IL DIVO Ή Η ΒΡΩΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΩΣ ΚΑΡΙΚΑΤΟΥΡΑ

Θα έλεγε κανείς (και εγώ πρώτος και καλύτερος) ότι μια ταινία με θέμα τη βιογραφία του Τζούλιο Αντρεότι θα ήταν, αν μη τι άλλο, βαρετή. Φυσικά άλλαξα 100% γνώμη βλέποντας το Il Divo (2008) του Paolo Sorrentino.
Πριν όμως λίγα λόγια για τον αληθινό Αντρεότι. Δεξιός πολιτικός, κυρίαρχος στην ιταλική πολιτική σκηνή για μισό αιώνα (ήταν για πρώτη φορά υφυπουργός το 1947!) και 7φορές πρωθυπουργός (!!), κατηγορήθηκε επανειλημένα για εμπλοκή σε σκάνδαλα και σχέσεις με Μαφία και άλλα σκοτεινά κέντρα εξουσίας (αποκαλείται στη χώρα του Μαύρος Πάπας, Βελζεβούλ, Αλεπού και πολλά άλλα) και τέλος, πρόσφατα σχετικά, στα γεράματά του, καταδικάστηκε. Μάλλον δεν πήγε ποτέ φυλακή, αλλά η καταδίκη ενός τόσο ισχυρού προσώπου λέει πολλά...
Ωραία. Και λοιπόν; Πόσο ενδιαφέρουσα μπορεί να είναι μια βιογραφία του Καραμανλή (του παλαιότερου ή του νεότερου αδιάφορο), του Μητσοτάκη ή του Αβέρωφ; Κι εδώ έρχεται ο Sorrentino. Γιατί το Il Divo δεν είναι μια απλή, κλασική, ευθύγραμμη χρονικά βιογραφία, που παραθέτει γεγονότα και ντοκουμέντα. Εδώ το όλο θέμα έχει ειδωθεί μέσα από το πρίσμα μιας σχεδόν σουρεαλιστικής σάτιρας, όπου όλοι οι πρωταγωνιστές (υπαρκτά πρόσωπα φυσικά, υπουργοί, υφυπουργοί, βουλευτές) μοιάζουν και συμπεριφέρονται σαν καρτούν, άλλοτε στομφώδεις σαν ηθοποιοί όπερας, άλλοτε αστείοι σαν ήρωες βουβών ταινιών, πάντοτε όμως απίστευτα γελοίοι, τόσο που κάνουν το θεατή να αντιληφτεί σε βάθος τη γελοιότητα της τρέχουσας πολιτικής και όσων "παίζουν" σ' αυτήν, κυρίως αν τους εξετάσεις μεμονωμένα, σαν άτομα. Και φυσικά, επικεφαλής του θιάσου, ο Αντρεότι, μια απίστευτη φιγούρα, κάτι μεταξύ Νοσφεράτου και Πιγκουίνου του Ντε Βίτο, λιγομίλητος, αγέλαστος, λιτοδίαιτος, πειθαρχημένος, πονηρός και ύπουλος, μοναχικός, βαθιά συντηρητικός, αλλά και με ένα είδος σοφίας από τόσα χρόνια στο κουρμπέτι, που κινείται με απίστευτο τρόπο (σαν καρτούν, το είπαμε) και μοιάζει να πιστεύει ότι κάνει όλη τη βρώμικη δουλειά, που είναι η διαχείρηση της εξουσίας, σαν ένα είδος θυσίας. Σα να λέει ότι "θυσιάζομαι για σας και χώνομαι στα σκατά, και αναγκάζομαι να γίνομαι και να ξαναγίνομαι πρωθυπουργός, κι εσείς, αντί για ευχαριστώ, με δικάζετε από πάνω".
Υπάρχει φυσικά και η καταγγελία, πολλές βρωμιές, πολύπλοκες ίντριγκες, ύποπτες διασυνδέσεις με Μαφία, Βατικανό, τράπεζες, μασόνους, βιομήχανους και άλλες λέρες,
κλπ. (κάπου σ' όλα αυτά εμπλέκεται και αναφέρεται και ο Μπερλουσκόνι). Ίσως κάπου να χάσετε τα γεγονότα και τα ονόματα. Δεν έχει καμιά απολύτως σημασία. Η όλη εικόνα της διαφθοράς και της σαπίλας δίνεται ανάγλυφα κι ας μη θυμόμαστε ποιος ακριβώς είναι τι και τι έκανε. Κι έτσι η ταινία απογειώνεται από την Ιταλία και τα εκεί τεκταινόμενα και γίνεται διαχρονική και παγκόσμια, σαν μια καταγγελία των συμβιβασμών, της διαφθοράς και της σαπίλας που συνεπάγεται κάθε άσκηση εξουσίας.
Το βρήκα από τα καλύτερα φετινά φιλμ (με τον πρωταγωνιστή Τόνι Σερβίλο όλα τα λεφτά) και, κυρίως, με ξάφνιασε ευχάριστα καθώς είδα κάθε άλλο παρά αυτό που περίμενα να δω. Να λοιπόν που υπάρχει τρόπος να απογειώσεις ακόμα και μια αυστηρά πολιτική ταινία, και μάλιστα βιογραφία!
ΥΓ1: Το Il Divo συμπίπτει χρονικά με τα Γόμορρα. Και τα δυο μαζί δίνουν μια εφιαλτική εικόνα της Ιταλίας. Το ένα στην καθημερινότητα του Νότου, το άλλο στα πιο υψηλά κέντρα εξουσίας. Δεν θα περίμενε κανείς κάτι άλλο από μια χώρα που βγάζει δύο φορές πρωθυπουργό ένα άτομο σαν τον Μπερλουσκόνι.
ΥΓ2: Μη σας ξαφνιάζει τόσο το "7 φορές πρωθυπουργός" του Αντρεότι. Θυμίζω ότι στην Ιταλία, από το τέλος του πολέμου μέχρι τη δεκαετία του 90 άλλαζαν συνεχώς κυβερνήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν βραχύβιες, μερικές μάλιστα διαρκούσαν λιγότερο από χρόνο. Πολλοί πρωθυπουργοί διορίζονταν υπηρεσιακά μέχρι τις επόμενες εκλογές.