"ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ" ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ

 

Τις δεκαετίες του 60 και του 70 το Χόλιγουντ ήξερε να κάνει ταινίες διαμαρτυρίας, "στρατευμένες", πολιτικοποιημένες, ενάντια στο σύστημα τέλος πάντων. Πάντοτε φυσικά στα πλαίσια της αμερικάνικης ανοχής στην όποια αριστερή ματιά και πάντοτε αποσκοπώντας στο να βγάλει κέρδος, οι εξαιρέσεις όμως και οι σκεπτόμενες ταινίες ήταν πολύ περισσότερες από όσες στην εποχή μας, αυτή της καθολικής σχεδόν ισοπέδωσης που επέβαλλαν οι λογιστές και οι μάνατζερ που διοικούν (μιλώ πάντα για το mainstream σινεμά. Εκτός αυτού πολλά παράξενα και αποκλίνοντα υπήρχαν και υπάρχουν).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το "Σύνδρομο της Κίνας" που γύρισε ο James Bridges (1936-1993) το 1979, με λαμπρό καστ μάλιστα (Τζέιν Φόντα, Τζακ Λέμον, Μάικλ Ντάγκλας). Όπου μία ρεπόρτερ γίνεται τυχαία μάρτυρας σοβαρής βλάβης σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο ενέργειας, βλάβης που αν δεν διορθωνόταν την τελευταία στιγμή θα είχε οδηγήσει σε αμερικάνικο Τσέρνομπιλ (το αυθεντικό Τσέρνομπιλ δεν είχε συμβεί ακόμα, οπότε το φιλμ αποκτά και μια ανατριχιαστική προφητική διάσταση). Τελικά θα ενώσει τις δυνάμεις της με έναν ακτιβιστή υπέρ των εναλλακτικών πηγών ενέργειας και, με τη βοήθεια ενός εργαζόμενου, θα ερευνήσουν σε βάθος για να εντοπίσουν τη ρίζα του κακού.

Κλασικό προοδευτικό Χόλιγουντ, με τίμιους δημοσιογράφους που πασχίζουν να βγάλουν στο φως την αλήθεια αψηφώντας κινδύνους και απειλές, διαθέτει ένα ηρωικό μεν, απόλυτα ρεαλιστικό δε ύφος, δεν χαρίζεται σε παράπλευρες ρομαντικές χαριτωμενιές (όχι, η Τζέιν και ο Μάικλ, νέοι και ωραίοι τότε, δεν θα τα φτιάξουν ποτέ κι ούτε καν θα βρουν καιρό να το σκεφτούν) και διαθέτει ένα αισιόδοξο, αλλά με πολλές σκοτεινές πλευρές και ερωτηματικά τέλος, σα να θέλει να μας πει ότι η αλήθεια απαιτεί θυσίες. Αν θέλετε να δείτε ένα είδος χολιγουντιανών φιλμ που σπανίζουν σήμερα ψάξτε το.

ΥΓ: Κάποιοι το θεώρησαν ξεπερασμένο στις μέρες μας. Βεβαίως τα 70ς βαραίνουν πάνω του, αλλά δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει ξεπερασμένο. Ίσως το ότι δεν διαθέτει εκατοντάδες πλάνα ανά λεπτό, όπως τα βιντεοκλίπ;

ΑΠΑΤΗΛΑ BRIGHT LIGHTS, ΣΚΟΤΕΙΝΟ BIG CITY

O James Bridges (1936-1993) έφυγε σχετικά νέος, πρόλαβε όμως να κάνει μερικές ενδιαφέρουσες ταινίες. Το "Bright Lights, Big City" του 1988, με τον τότε σταρ Τζ. Φοξ, μου αρέσει επειδή αποτελεί μια απόλυτη καταγραφή των 80ς, ή μάλλον ενός πολύ χαρακτηριστικού κομματιού τους¨: των γιάπις.
Ο νεαρός ήρωας είναι κατ' εξοχήν δείγμα τους. Επίδοξος συγραφέας επηρεασμένος από τους γάλλους, βουλιάζει σε δουλειά διορθωτή σε περιοδικό, θέλοντας πάντοτε να ξαναγράψει, δίχως όμως να καταφέρνει ποτέ να ξεκινήσει. Στο μεταξύ, μετά το χωρισμό του από μια σύζυγο που το μόνο που θέλει είναι να γίνει σούπερ μοντέλο έστω και πατώντας επί πτωμάτων, βυθίζεται σε μια γκλάμορους, πλην όμως απίστετα αυτοκαταστροφική γιάπικη ζωή. Τόννοι κοκαϊνης, "διασκέδαση" μέχρι τα ξημερώματα σε "ιν" κλαμπ, περιστασιακές wanabee μοντέλα γκόμενες, όλα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε απόλυτο overdose και, τελικά, στην κατάρρευση.
Σπάνια το σινεμά έχει πιάσει τόσο το νόημα της απόλυτης παρακμής μέσα σε απόλυτη υποτίθεται γκλαμουριά και high life, που εκατομμύρια ονειρεύονται ή, ελπίζω, ονειρευόντουσαν. Όλη η ψευτιά, το "δήθεν" του γιάπικου "κινήματος" (;;;), η ανούσια επιφανεικότητα του life style, διαγράφονται απόλυτα. Κάτω από την απαστράπτουσα επιφάνεια παραμονεύει η σκληρότητα, η μοναξιά, η αυτοκαταστροφή, η έλλειψη αλληληγγύης (τι είναι αυτό;) Ο ατομικισμός κυριαρχεί, η συλλογικότητα είναι άγνωστη λέξη. Όσο για τα 80ς, ζωντανεύουν μπροστά μας: Ντυσίματα, κομμώσεις, τρόποι διασκέδασης, επιπολαιότητα, όνειρα επιτυχίας... Ο σφυγμός μιας εποχής που δεν γνώριζε τη λέξη κρίση, ωστόσο έκρυβε πολλές σκοτεινές πτυχές. Άλλωστε τότε ακριβώς ευδοκιμεί ο σπόρος του νεοφιλελευθερισμού (ζήτω η αγορά, καθένας για την πάρτη του, όσοι δεν τα καταφέρουν ας ψοφήσουν). Σ' αυτή τη δεκαετία της ευδαιμονίας.
Ίσως η ταινία είναι κατά βάθος μια ιστορία αγάπης - ή αναζήτησης της αγάπης.Ωστόσο εγώ προτίμησα να "διαβάσω" την έντονα κριτική ματιά σε μια ψεύτικη και ρηχή πτυχή μιας εποχής. Και γι' αυτό μου αρέσει.