"SIMPLE FORMALITY" Ή ΜΗΠΩς ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΠΑΡΑΠΑΝΩ;

Το 1994 ο Giuseppe Tornatore γυρίζει το "A Simple Formality" (Una Pura Formalita), βασισμένο μάλιστα σε δική του ιδέα και σενάριο. Πρόκειται για κλασική "ταινία δωματίου", απ' αυτές που το στοίχημα είναι αν, παρά την έλλειψη ποικιλίας χώρων και έντονης δράσης, θα κρατήσουν τον θεατή. Το συγκεκριμένο φιλμ βέβαια στηρίζεται στους δύο βασικούς ηθοποιούς: Τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ και τον Ρόμαν Πολάνσκι (ναι, τον σκηνοθέτη) σε έναν από τους σχετικά λίγους ρόλους που έχει ερμηνεύσει σε όχι δική του ταινία.
Ένας άνθρωπος βρίσκεται από την αστυνομία να τρέχει στη βροχή δίχως προορισμό. Στην ανάκριση που ακολουθεί, αποδεικνύεται ότι πρόκειται για έναν διάσημο συγγραφέα, ο οποίος ωστόσο έχει πολύ καιρό να γράψει, του οποίου μάλιστα φανατικός θαυμαστής είναι ο ίδιος ο ανακριτής. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι δεν θυμάται τίποτα από τις τελευταίες ώρες πριν τη σύλληψή του. Καθώς η βροχή πυκνώνει ολοένα, ένα πτώμα ανακαλύπτεται, η ιστορία μετατρέπεται σε κάτι σαν αστυνομική, ενώ η απροσδόκητη κατάληξη ανατρέπει τα πάντα.
Το κακό με ταινίες σαν αυτή είναι ότι δεν μπορώ να πω πολλά, γιατί με μια ελάχιστη νίξη μπορεί να δημιουργήσω απαράδεκτο σπόιλερ. Με μια λέξη μόνο μάλιστα, την οποία θα έπρεπε, αλλά δεν θα γράψω. Απλώς θα πω κάπως περιληπτικά ότι οι ηθοποιίες είναι πολύ καλές, οι σχέσεις ανακριτή - ανακρινόμενου περνάνε από πολλές φάσεις και μας προσφέρουν αρκετά ψυχολογικά παιχνίδια, ότι κάποια θεατρικότητα υπάρχει ( η οποία ωστόσο δεν με ενόχλησε) και τελικά ότι ναι, αυτό το παράξενο "θρίλερ δωματίου" (αν και υπάρχουν και κάποιες εξωτερικές σκηνές) με κράτησε αρκετά (να πούμε ότι εκτός της τελικής, υπάρχουν και αρκετές άλλες ανατροπές στην πορεία). Σημαντικό είναι επίσης το ότι η μουντή, υγρή και παρακμιακή ατμόσφαιρα βοηθά στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος για την τελική αποκάλυψη. Απλώς βρήκα το όλο πράγμα κάπως υπερβολικό και τραβηγμένο.
Γενικά θεωρώ ότι ο Tornatore σχεδόν πάντα είναι κάπως υπερβολικός, θέλει να πει πολλά, να φορτώσει τις ταινίες του με περισσότερες ιδέες απ' όσο αντέχουν. Παρ' όλα αυτά (που είναι προσωπικές απόψεις), πιστεύω ότι το φιλμ θα εντυπωσιάσει πολλούς. Ίσως στο τέλος τους αφήσει άναυδους.

ΟΙ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ "ΤΕΛΕΙΟΥ ΧΤΥΠΗΜΑΤΟΣ"

Ο Giuseppe Tornatore είναι ένας βιρτουόζος σκηνοθέτης, διαθέτει εντυπωσιακή εικόνα και ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές ιδέες, νομίζω όμως ότι πάσχει από ένα είδος φλυαρίας που κάνουν πολλά από τα φιλμ του να "ξεχειλώνουν" κάπως. Δική μου γνώμη βέβαια, και μπορείτε ελεύθερα να διαφωνήσετε. Στο "Τελευταίο Χτύπημα" πάντως (La Ultima Offerta ιταλικά) του 2013 φτιάχνει ένα εντυπωσιακό θρίλερ - αν και μάλλον στο τέλος αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για θρίλερ.
Εδώ μεταφερόμαστε στον κόσμο της τέχνης και των πανάκριβων δημοπρασιών που σχετίζονται μ' αυτήν. Ο Tornatore σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός αριστικρατικού, υποχόνδριου, βαθύτατου γνώστη της τέχνης και εξαιρετικά μοναχικού μεσήλικα (πολύ καλός όπως πάντα ο Τζέφρεϊ Ρας), που είναι αυθεντία στην αναγνώριση του γνήσιου και του πλαστού, είναι τέλειος εκτιμητής έργων τέχνης και φοβερός δημοπράτης. Στη ζωή του χωράνε τα πάντα εκτός από τον έρωτα. Ώσπου καλείται να εκτιμήσει τα πολύτιμα περιεχόμενα μιας παλιάς βίλας στη Ρώμη και γνωρίζεται (;) με τη μυστηριώδη ιδιοκτήτη της, μια γυναίκα που πάσχει από πολύ βαριά μορφή αγοραφοβίας με αποτέλεσμα να μη βγαίνει ποτέ από το σπίτι και να μην έρχεται σε άμεση επαφή ούτε καν με τον ίδιο τον εκτιμητή που η ίδια έχει προσλάβει. Ανάμεσά τους δημιουργείται μια παράξενη σχεση όπου το πραγματικό και το ψεύτικο μοιάζουν να εναλλάσσονται διαρκώς.
Τι είναι αλήθεια και τι ψέμα; Τι πραγματικότητα και τι ψευδαίσθηση; Τι είναι γνήσιο και αυθεντικό και τι απομίμηση; Αυτά και άλλα μοιάζουν να απασχολούν τον Tornatore, ο οποίος χτίζει μια πραγματικά εντυπωσιακή μπαρόκ, υποβλητική και μυστηριώδη ατμόσφαιρα που σε οδηγεί βαθιά στα άδυτα της υψηλής τέχνης, αλλά και έναν κόσμο κατοικημένο από παράδοξους χαρακτήρες. Ταυτόχρονα μας κάνει να σκεφτούμε τα ερωτήματα που προανέφερα, τονίζοντας μάλιστα ότι ακόμα και στο πλαστό υπάρχει κάπου μια αυθεντική πινελιά, μια δόση αληθινής τέχνης. Όλα λοιπόν στην εκτέλεση είναι άψογα.
Οι όποιες αντιρρήσεις μου βρίσκονται και πάλι στη φλυαρία. Δεν νομίζω ότι υπήρχε ουσιαστικός λόγος για διάρκεια 124 λεπτών. Λίγο "σφίξιμο" εμένα τουλάχιστον δεν θα με έβλαπτε καθόλου. Σημαντικότερο πρόβλημα όμως βρίσκω το σεναριακό. Οι ανατροπές του τέλους, το απροσδόκητο φινάλε, οι όποιες εξηγήσεις, δεν με έπεισαν. Δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες γιατί θα αποκαλύψω πολλά, βρίσκω όμως σεναριακά κενά και μη πειστικές λύσεις. Έτσι, έχω μια αίσθηση ότι η θριλεροειδής κατάληξη γίνεται μάλλον για εντυπωσιασμό, ενώ η περιγραφή των παράξενων χαρακτήρων και καταστάσεων και οι μεταξύ τους σχέσεις λειτουργούσαν πολύ καλύτερα. Προσωπική γνώμη πάντα, γιατί πρόκειται για πολύ καλοφτιαγμένη και εντυπωσιακή ταινία, που, παρά τις αντιρρήσεις μου, την απόλαυσα. Απλώς βρήκα κάποια πράγματα ξεκάρφωτα.

Η "ΑΓΝΩΣΤΗ", ΤΟ ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΜΕΛΛΟΝ

Αν κάτι είναι σίγουρο, είναι ότι με την "Άγνωστη" πρέπει να ξεχάσετε το νοσταλγικό, γλυκό κλίμα όλων σχεδόν των προηγούμενων ταινιών του Giusepe Tornatore. Εδώ μιλάμε για το σήμερα, ένα σήμερα σκληρό και απάνθρωπο, με αρκετές βίαιες σκηνές, για ένα ψυχολογικό θρίλερ που κατάφερε να με κρατήσει σε ικανοποιητικό βαθμό.
Η μυστηριώδης Ουκρανή που εγκαθίσταται, πασχίζοντας να διατηρήσει την ανωνυμία της, στη μικρή, πλούσια πόλη του ιταλικού βορά, κρύβει πολλά μυστικά. Ο θεατής προσπαθεί να καταλάβει το εφιαλτικό παρελθόν της (που δίνεται με σποραδικά φλας μπακ), τη σχέση της με την οικογένεια που παρακολουθεί με τόση επιμονή και τελικά, όταν τα χαμένα κομμάτια συμπληρώνονται, αγωνιά για το μέλλον της, το τι θα γίνει μετά, αφού όλα φαίνονται σκοτεινά και αδιέξοδα. Και κάπου εκεί προς το τέλος, όταν πια έχει επέλθει και μια απρόβλεπτη ανατροπή, εισβάλλει και η γνωστή, πανταχού παρούσα στο παρελθόν, συγκίνηση - σήμα κατατεθέν του Τορνατόρε, το μελοδραματικό στοιχείο, που ίσως μας αποσπάσουν και κανένα δάκρυ.
Το θέμα που θίγεται κυρίως είναι το trafficking γυναικών από τις πρώην σοσιαλιστικές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, που η πλούσια δύση καταναλώνει ως πόρνες, αλλά και για άλλους, όπως θα δούμε, σκοπούς. Η μουσική του μαέστρου Ennio Morrikone συμβάλλει στην ατμόσφαιρα, η ρωσίδα πρωταγωνίστρια είναι πολύ καλή, το στοιχείο του θρίλερ λειτουργεί καλά, κυρίως στην αρχή.
Ίσως να υπάρχουν κάποιες ενστάσεις για "τραβηγμένο" σενάριο, με μερικές αναληθοφάνειες και σκοτεινά σημεία, αλλά σε γενικές γραμμές βρήκα την ταινία ενδιαφέρουσα και την αλλαγή του Τορνατόρε ευπρόσδεκτη.