"ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗ" ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΧΙΟΥΜΟΡ ΣΤΑ "ΠΕΣΜΕΝΑ ΦΥΛΛΑ"

Ο φινλανδός Aki Kaurismaki κάνει εδώ και 40 χρόνια ένα σινεμά για τους μάλλον λίγους "πιστούς" του. Πολύ μινιμαλιστικό, πολύ αστείο και πολύ μελαγχολικό. Πώς συνδυάζονται σε μια ταινία τα δύο τελευταία στοιχεία; Αυτό μόνο αν δείτε ταινίες του θα το καταλάβετε. Είπα για λίγους, γιατί οι περισσότεροι, εθισμένοι σε mainstream αμερικάνικο (κυρίως) σινεμά θα "τρομάξουν" αν δουν τα φιλμ του, που είναι φτιαγμένα "με το τίποτα" (εξ ου και η λέξη "χειροποίητη" του τίτλου). Πιστός στο πολύ προσωπικό αυτό ύφος, κάνει με τα "Πεσμένα Φύλλα" ("Kuolleet lehdet" για τους φινλανδομαθείς) του 2023 μια από τις καλύτερες για μένα ταινίες του. 

Η ιστορία είναι όσο πιο απλή γίνεται. Αλκοολικός και σχεδόν άστεγος συναντά κοπέλα που μόλις έχει απολυθεί από σούπερ μάρκετ επειδή χάρισε ληγμένα τρόφιμα σε άστεγο - η οποία κοπέλα ουσιαστικά δεν έχει προσωπική ζωή ούτε κανένα ενδιαφέρον. Αλληλοσυμπαθούνται λοιπόν, ίσως ένας έρωτας πάει να ξεκινήσει, αλλά, αλίμονο, εκείνος χάνει το τηλέφωνό της και χάνονται. Και προσπαθούν να ξαναβρεθούν...

Αυτό όλο κι όλο. Κι όμως είναι τέτοια η μελαγχολία που πλημμυρίζει το φιλμ - οι μοναχικοί, δίχως ενδιαφέροντα άνθρωποι, το μουντό, σκοτεινό και άσχημο Ελσίνκι, ο τρόπος ζωής τους μόνο με τα απολύτως απαραίτητα κλπ. κλπ. - και ταυτόχρονα (μα πώς το καταφέρνει κάθε φορά;) τόσο αστείες οι καταστάσεις, οι ατάκες, οι άκαμπτες ηθοποιίες και στάσεις του σώματος, οι "κουφοί" δεύτεροι ρόλοι, που προσωπικά το θεωρώ απόλυτη επιτομή του έργου του, κάτι σαν απόσταγμα όσων έχει κάνει μέχρι τώρα.

 Και δύο ακόμα στοιχεία: Πρώτο, η πανταχού παρούσα κινηματογραφοφιλία. Όπου κι αν βρίσκονται υπάρχουν αφίσες από παλιές κλασικές όσο και b-movies (παλιές όμως πάντοτε) ταινίες και, βέβαια, πρώτο ραντεβού δίνουν σε ένα σινεμά που παίζει... κάποια δευτεροκλασάτα ζόμπι! Δεύτερο, η ατμόσφαιρα... επιστημονικής φαντασίας που συχνά δημιουργεί ο Καουρισμάκι. Όχι βέβαια κάτι φουτουριστικό, τα αντίθετο. Ενώ βρισκόμαστε στη σύγχρονη εποχή (ακούμε συνεχώς από το ραδιόφωνο ειδήσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία), δεν υπάρχουν πουθενά υπολογιστές, κινητά, ούτε καν τηλεόραση. Μόνο κάτι τηλέφωνα με στρογγυλό καντράν και παμπάλαια, ογκώδη ραδιόφωνα. Είναι χαρακτηριστικό του άλλωστε να φτιάχνει μια "παλιομοδίτικη" ατμόσφαιρα.

Για μένα μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Προσοχή όμως: Όσοι έχετε μεγάλη αγωνία για το ποιος θα κάνει τον 368ο Spiderman και ψάχνετε απεγνωσμένα για το πρώτο τρέιλερ, μην περάσετε ούτε απ' έξω.