκείνη. Ωστόσο και στο φιλμ αυτό διαγράφονται σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά του σκηνοθέτη.
Πρόκειται για ένα απόλυτα gay δράμα (είναι χαρακτηριστικό ότι η βασική γυναικεία παρουσία, η Κάρμεν Μάουρα, ερμηνεύει όχι μια γυναίκα, αλλά μια τρανσέξουαλ). Πάθη, μοιραία ενίοτε, φόνοι, ίντριγκες, ερωτευμένοι (με αγόρια φυσικά) σκηνοθέτες - ένα alter ego του ίδιου του Almodovar; - συνθέτουν μια ταινία που, ενώ ξεκινά σαν έντονα ερωτική, εξελίσσεται βαθμιαία σε ένα είδος ιδιόρυθμου αστυνομικού φιλμ, με μια α λα Χίτσκοκ πλοκή, με τον ήρωα - σκηνοθέτη να κατηγορείται άδικα και να πασχίζει να αποδείξει την αθωότητά του.
Είπα στην αρχή ότι "διαγράφονται σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά του σκηνοθέτη". Το "σχεδόν" το έβαλα επειδή, ενώ πρόκειται για μία τυπικά αλμοδοβαρική ταινία, διαφέρει από τις περισσότερες άλλες του αφού λείπει το χιούμορ. Πράγματι, τα πάντα εδώ αντιμετωπίζονται σοβαρά. Σε άλλα του φιλμ, ακόμα κι αν δεν ξεκαρδίζεται κανείς στα γέλια, υπάρχει όλη αυτή η υπερβολή, το πανταχού παρόν κιτς, οι τόσο τραβηγμένες καταστάσεις, που προκαλούν γέλιο μέσα στα δράματα που περιγράφουν. Στον "Νόμο του Πόθου" (όπως και στο κοντικό χρονικά "Matador") το στοιχείο αυτό λείπει εντελώς.
Προσωπικά δεν τη θεωρώ κακή ταινία, ούτε όμως και μία από τις σημαντικές ενός μεγάλου δημιουργού. Πιστεύω ότι ο Almodovar "απογειώνεται" πραγματικά από τις "Γυνάικες στα πρόθυρα..." και μετά. Ωστόσο, ξαναλέω, δεν είναι και κάτι που δεν βλέπεται. Και, ως κερασάκι στην τούρτα, διαθέτει και τον προ Χόλιγουντ Αντόνιο Μπαντέρας σε ρόλο ψυχωτικού gay δολοφόνου...

VOLVER: Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΣΕ ΕΝΑ

Ο Pedro Almodovar είναι πάλι εδώ και μάλιστα με μια από τις καλύτερες ταινίες του. Αν και, θα μπορούσε να πει κανείς, αυτό δεν έχει και τόση σημασία: Όλες του οι ταινίες κάπου μοιάζουν ή, τέλος πάντων, είναι άμεσα αναγνωρίσιμες, όπως αυτές του Woody Allen, του Kaurismaki και άλλων από το είδος που αποκαλούμε "προσωπικούς δημιουργούς". Έτσι, είναι καλύτερα να μιλάμε για ένα σύνολο ταινιών που δημιουργούν ένα προσωπικό σύμπαν, μια οικεία σε όσους το παρακολουθούν "μυθολογία": Ιστορίες πολύπλοκες, στα όρια σχεδόν του απίθανου, ηθελημένη χρήση του κιτς, γυναικείοι χαρακτήρες που έχουν το "πάνω χέρι" και - πάνω απ' όλα - μια απίστευτη ικανότητα στην ανάμειξη του τραγικού με το γελοίο, του σπαρακτικού δράματος και της ξεκαρδιστικής - "χοντρής" ενίοτε - κωμωδίας, είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία του έργου του. Κι όλα αυτά δίχως το τελικό αποτέλεσμα να "κλωτσά". Αντίθετα εμφανίζεται πάντοτε ενιαίο, αρμονικό και ισορροπήμένο στα έκθαμβα μάτια μας κι όχι σαν ένα κολλάζ ετερόκλητων στοιχείων. Ίσως μερικοί θεωρούν τον Almodovar σκηνοθέτη "γυναικείων" ταινιών. Πιθανόν έχουν δίκιο, πλην όμως το αποτέλεσμα ξεπερνά κατά πολύ το χαρακτηριστικό αυτό, κάνοντας τα φιλμ του "κατάλληλα" για όλους.
Στο Volver όλα αυτά τα στοιχεία βρίσκονται στα καλύτερά τους. Πρόκειται για μια ταινία καθαρά γυναικών, που, μάλιστα, οι ηλικίες τους κυμαίνονται από 16 έως 80 χρόνων - εντάξει, εμφανίζεται και ένας άντρας για κανένα δεκάλεπτο... Οι χαρακτήρες τους είναι άψογα δομημένοι, ο ρυθμός δεν χαλαρώνει καθώς το σπαρακτικό δράμα μπλέκεται, όπως πάντα, με το εξωφρενικά αστείες καταστάσεις, οι αποκαλύψεις ακολουθούν η μια την άλλη φτάνοντας προς το τέλος σε κρεσέντο και κρατώντας έτσι αμείωτο το ενδιαφέρον μας, το φανταστικό πάει χέρι χέρι με τον ρεαλισμό, το μελό με τον χαβαλέ - δίχως όμως ποτέ να γίνεται αυτό που εύκολα θα αναγνωρίζαμε ως παρωδία. Οι γυναίκες δολοφονούν τους άντρες σε διάφορες εποχές της αφήγησης κι όμως, αυτό δίνεται τόσο ομαλά, φαίνεται τόσο νορμάλ και δικαιολογημένο στα μάτια μας... Και, το ξαναείπαμε, μέσα σ' όλα αυτά τα δράματα, τους φόνους και τις ψυχολογικές μελέτες, η ταινία παραμένει, πάνω απ' όλα, διασκεδαστικότατη.
Μετά από 25 και βάλε χρόνια στην πιάτσα ο Almodovar εξακολουθεί να κάνει πολύ καλές ταινίες - ίσως και να γίνεται μάλιστα όλο και καλύτερος. Και μόνο το γεγονός αυτό θα αρκούσε για να συστήσουμε ανεπιφύλακτα το Volver.