Η ADELE ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΟ ΠΑΘΟΣ

Έχουν γραφεί πολλά για τη "Ζωή της Αντέλ", την τολμηρή ταινία που γύρισε το 2013 ο πολύ καλός γαλλοτυνήσιος Abdellatif Kechiche, που παλιότερα είχε κάνει τα πολύ ενδιαφέροντα "Κους κους με Ψάρι" και "Μαύρη Αφροδίτη". Επειδή, φυσικά, αναφέρεται σε έναν παθιασμένο λεσβιακό έρωτα και, κυρίως, επειδή περιέχει δύο πολύ τολμηρές ερωτικές σκηνές. Βέβαια, θα πω εγώ, δύο σκηνές δεν είναι τίποτα μπροστά σε μια τρίωρη ταινία. Θα επανέλθω όμως σ' αυτό.
Η ιστορία είναι απλή. Η 15χρονη μαθήτρια Αντέλ νοιώθει ότι κάτι δεν την ικανοποιεί στις ερωτικές σχέσεις με συμμαθητές της. Όταν γνωρίζει την Εμά, μια φοιτήτρια της Καλών Τεχνών και δηλωμένη λεσβία, την ερωτεύεται κεραυνοβόλα και εκείνη δέχεται τον έρωτά της. Η υπόλοιπη ταινία περιγράφει τη ζωή της Αντέλ τα επόμενα χρόνια (αποφοίτηση, επαγγελματική ζωή και καθημερινότητα) με βασικό άξονα βεβαίως τη σχέση της με την Εμά.
Ο Κεσίς βέβαια είναι από τους δημιουργούς που υπηρετούν έναν απόλυτο ρεαλισμό. Οι ταινίες του δίνουν βάρος και στην πιο μικρή λεπτομέρεια και τελικά το αποτέλεσμα είναι μια απόλυτα πιστή αναπαράσταση αληθινών καταστάσεων. Στην "Αντέλ" οδηγεί το στιλ αυτό στην τελειότητα. Οι σκηνές είναι συνήθως μακρές, οι λεπτομέρειες της καθημερινότητας προσεγμένες στο έπακρο, οι ερμηνείες σωματικές, άμεσες. Γι' αυτό ακριβώς βρίσκω τις μακρές και ασυνήθιστα ρεαλιστικές για mainstream σινεμά ερωτικές σκηνές εναρμονισμένες με το όλο κλίμα του φιλμ. Όπως ακριβώς μια σκηνή πάρτι, μια σκηνή κλάματος, ένας καβγάς, κρατάνε σε μάκρος, στη φυσική τους σχεδόν διάρκεια, το ίδιο γίνεται και με το σεξ. Ταυτόχρονα ο Κεσίς μελετά τη σχέση αυτού που θεωρείται "απαγορευμένο" με το ανθρώπινο ένστικτο, το οποίο συχνά αντιδρά και πάει κόντρα στα "επιτρεπτά". Έτσι η απόλαυση της ζωής μπορεί κάλλιστα να εναντιώνεται στα κάθε λογής "πρέπει". Και είναι συχνά, όπως προανέφερα, ενστικτώδης, δεν αφήνει δηλαδή πολλά περιθώρια αντίστασης. Γι' αυτό άλλωστε τονίζεται το "κεραυνοβόλο" της έλξης των δύο κοριτσιών. Ετσι δείχνεται επίσης κάτι που όλοι ξέρουμε στο βάθος του μυαλού μας. αλλά συχνά δεν το σκεφτόμαστε: Ότι οι νόμοι του ανθρώπινου πόθου και της της ερωτικής επιθυμίας είναι ανεξέλεγκτοι και άναρχοι - άσχετα αν κάποιος θα "υποκύψει" σ' αυτούς ή θα επιλέξει μια επώδυνη εγκράτεια. Επίσης οι ταξικές διαφορές, στα γούστα, στην αντιμετώπιση της ερωτικής επιθυμίας, στην επαγγελματική ενασχόληση κλπ. υπογραμμίζονται διακριτικά και δείχνουν πώς το οικονομικό / ταξικό στοιχείο καθορίζει εν πολλοίς τον ανθρώπινο χαρακτήρα (η Αντέλ κατάγεται από λαϊκή οικογένεια, η Εμά από πιο πλούσια).
Θα παρατηρήσω επίσης κάτι πολύ σημαντικό για μένα: Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, δεν πρόκειται για μια gay ταινία. Τι εννοώ μ' αυτό; Προφανώς στο επίκεντρο βρίσκεται ένα ομοφυλόφιλο ζεύγος, κάντε όμως ένα πείραμα: Βάλτε στη θέση των δύο πρωταγωνιστριών ένα "κανονικό", ετεροφυλόφιλο ζεύγος. Θα δείτε έκπληκτοι ότι σχεδόν τίποτα στην ιστορία δεν θα αλλάξει κατά βάθος, αν εξαιρέσει κανείς δύο σκηνές στην αρχή, εκεί που οι συμμαθήτριες επιτίθενται λεκτικά στην Αντέλ, φωνάζοντάς τη "λεσβία" κι εκεί που δεν αποκαλύπτει στους γονείς τη σχέση της με την Εμά, λέγοντας ότι είναι τάχα απλή φίλη. Σε όλο το υπόλοιπο φιλμ (3ωρο, υπενθυμίζω) τα πάντα είναι φυσιολογικά, συμβαίνει ό,τι ακριβώς μπορεί να συμβεί σε ένα "κανονικο" ζευγάρι. Δεν βασίζεται σε κάποια απαγόρευση, στο φόβο της αποκάλυψης (όπως για παράδειγμα συνέβαινε στο "Broadback Mountain") ή σε κάτι παρόμοιο. Αυτή ακριβώς η αντιμετώπιση του όποιου ερωτικού πόθου ως κάτι απόλυτα κανονικό είναι που δίνει στην ταινία μια επιπλέον αξία.
Φυσικά θα επισημάνω κι εγώ την εξαιρετική ερμηνεία και των δύο κοριτσιών και κυρίως της εκπληκτικής Αντέλ Εξαρχόπουλος - από τις καλύτερες γυναικείες ερμηνείες των πολλών τελευταίων ετών - και στο ότι προσωπικά η μεγάλη διάρκεια δεν με κούρασε. Δεν ξέρω αν συμφωνώ με τα 5 (!) αστεράκια που της έδωσαν αρκετοί κριτικοί, αλλά σίγουρα νομίζω ότι πρόκειται για πολύ σημαντική ταινία.
ΥΓ: Η ταινία βασίζεται σε ένα γαλλικό κόμικς της Ζιλί Μαρό.