ΣΚΛΗΡΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΛΩΤΙΚΗ "ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ"

Με την "Επιστροφή" (The Revenant) του 2015 ο μεξικανός Alejandro Gonzalez Inarritu επιβεβαιώνει την γνώμη μου ότι είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους δημιουργούς. Η ταινία βασίζεται (άγνωστο πόσο πιστά) σε αληθινά γεγονότα που συνέβησαν το 1823 στην Αμερική, στην εποχή των πιονιέρων, πριν ακόμα τα χρόνια των γουέστερν όπως τα γνωρίζουμε από τον κινηματογράφο.

Μια ομάδα κυνηγών, πολύ μακριά από το κοντινότερο κατοικημένο μέρος, ψάχνει για πολύτιμα δέρματα. Όταν ο οδηγός τους τραυματίζεται βαριά από επίθεση αρκούδας, οι σύντροφοί του αναγκάζονται να τον εγκαταλείψουν στα βουνά στην καρδιά του παγωμένου χειμώνα, πιστεύοντας ότι θα πεθάνει. Εκείνος όμως καταφέρνει να επιβιώσει και πασχίζει με κάθε τρόπο να επιστρέψει κόντρα σε πλήθος από αντιξοότητες. Μάλλον ο βασικότερος λόγος γι' αυτό - πέραν από το πανίσχυρο ένστικτο επιβίωσης - είναι η εκδίκηση...

Ο  Inarritu φτιάχνει μια από τις ρεαλιστικότερες, σκληρότερες, άγριες και ταυτόχρονα πανέμορφες ιστορίες επιβίωσης στην ιστορία του σινεμά. Σπάνια έχουμε δει τόσο ωμές σκηνές, που πραγματικά τρομάζουν. Και, συγχρόνως, σπάνια έχουμε δει τόσο όμορφα κινηματογραφημένη την άγρια φύση. Τα χιονισμένα, βουνίσια τοπία κόβουν την ανάσα, τόσο, που μπορούμε να μιλάμε για μια σχεδόν μεταφυσική αντιμετώπιση του τοπίου. Άλλωστε, μέσα στην ωμότητα και την αγριότητά τους, οι εικόνες είναι ποιητικές, ενώ ο άνθρωπος είναι ολομόναχος και μόνο το ένστικτο υπάρχει. Στη μεταφυσική αντιμετώπιση συνηγορούν και οι συμβολικές σκηνές που παραπέμπουν σε συνεχόμενους θανάτους και, στη συνέχεια, αναγεννήσεις. Ο ήρωας διαρκώς "ξαναγεννιέται" βγαίνοντας από ένα τάφο, από την κοιλιά ενός αλόγου, από ένα αυτοσχέδιο καταφύγιο... Άλλωστε το ονειρικό κλίμα - οι διαρκείς παραισθήσεις του ημιθανούς ήρωα - και τα λόγια και οι ψαλμωδίες των ινδιάνων που τον στοιχειώνουν, επιτείνουν το κλίμα αυτό. Προσωπικά νομίζω ότι η βία και η εμμονή στην εκδίκηση που ακολουθούν - ενστικτώδη και αυτά - κατέχουν δευτερεύουσα θέση σε σχέση με τα προηγούμενα. Ταυτόχρονα αποτυπώνεται - σε καθαρά ρεαλιστικό επίπεδο αυτό - ο απόλυτος ρατσισμός των λευκών αποίκων απέναντι στους ινδιάνους (τους οποίους, ως γνωστόν, ουσιαστικά εξολόθρευσαν).

Το φιλμ είναι σχετικά αργό (είπαμε, τον πρώτο λόγο έχει η καθηλωτική και μεγαλειώδης φύση), οι διάλογοι ελάχιστοι, ο ούτως ή άλλως λιγομίλητος ήρωας που ερμηνεύει ο Ντι Κάπριο περισσότερο μουγκρίζει παρά μιλά. Αναμενόμενο σε μια ταινία που, όπως είπαμε, κυριαρχεί το ένστικτο. Προειδοποιώντας λοιπόν τους υποψήφιους θεατές για τους αργούς ρυθμούς και την αγριότητα, τελειώνω λέγοντας ότι προσωπικά το θεωρώ από τις καλύτερες ταινίες του 2015.