ΟΤΑΝ "ΚΟΙΜΑΣΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟ ΣΟΥ"...

Το "Sleeping with the Enemy" ("Νύχτες με τον Εχθρό μου" στην Ελλάδα), που γύρισε ο μάλλον μέτριος σκηνοθέτης Joseph Ruben το 1991 (είναι αυτός που γύρισε μετά και το "The Good Son"), είναι ένα θρίλερ που ποντάρει στην παρουσία της σούπερ σταρ (τότε τουλάχιστον) Τζούλια Ρόμπερτς στο βασικό ρόλο.
Η ηρωίδα είναι μια γυναίκα η οποία ζει με τον ευκατάστατο σύζυγό της, το ζευγάρι παρουσιάζει μια εξωτερικά άψογη εικόνα, πλην όμως εκείνος, στα όρια της παράνοιας, την κακοποιεί βάναυσα με την παραμικρή αφορμή (ή και δίχως αφορμή) και της επιβάλλει ένα καθεστώς διακριτικού καθημερινού τρόμου. Όταν σε μια ιστιοπλοϊα όλα πάνε στραβά, εκείνη βρίσκει την ευκαιρία να δραπετεύσει ενώ όλοι νομίζουν ότι έχει πνιγεί, νακατα φύγει σε μια άγνωστη επαρχιακή πόλη στο πουθενά και να αρχίσει μια καινούρια ζωή. Είναι όμως ασφαλής ακόμα κι εκεί;
Περισσότερο ψυχολογικό θρίλερ παρά ταινία τρόμου, το φιλμ χτίζει από την αρχή μια σωστή αγχωτική ατμόσφαιρα βασισμένη σε καθημερινές, αδιάφορες σε πρώτη ματιά, μικρές λεπτομέρειες, οι οποίες ωστόσο πιστοποιούν με μικρές πινελιές την παράνοια του συζύγου και τον διαρκή φόβο μέσα στον οποίο ζει η γυναίκα. Κάπου στα μισά το φιλμ μετατρέπεται σε ένα είδος love story, στη συνέχεια όμως η ατμόσφαιρα θα γίνεται όλο και πιο αγχωτική καθώς ο κίνδυνος αρχίζει να πλησιάζει και πάλι. Και υπάρχουν και μερικές καλές σκηνές όπου η αγωνία κορυφώνεται.
Η ταινία είναι νομίζω σωστά γυρισμένη, όλα λειτουργούν καλά, ωστόσο δεν έχει κάτι καινούριο να προσθέσει σε οποιοδήποτε επίπεδο. Όλα είναι προβλέψιμα, αφού τέτοια θρίλερ έχουνε (ξανα)δεί αρκετές φορές. Ξαναλέω, δεν είναι κακό, αυτή όμως αριβώς είναι και η "χλιαρή" κριτική μου: "Δεν είναι κακό". Μέχρις εκεί. Δεν νομίζω ότι θα πλήξετε, μάλλον θα περάσετε δύο ευχάριστες ώρες, τίποτα όμως παραπάνω. Και, επιπλέον, βρήκα τους άντρες πρωταγωνιστές (και τον καλό και τον κακό) μάλλον προς το ξενέρωτο.
ΥΓ: Είναι άραγε τόσο εύκολο να αλλάξεις ταυτότητα και να ξεκινήσεις από το μηδέν; Τα ενοικιαστήρια; Η εφορία; Δεν ξέρω αν όλα είναι τόσο απλά σε ένα σύγχρονο, πολύπλοκο κράτος που γνωρίζει τα πάντα (σχεδόν) για τους πολίτες του...

"THE NIGHT AND THE CITY"... ΞΑΝΑ

Ο Irwin Winkler είναι γνωστός παραγωγός του "προοδευτικού" Χόλιγουντ από τη δεκαετία του 60 ήδη. Ωστόσο από τη δεκαετία του 90 έχει σκηνοθετήσει και κάποιες ταινίες ο ίδιος. Η δεύτερη απ' αυτές, το 1992, ήταν το ριμέικ του περίφημου "Night and the City" του Jules Dasin. Ένα ριμέικ που, όπως τα περισσότερα άλλωστε, μάλλον αχρείαστο ήταν. Παρά την παρουσία των καλών Ρόμπερτ ντε Νίρο (τότε ήταν ακόμα καλός) και Τζέσικα Λανγκ στους βασικούς ρόλους.
Η ιστορία μοιάζει μ' αυτή του πρωτότυπου, μεταφερμένη στην τότε σύγχρονη εποχή. Ο Ντε Νίρο είναι ένας αεικινητος, επιπόλαιος, καταφερτζής και ελαφρώς απατεώνας δικηγόρος, που προσπαθεί κυριολεκτικά πάσει θυσία να πιάσει την καλή. Χώνεται εκεί που δεν τον σπέρνουν, δανείζεται απ' όπου μπορεί, δεν διστάζει να πει ψέματα, φτάνει να του βγει αυτό που κάθε φορά επιδιώκει. Αυτή τη φορά αποφασίζει να ασχοληθεί με τη διοργάνωση αγώνων πυγμαχίας (ένας μάλλον βρώμικος χώρος), μη διστάζοντας να αναμετρηθεί στα ίσια με τον μαφιόζο ισχυρό τύπο που ελέγχει τον χώρο. Σαν όπλο χρησιμοποιεί τον ηλικιωμένο αδελφό του μαφιόζου, ο οποίος στα νιάτα του υπήρξε θρύλος του μποξ ο ίδιος, και ο οποίος δεν συμπαθεί τον "βρώμικο" αδελφό του. Τι μπορεί να πάει στραβά στα σχέδιά του; Πιθανόν τα πάντα.
Ο Ντε Νίρο ερμηνεύει απολαυστικά τον αεικίνητο χαρακτήρα, που δεν λέει να ησυχάσει με τίποτα, που δεν υποχωρεί μπροστά σε τίποτα, που πιστεύει βαθιά στο "αμερικάνικο όνειρο", το οποίο ιχυρίζεται ότι οποιοσδήποτε τολμηρός και καπάτσος μπορεί να ανέβει έστω κι από το τίποτα. Αρκεί να αρπάξει την κατάλληλη ευκαιρία. Αυτό του έχει γίνει έμμονη ιδέα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα στην πραγματικότητα; Ο ήρωάς μας θα νοιώσει στο πετσί του ότι μάλλον δεν είναι... Κι ότι, παρά τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο, παντού, ακόμα και σε περιορισμένους χώρους, βασιλεύουν κάποιου είδους "μονοπώλια". Το τέλος είναι προδιαγεγραμμένο.
Καλά όλα αυτά, αλλά νομίζω - επειδή δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις συγκρίσεις που αβίαστα μας έρχονται στο μυαλό - το φιλμ χάνει αισθητά μπροστά στο πρωτότυπο, το οποίο, εκτός των άλλων, διακρινόταν για την εκπληκτική νυχτερινή του ατμόσφαιρα. Εδώ γίνεται προσπάθεια να αναπαραχθεί ένα βρώμικο, κοινότοπο καθημερινό αστικό περιβάλλον, αλλά... Έτσι λοιπόν νομίζω ότι οι προθέσεις είναι καλές, η ταινία αποτελεί φόρο τιμής στον Ντασέν (αναγράφεται εμφανώς και στους τίτλους του τέλους), όμως "άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας". Μην το αποφύγετε ντε και καλά, δεν νομίζω όμως ότι θα εκστασιαστείτε κιόλας.

"Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΟΥΣ" ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΟ

H Lone Scherfig είναι δανέζα, δουλεύει όμως στη Βρετανία (θυμηθείτε το (Αn Education"). Η ταινία της μάλιστα "Η Καλύτερη Στιγμή τους" (Their Finest) του 2016 θα λέγαμε ότι είναι μια καθαρά βρετανική ταινία, με όλα τα χαρακτηριστικά της μεγαλης σχολής της χώρας αυτής.
Βρισκόμαστε στο 1940 και το Λονδίνο βομβαρδίζεται ανηλεώς από τους ναζί. Οι άγγλοι γυρίζουν προπαγανδιστικά φιλμ, που εξυμνούν "τον βρετανικό ηρωισμό" για να ανυψωσουν το ηθικό του σκληρά δοκιμαζόμενου λαού. Μια κοπέλα, πρώην γραμματέας, προσλαμβάνεται σαν σεναριογράφος για ένα φιλμ που σχεδιάζεται, ενώνεται με την υπόλοιπη ομάδα των σεναριογράφων και, από την αρχή, κάνει τη διαφορά. Ωστόσο ψαχνοντας για μα "αληθινή ιστορία" που να αφορά την εκκένωση της Δουνκέρκης από τους βρετανούς στρατιώτες που είχαν παγιδευτεί εκεί μετά την υποχώρησή τους, ανακαλύπτει ότι η αλήθεια δεν είναι καθόλου ηρωική, όπως θα φανταζόταν κανείς. Κανένα πρόβλημα όμως. Γι' αυτό υπάρχουν (για να την αλλάξουν) οι σεναριογράφοι, οι παραγωγοί, οι "επιβλέποντες" του υπουργείου κλπ. κλπ. Κι όλα αυτά είναι μόνο η αρχή.
Ισορροπώντας έξυπνα και κομψά ανάμεσα στην κομεντί και το δράμα, η ταινία βλέπεται νομίζω πολύ ευχάριστα και, συγχρόνως, θίγει μια σειρά από θέματα: Την δύναμη του ίδιου του σινεμά πρωτίστως (ιδιαίτερα την εποχή εκείνη, που τα φιλμ ασκούσαν τεράστια επιροή σε εξ ίσου τεράστιες μάζες του πληθυσμού). Βλέπετε, παρακολουθούμε και την "ταινία μέσα στην ταινία", ένα μάλλον αφελές σεναριακά ηρωικό φιλμ, άψογα δουλεμένο όμως για να πετύχει τον στόχο του (και τον προπαγανδιστικό, αλλά και αυτόν των εισιτηρίων, στην Αμερική ιδιάιτερα). Από την άλλη βγαίνει ανάγλυφα και το "αδίστακτο" των ανθρώπων που εμπλέκονται με διάφορους τρόπους στην κινηματογραφική βιομηχανία, οι οποίοι βεβαίως δεν διστάζουν καθολου (κάθε άλλο) να "αλλάξουν τα φώτα" κυριολεκτικά στην αλήθεια (όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό το "based on a true story" που τόσο συχνά βλέπουμε, σηκώνει πολλή, μα πολλή συζήτηση). Και, σε δραματικό επίπεδο, παρακολουθούμε το πώς η ατομική ζωή γίνεται έρμαιο της ιστορίας και των πολιτικοκοινωνικών καταστάσεων της κάθε εποχής. Και υπάρχει επίσης έντονη φεμινιστική πινελιά, αφού θίγεται και το θέμα της ισότητας, αλλά και της γυναικείας δύναμης.
Όλα δίνονται με ένα ιδιαίτερα νοσταλγικό κλίμα, η αλληλεπίδραση της ταινίας που γυρίζεται και των πραγματικών γεγονότων λειτουργεί άψογα και, στο τέλος, μπορεί να σας ξεφύγει και κανένα δάκρυ, αν και το φιλμ διαποτίζεται από πανταχού παρόν χιούμορ, το χαρακτηριστικό φλεγματικό των βρετανών μάλιστα. Σας το προτείνω ως κάτι που συγχρόνως είναι ευχάριστο, αλλά και θίγει αρκετά ενδιαφεροντα θέματα (είπαμε, κυρίως αυτό της αλληλεπίδρασης τέχνης και ζωής). Και μη φοβηθείτε καθόλου τον συνήθη χαρακτηρισμό της "κομεντί", διότι εδώ το είδος ξεπερνιέται σε πολλά επίπεδα.

"ΕΠΙΦΑΝΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ" ΝΑΙ, ΑΛΛΑ ΠΟΥ;

Ο ήρωας της ταινίας είναι ένας αργεντίνος νομπελίστας που ζει στη Βαρκελώνη (η Αργεντινή δεν διαθέτει τέτοιον, αλλά φυσικά βρισκόμαστε στον χώρο της μυθοπλασίας). Κάποια στιγμή δέχεται την πρόταση να τιμηθεί στην κωμόπολη που γεννήθηκε, το άγνωστο στους πάντες Σάλας, στο οποίο έχει να πατήσει μερικές δεκαετίες. Φτάνει λοιπόν εκεί, και από την πρώτη στιγμή, από το αεροδρόμιο ήδη, τίποτα δεν είναι όπως το φανταζόταν. Εκεί θα συναντήσει βεβαίως παλιούς, παιδικούς φίλους, τον πρώτο του έρωτα (παντρεμένη με παιδί πλέον), αλλά και νέους θαυμαστές. Ωστόσο τα πάντα θα πάρουν σύντομα μια σχεδόν σουρεαλιστική τροπή και θα αρχίσουν να στρέφονται όχι απλώς προς "άβολη" για τον πρωταγωνιστή κατεύθυνση, αλλά μάλλον προς αγχωτική, έως και επικίνδυνη και γκροτέσκα...
Πρόκειται για το αργεντίνικο φιλμ "Ο Επιφανής Πολίτης" ( El Ciudadano  Ilustre) του 2016 των Gaston Duprat και Mariano Cohn. Και πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για ένα έξυπνο και καλό φιλμ, απ' αυτά που αρκετά συχνά προσφέρει τελευταία ο κινηματογράφος της χώρας αυτής. Ουσιαστικά πρόκειται για το γνωστό ρητό "ουδείς προφήτης στον τόπο του", τραβηγμένο, κατά κάποιον τρόπο, στα άκρα. Το οποίο, ταυτόχρονα, θίγει και μια σειρά από θέματα: Από το ασφυκτικό, κοντόφθαλμο και μίζερο επαρχιακό σύμπαν (νομίζω ότι συμβαίνει σε κάθε επαρχία του πλανήτη) μέχρι την αδυναμία του διανοούμενου ή καλλιτέχνη να κατανοήσει την πεζή καθημερινότητα ή τις καθημερινές ανάγκες (και αντίστροφα: την ουσιαστική αδυναμία του απλού, καθημερινού ανθρώπου να κατανοήσει τα "μεγάλα έργα"). Από το γεγονός ότι οι αναμνήσεις μας - εξωραϊσμένες ίσως - συχνά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα έως το ότι η εξέλιξη κάποιων πραγμάτων ή κάποιων ανθρώπων δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτή που θα περιμέναμε. Σε σχέση με τις πρώτες παρατηρήσεις θα μπορούσαμε βάβαια να αναρωτηθούμε: "Μήπως η "υψηλή τέχνη" τελικά είναι για λίγους μόνο; Και μήπως η προσπάθεια να "εκπολιτίσεις" τους "αμαθείς" (όλα σε εισαγωγικά), είναι τελικά καταδικασμένη να πέσει στο κενό;
Πέραν αυτών των θεωρητικών η ταινία συνδυάζει με πολύ καλό τρόπο (νομίζω) τη συγκίνηση με το χιούμορ, το απρόοπτο με το μπανάλ, για να καταλήξει ακόμα και σε κάτι σαν ψυχολογικό θρίλερ. Κι όλα αυτά δίχως να με κουράσει καθόλου. Αντίθετα, παρά την έλλειψη εντυπωσιακών σκηνοθετικών στοιχείων, έρεε αβίαστα και με ρυθμό. Όσο για τους συχνά γραφικούς τύπους της μικρής πόλης, είναι απλώς απολαυστικοί. Και βέβαια το σατιρικό στοιχείο δεν έλειπε ούτε στιγμή. Τέλος ο Όσκαρ Μαρτίνεζ, που ερμηνεύει τον βασικό ρόλο, είναι πολύ καλός. Τελικά ευχαριστήθηκα την ταινία περισσότερο απ' όσο περίμενα.

ΔΙΑΠΛΟΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΤΗ "SUBURRA"

O Sergio Sollima ήταν γνωστός ιταλός σκηνοθετης, κυρίως γουέστερν σπαγγέτι. Ο Stefano Sollima είναι γιος του και, όπως φαίνεται, εξαιρετικά ικανός. Το αποδεικνύει με το "Suburra" (στον ελληνικό τίτλο έχει προστεθεί και το "Υπόγεια Πόλη"), ένα φιλμ του 2015 που αφορά τη Μαφία.
Η Suburra, όπως διαβάζω, υπήρξε κακόφημη συνοικία της αρχαίας Ρώμης. Η ταινία, που διαδραματίζεται το 2011 και αντλεί την έμπνευσή της από αληθινά γεγονότα, ασχολείται με την προσπάθεια της Μαφίας (κάποιων "οικογενειών" της τέλος πάντων) να μετατρέψουν σε ένα αχανές Λας Βέγκας την παραλιακή Όστια, προάστιο της πρωτεύουσας. Στο χορό των εκατομμυρίων που θα προκύψουν έχουν μπει οι πάντες: Από τη Μαφία φυσικά έως πουλημένους πολιτικούς και, βέβαια, το Βατικανό (λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;).Το σχέδιο αρχίζει να χαλάει όμως όταν ένας βουλευτής (οικογενειάρχης κατά τα άλλα) εμπλέκεται επικίνδυνα σε ένα σκάνδαλο με δύο πόρνες και πολλή κοκαϊνη. Η προσπάθεια συγκάλυψης θα δημιουργήσει μια αληθινή αλυσίδα γεγονότων, στα οποία εμπλέκονται οι πάντες, και το πράγμα θα καταλήξει σε πόλεμο "οικογενειών".
Η ταινία αρχικά σε αφήνει άφωνο με το τερατώδες μέγεθος της διαπλοκής που αποκαλύπτει. Η Μαφία ελέγχει άμεσα και συνεργάζεται με βουλευτές κάθε κόμματος (κάποιος αρχιμαφιόζος λέει κάπου: "Δεν πειράζει αν πέσει η κυβέρνηση, θα αγοράσουμε κάποιους από τους άλλους"), περνώντας έτσι νομοσχέδια που της συμφέρουν, αλλά και με υψηλά ιστάμενους καρδινάλιους του Βατικανού. Όλοι έχουν την τιμή τους, όλοι αγοράζονται (υπάρχουν και εκβιασμοί βεβαίως, αλλά οι περισσότεροι ζητάνε συγκεκριμένα ανταλλάγματα). Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το φιλμ είναι ένα από τα λίγα που έχω δει, τα οποία δεν έχουν κανέναν (ούτε έναν, κυριολεκτικά) θετικό χαρακτήρα. Οι πάντες, με διαφορετικό τρόπο και λόγο ο καθένας, είναι πραγματικά βουτηγμένοι μέχρι το λαιμό στα σκατά. Λογικό, αφού ολόκληρη η κοινωνία παρουσιάζεται ως ένα τεράστιος βόθρος. Αν τα πράγματα λειτουργούν έτσι και η διαφθορά είναι τόσο βαθιά, φοβάμαι ότι δεν υπάρχει καμιά ελπίδα...
Το σενάριο είναι σφιχτοδεμένο και με κράτησε απόλυτα, ενώ ο Sollima αποδεικνύεται στυλίστας, με όμορφες εικόνες και εντυπωσιακή σκηνοθεσία. Προσέξτε ότι οι χαρακτήρες και το όλο στιλ των γκάνγκστερ είναι εντελώς διαφορετικοί, ο καθένας, σαν πραγματικός άνθρωπος, έχει τα γούστα, τις προτιμήσεις, την αισθητική, τον τρόπο ζωής του. Επίσης, επειδή ακριβώς είναι άνθρωποι, ολόκληρη σχεδόν η πλοκή πυροδοτείται από προσωπικές ενέργειες και συναισθήματα που οι ίδιοι δεν μπορούν να ελέγξουν. Κενένας δεν είνα απλό "ρομπότ", που υπακούει τυφλά σε άνωθεν εντολές. Η  προσωπικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα.
Εκεί που τα πολύ καλά "Gomora" εστίαζαν βαθύτερα στην εσωτερική λειτουργία της Μαφίας και δι'εθεταν πολύ πιο ντοκιμαντερίστικο στιλ, αυτή εδώ η ταινία είναι πιο στυλιζαρισμένη, με πιο πολύπλοκο σενάριο.Βρήκα αμφότερες πολύ ενδιαφέρουσες!

"A FACE IN THE CROWD": Η ΔΗΜΑΓΩΓΙΑ ΚΑΙ Η ΟΛΕΘΡΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗς ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

Το είπαμε πολλές φορές, ας το πούμε και τώρα για να τελειώνουμε μ' αυτό: Ο Elia Kazan (1909-2003) υπήρξε πολιτικά απαράδεκτος και καταδικαστέος, αλλά συγχρόνως υπήρξε και μεγάλος σκηνοθέτης. Ας το χωνέψουμε: Συμβαίνουν αυτά. Το "A Face in the Crowd" του 1957 αποτελεί ένα μεγάλο παράδειγμα.
Μια επαρχιακή δημοσιογράφος, κάνοντας ένα ρεπορτάζ στη μικρή τοπική φυλακή, ανακαλύπτει έναν πραγματικά χαρισματικό προσωρινό τρόφιμο (είναι μεσα για μεθύσι και αλητεία). Τον βγάζει στην εκπομπή της, γνωρίζει τεράστια επιτυχία και ο τύπος (ένας ακαλλιέργητος, χυδαίος και απατεώνας εγωιστής στην ουσία) ανεβαίνει ταχύτατα όλα τα σκαλιά της διασημότητας για να γίνει ο απόλυτος αμερικάνος σούπερσταρ, με τεράστια επιρροή ακόμη και στην πολιτική. Το θέμα είναι ότι και ο ίδιος μεθά από τη δύναμη και την επιτυχία και... Ως πού μπορεί να φτάσει αυτό;
Βρίσκω την ταινία (για να το πω από την αρχή) εκπληκτική. Η τόσο πρώιμη ανάλυση σε πολλά θέματα (1957, θυμηθείτε)  με εντυπωσίασε. Από τη μία έχουμε την ανεξέλεγκτη δύναμη της τηλεόρασης, η οποία μπορεί κυριολεκτικά να κατευθύνει όπου εκείνη θέλει κοπάδια ολόκληρα μη σκεπτόμενων "καταναλωτών-οποιασδήποτε-εικόνας-ή-είδησης". Ένα υπνωτισμένο πλήθος, που ακολουθεί άνωθεν κελεύσματα κάθε είδους και άγεται και φερεται από κάθε λογής επιτήδειους (ή απλούς διαφημιστές). Από τη άλλη πρόκειται για μια μελέτη του διαχρονικού δυστυχώς φαινομένου της δημαγωγίας. Μπορεί ένας απλός "καπάτσος" (εδώ σε υπερθετικό βαθμό) "μαλάκας" να χειραγωγεί εκατομμύρια και να τα κάνει να αποφασίζουν ό,τι αυτός επιθυμεί (ή τον συμφέρει;). Ναι, απαντά με σιγουριά το φιλμ. Και δυστυχώς τα παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν μέχρι σήμερα είναι πολλά. Από την άλλη πρόκειται για μια μελέτη του ίδιου του χαρακτήρα του ήρωα. Μια μελέτη της φθοράς του, της μέθης του, όχι τόσο από το χρήμα όσο από τη δύναμη και τη δόξα (όχι ότι ό συγκεκριμένος υπήρξε ποτέ θετικός τύπος, τουλάχιστον όμως διέθετε στην αρχή μια προσωπική αίσθηση αναρχικής ελευθερίας). Έτσι το φιλμ μετατρέπεται και σε μελέτη του φαινομένου του σταρ σύστεμ γενικότερα και της τάσης του να χρησιμοποιεί ανθρώπους και να τους πετάει αφού τους ξεζουμίσει, αλλά και της σκληρής, αληθινής όψης του "αμερικάνικου ονείρου", αφού πρόκειται και για τυπική ιστορία ανόδου και πτώσης.
Πολυεπίπεδη ταινία, σκληρή (συναισθηματικά) και πικρή, προοιωνίζει μεταγενέστερα φιλμ όπως για παράδειγμα το θαυμάσιο "Να Είσαι εκεί, κύριε Τσανς" του Άσμπι. Και, ενώ οι βασικοί ηθοποιοί ειναι μάλλον άγνωστοι (ήταν η πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση του Άντι Γκρίφιθ, ο οποίος, στη συνέχεια, ταιριαστος στο ρόλο που υποδυόταν στο φιλμ, έκανε μεγάλη τηλεοπτική καριέρα), θα ανακαλύψουμε σε δεύτερους ρόλους σταρς όπως ο Γουόλτερ Ματάου και η Λι Ρέμικ.
Καταλάβατε από όσα έγραψα ότι συνιστώ ανεπιφύλακτα την ταινία.

"GHOST IN THE SHELL", ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΣΕ ΑΝΙΜΕ

Το "Ghost" αναφέρεται στην "ψυχή", που βρίσκεται μέσα (ή φυλακισμένη μέσα) στο κέλυφος (shell), το σώμα ή, στην περίπτωσή μας, το τεχνητό σώμα. To "Ghost"in the Shell" υπήρξε αρχικά manga (γιαπωνέζικο κόμικς) το 1989, anime (γιαπωνέζικο κινούμενο σχέδιο) το 1995 - αμφότερα από τα πλέον πετυχημένα και διασημα του είδους τους - και, εν έτει 2017, γίνεται και χολιγουντιανή υπερπαραγωγή σε σκηνοθεσία του Rupert Sanders (δεύτερη ταινία του) και με μια απόλυτα ταιριαστή νομίζω Σκάρλετ Γιόχανσον στο βασικό ρόλο.
Στο μέλλον οι άνθρωποι αποκτούν εύκολα τεχνητά μέλη. Η Major είναι ωστόσο η πρώτη στο είδος της: Ένα τέλειο cyborg (ανθρώπινος εγκέφαλος σε εξ ολοκλήρου τεχνητό σώμα απίστευτων δυνατοτήτων). Ο εγκέφαλος σώθηκε από θύμα τρομοκρατικής επίθεσης και η κοπέλα έχει μεταβληθεί σε μια τέλεια πολεμική μηχανή, η οποία, στην υπηρεσία του νόμου, κυνηγά το έγκλημα. Ωστόσο εκείνη υποφέρει από οράματα (ή μήπως θραύσματα αναμνήσεων από την προηγούμενη "κανονική" ζωή της;) Και όταν αρχίσει να κυνηγά έναν εγκληματία, ο οποίος σκοτώνει στελέχη της εταιρίας που την κατασκεύασε, πολλά από όσα νομίζει ως αλήθειες θα ανατραπούν...
Για μια ακόμα φορά το "Blane Runner" βάζει εμφανώς τη σφραγίδα του σε μια φιλόδοξη παραγωγή επιστημονικής φαντασίας (τελικά το φιλμ αυτό μου φαίνεται ότι δεν θα πάψει ποτέ να επηρεάζει το είδος). Αλλά και το "Matrix" βρίσκεται εδώ.Όσο για τους προβληματισμούς και τα ερωτήματα είναι πλέον αρκετά συνηθισμένα στο χώρο: Η ανθρώπινη ψυχή που επιβιώνει σε ένα απόλυτα τεχνητό - μηχανικό κόσμο, το ερώτημα αν ένα cyborg ή μια τεχνητή νοημοσύνη έχει προσωπικότητα, δικαιώματα, αν τελικά οφείλει να αντιμετωπίζεται ως άνθρωπος, τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό ή το φυσικό και το τεχνητό, η φύση και η αλήθεια των αναμνήσεων κλπ. Και βέβαια το ότι τίποτα δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται. Σίγουρα τα έχουμε ξαναδεί αρκετές φορές.
Εδώ βέβαια η παραγωγή κρατά απόλυτα τον θεατή, η φουτουριστικές εικόνες, τα σκηνικά και τα εφέ είναι εντυπωσιακά, η δράση θεαματική. Ένα άψογο και αρκετά σοβαρό χολιγουντιανό blockbaster δηλαδή. Καλό, αλλά όλα αυτά, επαναλαμβάνω, τα έχουμε ξαναδεί. Αν ωστόσο είστε φίλοι του είδους μάλλον θα το (έστω και ξανα-)απολαύσετε.
Για να δούμε: Θα στραφεί άραγε για έμπνευση το παντελώς ανέμπνευστο πλέον από μόνο του Χόλιγουντ στον ανεξάντλητο ωκεανό των manga και των anime; (στον χώρο του τρόμου το έχει ήδη κάνει μερικές φορές).
Bonus στην ταινία ο cult Takeshi Kitano σε σημαντικό ρόλο.

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΑ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ "FORCE OF EVIL"

Ο Abraham Polonsky (1910 -1999) υπήρξε κυρίως σεναριογράφος, αλλά γύρισε και λίγες ταινίες. Ήταν ένα από τα διασημότερα θύματα του φασιστοειδούς μακαρθισμού, ο οποίος ουσιαστικά κατέστρεψε την καριέρα του, καθώς το όνομά του περιλαμβανόταν στην διαβόητη "μαύρη λίστα" (κομουνιστής γαρ). Το 1948 γυρίζει το "Force of Evil" με τον Τζον Γκάρφιλντ στο βασικό ρόλο, ένα κλασικό νουάρ.
Όπως πολλάκις συμβαίνει στα φιλμ αυτά, η ταινία περιγράφει έναν σκοτεινό, απόλυτα ανήθικο κόσμο, γεμάτο διαπλεκόμενα συμφέροντα, όπου οι εγκληματικές οργανώσεις λειτουργούν ως κανονικές επιχειρήσεις, με λογιστές και υπαλλήλους. Ο ήρωας είναι ένας δικηγόρος δίχως ίχνος ηθικής, ο οποίος εργάζεται για ένα μεγάλο γραφείο παράνομων στοιχημάτων. Το όνειρό του είναι να ενώσει όλες τις μικρές τράπεζες και τα ημιπαράνομα γραφεία στοιχημάτων σε έναν μεγάλο, πανίσχυρο οργανισμό, μια μεγάλη εταιρία. Συγχρόνως όμως, με το μοναδικό ίχνος ανθρωπιάς που του έχει απομείνει, θέλει να προστατέψει τον τίμιο μεγάλο του αδελφό, ιδιοκτήτη ημιπαράνομης μικροτράπεζας που λειτουργεί και ως γραφείο στοιχημάτων, από την καταστροφή που θα επιφέρει η συντριβή των μικρών επιχειρήσεων για να δημιουργηθεί η μεγάλη. Θα ζητήσει άδεια από τον αρχιγκάνγκστερ για τον οποίο εργάζεται για να προστατέψει τον αδελφό του, τα πράγματα όμως θα περιπλακούν όταν εκείνος (ο αδελφός) αρνειται κατηγορηματικά κάθε βοήθεια από εγκληματίες και κάθε ανάμιξη στα σχέδιά τους...
Το πολύ ενδιαφέρον στο φιλμ είναι η κατάδειξη της λειτουργίας των παράνομων ή/και εγκληματικών οργανώσεων ως κανονικών επιχειρήσεων, οι οποίες, σε έναν απόλυτα σάπιο κόσμο, συνήθως δεν ενοχλούνται από την αστυνομία, η οποία κάνει μονίμως τα στραβά μάτια. Ο αριστερός Polonsky ουσιαστικά ταυτίζει το έγκλημα και τις δομές με τις οποίες λειτουργεί με τον ίδιο τον καπιταλισμό. Δεν υπάρχει χώρος για ηθική, για επιλογή ανάμεσα στο "καλό" και το "κακό", ό,τι τέλος πάντων σημαίνουν αυτά για τον καθένα. Όπως αναφέρεται ρητά στην ταινία άλλωστε από ορισμένους χαρακτήρες, "η δουλειά είναι δουλειά", ανεξάρτητα του τι συνεπάγεται αυτό. Τα πάντα λειτουργούν δίχως τον παραμικρό ηθικό φραγμό για τα συμφέροντα και την απόκτηση χρήματος και μόνο. Κάπως έτσι δεν συμβαίνει άλλωστε με τις "κανονικές", νόμιμες σύγχρονες μεγάλες εταιρίες; Ο βασικός ήρωας μάλιστα όχι μόνο δεν έχει την παραμικρή αναστολή (είπαμε: "busines is busines", τίποτα άλλο), αλλά μοιάζει να μην αντιλαμβάνεται καν τι είναι ηθική.
Σημαντικό φιλμ του είδους, από τα πλέον καταγγελτικά για ολόκληρο το σύστημα (και την μοίρα όσων θέλουν να παραμείνουν πιστοί στις αρχές τους) που γυρίστηκαν ποτέ στην Αμερική, ίσως κουράσει λιγάκι στο πρώτο μέρος, όταν αναλύονται διεξοδικά τα σχέδια "ενοποίησης" που λέγαμε, πλην όμως συνολικά νομίζω ότι πρόκειται για κλασικό.

ΣΤΟΝ ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ "REPO MEN"

Η ταινία "Repo Men" είναι η πρώτη του βρετανού Miguel Sapochnik (καθόλου βρετανικών ριζών υποθέτω), ο οποίος στη συνέχεια ασχολήθηκε αποκλειστικά με την τηλεόραση. Γυρίστηκε το 2010 και είναι ένα ενδιαφέρον δυστοπικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας.

Στο μέλλον η εμφύτευση τέλειων τεχνητών οργάνων, τα οποία λειτουργούν άψογα, είναι κάτι απλό και εξαιρετικά συνηθισμένο. Μόνο που μια καρδιά ή συκώτι ή ό, τι άλλο είναι πανάκριβα και οι περισσότεροι άνθρωποι τα αγοράζουν πληρώνοντας σχεδόν εφ' όρου ζωής τοκογλυφικές δόσεις στην πανίσχυρη Εταιρία που τα κατασκευάζει. Τι γίνεται όμως όταν δεν έχεις να πληρώσεις τη δόση σου; Η Εταιρία κάνει ό, τι ακριβώς οι τράπεζες σήμερα με τα σπίτια: Εξειδικευμένοι άντρες της (Repo Men) εντοπίζουν τον "κακοπληρωτή" και... αφαιρούν το πανάκριβο όργανο, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί σε άλλον άτυχο. Αντιλαμβάνεστε τι συμβαίνει στον άνθρωπο όταν του πάρουν την καρδιά, το συκώτι ή το πάγκρεας (συνήθως με καθόλου κομψές μεθόδους). Οι ήρωες είναι δύο κολλητοί Repo Men της Εταιρίας, από τους καλύτερους, οι οποίοι ουδεμία τύψη νοιώθουν γι΄αυτό που κάνουν. "Η δουλειά είναι δουλειά" άλλωστε. Ο ένας μάλιστα είναι και καλός οικογενειάρχης. Ώσπου...

Η ταινία είναι πολύ βίαιη, με αρκετές σπλάτερ σκηνές και γι' αυτό προειδοποιώ από την αρχή όσους δεν αντέχουν τομές, εγχειρήσεις, βίαιες "αφαιρέσεις" κλπ. Πέραν αυτού πάντως λειτουργεί και σαν μια κατάμαυρη, σαρκαστικότατη σάτιρα, την οποία κυρίως αντιλαμβανόμαστε από την off φωνή σε πρώτο πρόσωπο του πρωταγωνιστή. Σάτιρα τίνος; Μα της σημερινής κατάστασης προφανώς. Η Εταιρία κάνει με τα όργανα - και τις ανθρώπινες ζωές κατά συνέπεια - ό, τι ακριβώς κάνουν οι τράπεζες σήμερα με τα σπίτια των ανθρώπων. "Η δουλειά είναι δουλειά", κι αν η οικογένεια μείνει άστεγη... τι να κάνουμε; Αφού δεν είχε να πληρώσει τη δόση; Αν επεκτέείετε την απάνθρωπη αυτή λογική, έχετε όσο συμβαίνουν στο φιλμ.

Το οποίο είναι πραγματικά γεμάτο από επιρροές ΕΦ: "Blade Runner" στα εξωτερικά σκηνικά, Κρόνενμπεργκ στη γενική "άρρωστη" ατμόσφαιρα, "Old Boy" στις βίαιες σκηνές, Φίλιπ Ντικ και cyberpunk στο σενάριο και πολλά άλλα, που θα ανακαλύψει ο προσεχτικός θεατής. Και μια τελική ανατροπή την οποία έχουμε ξαναδεί βέβαια, αλλά κατά τη γνώμη μου λειτουργεί μια χαρά και μας απομακρύνει από το προβλεπόμενο happy end.

Γενικά τη βρήκα αρκετά καλή ταινία - και με σάτιρα που σπάει κόκαλα, όπως είπα - και με το πλήθος των επιρροών της "καλοχωνεμένο". Καθώς μάλιστα πρωταγωνιστούν οι Τζουντ Λο και Φόρεστ Γουαϊτέκερ, και το περιπετειώδες μέρος της κρατά τον θεατή, μου κάνει εντύπωση το ότι δεν βγήκε ποτέ στις ελληνικές οθόνες (διορθώστε με αν κάνω λάθος). Πάντως προειδοποίησα: Για σχετικά γερά στομάχια λόγω του πλήθους των "άρρωστων" ("εντοσθιακών") σκηνών που περιέχει.

ΤΟ "EL CUERPO" ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ

Έχουμε ξαναπεί ότι το ισπανικό σινεμά έχει κατορθωσει να επιβληθεί και να δημιουργήσει παράδοση στο χώρο των θρίλερ - όχι φυσικά πάντοτε πετυχημένων, λογικό είναι. Στο είδος αυτό ανήκει η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Oriol Paulo. Λέγεται "El Cuerpo" (The Body) και γυρίστηκε το 2012. Πρόκειται για αστυνομικό θρίλερ, που βασίζεται στις ανατροπές.
Ένας νυχτερινός φύλακας νεκροτομείου τρέχει πανικόβλητος στο δάσος, βγαίνει απότομα στο δρόμο, χτυπιέται από αυτοκίνητο και πέφτει σε κώμα. Τι έχει δει ώστε να πανικοβληθεί τόσο; Η αστυνομία, ερευνώντας στο νεκροτομείο, ανακαλύπτει έκπληκτη οτι λείπει το σώμα μιας γυναίκας που πέθανε τη μέρα εκείνη μάλλον από καρδιακή προσβολή. Πρόκειται για μια μεσήλικη, πλην όμως όμορφη, πλούσια και πανίσχυρη γυναίκα, η οποία είναι ιδιοκτήτης μεγάλης φαρμακευτικής εταιρίας. Ο σύζυγός της, νεότερός της, ανακρίνεται από τον επιθεωρητή και, όσο η νύχτα προχωρά, αποδεικνύεται όλο και πιο ύποπτος. Ωστόσο όλα τα παραπάνω αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου...
Η ταινία δεν μπαίνει στο χώρο του μεταφυσικού (όλα έχουν "λογικές" εξηγήσεις), πλην όμως σε κάποιες (λίγες) σκηνές φλερτάρει με τα όρια της ταινίας τρόμου. Ωστόσο δεν βρίσκεται εκεί το focus της. Αυτό επικεντρώνεται στο αστυνομικό μυστήριο, στην αγωνιώδη προσπάθεια του επιθεωρητή (με τραυματικό παρελθόν και ο ίδιος) και του θεατή βεβαίως να κατανοήσει τι ακριβώς έχει συμβεί. Τα στοιχεία αποκαλύπτονται σιγά - σιγά, μέχρι την τελευταία σκηνή ωστόσο δεν μπορούμε να καταλάβουμε ακριβώς πώς και γιατί δένουν όλα μεταξύ τους. Μέχρι την τελευταία (πρωινή) αποκάλυψη. Διότι το φιλμ διαδραματίζεται ολόκληρο μέσα σε μια νύχτα.
Ωραία όλα αυτά, σασπένς υπάρχει βεβαίως και νομίζω ότι η ταινία κρατά τον θεατή. Από την άλλη, ωστόσο, νομίζω ότι τα πάντα γίνονται για χάρη της "ανατροπής για την ανατροπή". Όταν τελικά τελειώνουν όλα και αποκαλύπτεται τι έχει συμβεί, η γενική αίσθηση που μου έμεινε είναι ενός σεναρίου - και επί μέρους σεναριακών καταστάσεων - κυριολεκτικά τραβηγμένου απ' τα μαλλιά. Με λίγα λόγια μιλάμε μεν για ένα θρίλερ που παραμένει στα όρια της πραγματικότητας, ωστόσο, πολύ απλά, όλα αυτά είναι εντελώς απίθανο να συμβούν. Όχι στην πραγματική ζωή τουλάχιστον.
Αν δεν ενδιαφέρεστε γι' αυτό το στοιχείο, για τον στοιχειώδη δηλαδή ρεαλισμό των καταστάσεων, και είστε απλώς φαν των πιο απίθανων ανατροπών, τοτε μάλλον θα απολαύσετε την ταινία. Προσωπικά έχω λίγο κουραστεί από τις συσσωρευμένες απιθανότητες...